Het rouwproces ondergaan

Rouwen is van alle tijden en alle mensen. Toch gaan we er allemaal anders mee om en heeft ondermeer te maken met de cultuur en de gewoontes van een land / een volk. Maar wat voor iedereen gelijk is, is het gegeven dat we triest worden als we afscheid moeten nemen van een geliefde. Alleen de aanleiding kan voor een ander verloop zorgen.

Wat is rouwen?

Het woord rouw is afkomstig uit het Germaans ‘hrouwen’ en volgens het woordenboek spreken we over ’de emotionele nasleep van het overlijden van een geliefd persoon’ of ’smart wegens iemands overlijden” of ’bedroefdheid vanwege een sterfgeval’ … en eigenlijk komt het allemaal op hetzelfde neer.

Rouwt iedereen?

Ieder mens is anders, maar rouw komt bij iedereen voor die we als ‘normaal’ betitelen. Uitzonderingen bij enkele stoornissen daargelaten. Gemiddeld spreken we over 6 tot 18 maanden dat de pijn om een overledene verzacht. Echter, aangezien ieder mens anders is, zal ieder mens dus ook anders rouwen en is rouwen niet een proces waarvan een ander enig moment bijvoorbeeld kan zeggen dat het nu wel klaar is. Wat niet wegneemt dat er toch nog wel eens geoordeeld wordt over iemand anders zijn/haar rouwproces. Maar zo is de mens en dus is accepteren dat ieder rouwproces anders is, het verstandigste en het enige juiste antwoord.

Wat wil rouwen eigenlijk zeggen?

Het verlies van een dierbare een plaats geven en het leven weer oppakken, is in een notendop wat er tijdens een rouwproces plaatsvindt. Maar omdat ieder mens anders is, is hetgeen er gebeurd iedere keer weer anders. Sommige mensen dompelen zich een tijd onder en willen vooral alleen zijn, terwijl andere juist mensen om zich heen nodig hebben. De een slaapt niet en de ander aan een stuk door en dus zal de een ook niet of slecht eten, terwijl de ander zich volstopt met eten.
Voor de meeste mensen geldt wel dat ze gedurende een bepaalde periode moeite hebben zich te concentreren en een aanzienlijke groep ervaart fysieke uitingen van stress (denk hierbij aanspanningen in de borst- of buikstreek, een droge mond, trillen of overgevoeligheid voor licht. Daarnaast kan zich de emotie uiten in onmacht, wanhoop, gemis, eenzaamheid of schuldgevoel.

Met name de emoties liggen anders bij de verschillende doodsoorzaken. Hoewel overlijden na een langdurige ziekte niet minder ernstig is, is er wel een proces aan vooraf gegaan. Dit ligt anders met een ongeluk of moord. Het abrupt wegvallen van een dierbare slaat plots een gat in de ziel van dierbare en brengt vaak onmacht en woede met zich mee en in iedere mindere mate een schuldgevoel.

Rouwproces

Officieel zijn er een aantal stappen die iedereen doorloopt, t.w.:

• Ontkenning, wat betrekking heeft op afweer verdriet.
• Woede, opstand … wat uit kan monden in er tegen vechten.
• Depressie, je kunt er niet meer omheen.
• Acceptatie verdriet.

Het klinkt in een opsomming erg klinisch en er komt veel meer bij kijken, maar in het rouwproces worden deze stappen altijd doorlopen. Waarbij sommige stappen beduidend minder opvallend aanwezig zijn dan andere stappen. Daar waar een of meerdere stappen overgeslagen worden, kan dit langere tijd later tot problemen leiden.

Verwerken verlies

Hulp van een professional

Veel mensen denken geen hulp nodig te hebben tijdens het rouwproces en dat klopt ook. Toch zijn er ook mensen die er zelf of met hulp uit de omgeving toch niet uitkomen. Schroom dan niet om hulp van een professional in te roepen. Er is wel een norm van zo’n zes maanden onmiskenbaar disfunctioneren, maar ook hiervoor geldt dat dit per persoon net weer even anders kan zijn.

Hoe help je jezelf in het rouwproces?

Hoewel iedereen een verlies op een eigen wijze moet verwerken, zijn er wel wat zaken die redelijk universeel zijn en uiteindelijk altijd helpen in het proces.

• Accepteer dat je niet aan een ‘norm’ hoeft te voldoen als het gaat om rouwen.
• Blijf dicht bij jezelf, je gevoel en laat gebeuren waar je lichaam om vraagt.
• Nadenken over de betekenis van het verlies (als je er vanuit gaat dat alles een reden heeft).
• Deel enig moment je rouwervaringen en spreek je verlies uit. Bij de een is dit vanaf het eerste moment en bij de ander kost dit veel meer tijd.
• Geef uiting aan je gevoel om een overledene te eren tijdens een verjaardag, een trouwdag etc.
• Investeer enig moment (is weer verschillend per persoon) in je omgeving. Niet om te vervangen, maar om de draad van het leven weer op te pakken en om niet te verzanden is niet meer durven houden van iemand (in de angst deze weer te verliezen).

Doe alles vanuit het oogpunt dat je dicht bij je gevoel blijft en vandaar uit dat gaat doen wat bij je past, wat goed voelt.

Tot slot

Rouwen doet iedereen op zijn eigen manier. Het is een persoonlijk proces wat niet in te vullen is door een ander en daarmee dus ook niet op te leggen. Het enige wat belangrijk is, is dat je dicht bij jezelf en je gevoel blijft. Iets verwerken wil ook zeggen dat je er doorheen moet, met alle pijn van dien, en niet er omheen.