mijn kijk op

Met kerst alleen zijn: kerst alleen hoeft niet erg te zijn

Je bent met kerst alleen. Is dat erg of kun je er dan nog iets leuks van maken? Alles staat in december in het kader van de naderende feestdagen. Wie single is door verlies van een partner, geen relatie heeft of eentje die net verbroken is, lijkt te moeten kampen met het eenzaamheidssyndroom tijdens de kerst. Feestdagen zoals kerst horen mensen niet als single door te moeten brengen is de boodschap. Maar moet dat echt? En waarom zou eenzaamheid zo die al aanwezig is, groter moeten zijn tijdens de kerst als single?

Alleen met kerst: benader het eens vanuit het Boeddhisme

De benadering in dit artikel is de benadering vanuit het Boeddhisme. Deze filosofie heeft voor veel mensen een diepe invloed op hun spirituele leven en komt van Boeddha of te wel Siddharta Gautama die 487 jaar voor Christus werd geboren in Lumbini ergens tussen het huidige Nepal en Noord-India. De titel Boeddha wordt gegeven aan iemand die tot het hoogste spirituele inzicht is gekomen en het betekent ,,de Ontwaakte''. Daarbij gaat het niet om het ontwaken zoals wij dat 's ochtends doen, het gaat om een veel dieper en intenser bewustzijn. Vanuit Boeddha's gedachtengoed is ons ontwaken slechts een aards droomleven, waarin we proberen een identiteit te creëeren. Boeddha leeft echter in een spirituele realiteit en is zich bewust van de dingen zoals ze werkelijk zijn. Daarin ligt ook de essentie, want vanuit Boeddha's denkbeeld is lijden direct verbonden met begeerte. Boeddha noemde dat de 4 Edele Waarheden:

1. Het leven is lijden
2. Het lijden wordt veroorzaakt door begeerte
3. Aan lijden kan een einde worden gemaakt
4. Er is een weg die leidt naar opheffing van het lijden.

Het leven is lijden

De Eerste Waarheid onderzoekt het lijden dat wezenlijk aan het leven is. Niet alleen het lijden dat veroorzaakt wordtd door ziekte en dood, maar vooral datgene dat door verlies van dierbaren, van dingen of zelfs van ideeën over hoe iets zou moeten zijn. Het idee is dat we alles doen om te krijgen wat we willen, maar ondertussen zijn we bang om het weer te verliezen. Dit alles brengt lijden met zich mee. De Tweede Waarheid toont aan dat begeerte de oorzaak is van het lijden. Voor alles is er een sterk verlangen naar alles wat aangenaam is in het leven, de zinnelijke bevrediging staat voorop. Ook is er de begeerte naar het leven zelf, de drang zich te hechten, maar ook om te bezitten. De derde begeerte wil echter verwerpen en kapot maken. Dit kan zich uiten in een enorme destructieve levenshouding. De Derde Waarheid geeft aan dat er een manier is om aan het lijden een einde te maken, namelijk door een einde te maken aan de begeerte, door er niet aan toe te geven, deze te verwerpen en door zich niet te hechten. Als alles wegvalt, verwachtingen verdwijnen, hebzucht, haat, zinsbegoocheling worden opgegeven openbaren zich waarheid, liefde en edelmoedigheid van de geest. Om dit te bereiken heeft Boeddha een groot aantal voorschriften samengesteld. De juiste inzichten, juiste voornemens, juist spreken en handelen maken daar een belangrijk deel van uit. Ook meditatie is belangrijk voor iemand die de Boeddhistische leer volgt, omdat dit een dieper bewustzijn tot gevolg heeft.

Ik zie enorm tegen kerst alleen op

De waarheid van dit moment is overigens dat niet iedereen volgens Boeddha's leer leeft en dat de feestdagen voor de deur staan. Voor velen kan dat een berg zijn waar ze tegen op kijken, omdat ze die dagen alleen moeten doorbrengen. Dat is een realiteit. Bovendien is een mens een groepsmens. Ook kan niemand liefde ontberen; een kind dat geen aandacht krijgt van zijn moeder in de babyfase kan daar aan sterven. Dat zijn feiten.

De hedendaagse maatschappij individualiseert

De hedendaagse realiteit is echter wel dat de maatschappij steeds meer individualiseert. De traditionele gezinsverbanden zijn niet meer zo voor de hand liggend en steeds meer mensen wonen alleen. Dit komt niet alleen doordat relaties steeds meer gekenmerkt worden door de seriële monogame staat daarvan (mensen hebben steeds vaker een aantal jaren een relatie die dan vervolgens weer wordt verbroken), maar ook omdat er steeds meer ouderen zijn. Zij verliezen hun partner aan de dood, maar ook steeds meer ouderen scheiden vaker van hun echtgenoot of echtgenote. Dit betekent dat mensen zonder partner het deze maand extra moeilijk kunnen hebben, al was het alleen maar door de druk die de maatschappij oplegt. Slogans als ,,met de kerst niet alleen’’ of ,,nu alleen nog….’’ maken dat het een norm lijkt om een partner te hebben of dat het in ieder geval vreselijk erg is om de kerstdagen alleen te slijten. Past daar niet enige terughoudendheid? Wordt mensen daardoor niet iets aangepraat waar ze misschien helemaal geen last van hebben?

