Autismeweek - wat houdt dat in?

Van 2 t/m 8 april 2017 is het weer Autismeweek. Deze week is een jaarlijks terugkerend feit en wordt al voor de zevende keer gehouden. Omdat het de afspraak is, dat de Wereld Autisme Dag (2 april) altijd binnen deze week valt, wordt de Autismeweek altijd rond dezelfde tijd gehouden. De Autismeweek is een initiatief van de NVA (Nederlandse Vereniging voor Autisme) en het Autisme Fonds. Tijdens deze week wordt autisme in de schijnwerpers gezet en worden er landelijk en regionaal allerlei activiteiten georganiseerd rondom autisme. Ook wordt er publiciteit gegenereerd, zodat autisme meer bekend wordt onder het gewone publiek.

Onbekend maakt onbemind

Nog niet zo heel lang geleden (in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw) bestond er onder veel mensen een nogal stereotiep beeld van autisme. Iemand met autisme was zwakzinnig, zat in een hoekje met zijn handen te fladderen en er was niemand die contact met hem kon krijgen. Het waren meestal jongens, die vaak niet konden praten, maar zich vreemd gedroegen. Zo konden ze geobsedeerd zijn door bepaalde voorwerpen of bizarre angsten hebben (bijvoorbeeld voor knopen). Als ze wel konden praten, spraken ze vaak maar over één onderwerp. Een 'normaal' gesprek was niet mogelijk. Daarnaast konden ze vanuit het niets explosief woedend worden. Dit soort jongens woonde niet in een gewoon gezin, maar zat vaak 'veilig' weggestopt in