Zet je kerst alleen af tegen mensen die elders sterven door geweld of honger

In de gedachte van Boeddha is het absoluut niet erg om kerst alleen door te brengen. Het lijden dat men lijdt door zo te hechten aan zaken die veelal in het eigen hoofd zitten, kan door er anders tegenaan te kijken dat gevoel van eenzaamheid en ongelukkigheid stoppen. Vanzelfsprekend is dat een proces, maar het kan helpen om in ieder geval al kleine stappen op dat pad te zetten. Ook kan het helpen te relativeren. Afgezet tegen wat er in de rest van de wereld gebeurt, lijkt het geen drama om twee dagen alleen te zijn. Overal ter wereld sterven mensen aan de hongersdood, aan geweld, aan de gevolgen van natuurrampen. Hier in Nederland gewoon thuis op de bank zitten met een goede maaltijd en een lekkere fles wijn of een sapje lijkt dan zo erg nog niet.

Feestdagen zijn een betrekkelijk gegeven: in families is vaak ruzie tijdens de kerst

Bovendien zijn feestdagen een betrekkelijk gegeven. In andere landen zijn het momenten als anderen, worden juist andere feesten gevierd op andere data. Dat maakt het al heel anders. Bovendien kleven aan deze zogeheten ,,familiedagen’’ ook tal van ,,wereldse'' nadelen. Opgeprikt moeten zitten in een te strak kostuum of jurk en kilo’s aankomen door al dat overvloedige eten zijn nu niet bepaald redenen om blij van te worden. Bovendien, zo is bewezen, zijn feestdagen bij uitstek de momenten waarop families of vrienden hun irritaties naar elkaar uitspreken en emoties soms zelfs heel hoog op kunnen lopen. Wederom een pleidooi om juist misschien alleen te blijven tijdens de kerst.

Neem de tijd voor jezelf als je alleen bent met de kerst

In een druk leven kan twee dagen helemaal niets doen en afgesloten zijn van de wereld bovendien heel reflecterend werken. Een goed boek, iets lekkers te eten, een goede fles wijn of een gezond vruchtensapje kunnen zo’n ,,eenzame’’ kerst ook tot een hoogtepunt maken. Volledig uitgerust terugkeren in de maatschappij, slank als voorheen en zonder ruzies kan zo z’n voordelen hebben. En wie toch wat wil doen, kan altijd nog kiezen uit het enorme aanbod voor singles aan feesten en partijen. Van uitwaaien op een Waddeneiland tot dansen in een kasteel en van dineren bij kaarslicht tot natuurlijk een lange vakantie, het is allemaal mogelijk. Feit blijft dat dergelijke dagen zo’n lading krijgen door het gewicht dat mensen er zelf in hun hoofd aan geven en wat anderen er aan geven waardoor de persoon in kwestie daaronder lijdt. Wie dat in zijn hoofd en gevoel weet om te turnen in de gedachte van de onthechting zal de kerst op een normale of zelfs gewone manier doorkomen. Ook alleen.

Tips

Genieten van wat er wel is. Die gevulde koelkast, het mooie weer, de hond die het leuk vindt om te wandelen, de sneeuw die valt, de hyacint die bloeit.

Mediteren

Probeer eens te mediteren. Ga gemakkelijk in een stoel zitten, doe de ogen dicht, houd voeten op de vloer en leg de handen in de schoot of op de stoelleuning. Neem een woord van twee lettergrepen en zeg dat voortdurend in gedachten op. Alles wat voorbij komt mag er gewoon zijn, maar ga er niet over na zitten denken. Laat de gedachten als het ware voorbij waaien. Doe dit als het kan 's ochtends en 's avonds.

Zet je dagen niet af tegen wat anderen doen

Wat heeft het voor zin om de dagen af te zetten tegen die van anderen? De realiteit is dat wat hij is.

Ga lekker klusjes doen waar je anders niet aan toe komt

Wie het leuk vindt om iets te doen waar hij anders niet aan toe komt, heeft dat ook maar weer geregeld. Lekker klussen, de muur schilderen, de kastjes eens goed boenen. Waarom niet?

Ga wat drinken met iemand, daarvoor is vaak wel tijd

Gewoon even een kopje koffie bij iemand halen kan misschien altijd. En daarna weer lekker terug naar het eigen huis waar geen verplichtingen zijn, waar niet uren gekookt hoeft te worden (of wel als iemand dat leuk vindt) en waar een dutje gedaan kan worden als iemand dat lekker vindt.

Zoek gelijkgestemden

Wil je toch echt wat doen met de kerst zoek dan mensen die in hetzelfde schuitje als jij zitten. Er zijn vast wel mensen in je omgeving die ook alleen zijn. Je hoeft niet de hele dag met ze op te trekken, maar als je een deel van de kerst met ze doorbrengt, kan dat mogelijk al een heel ander gevoel geven.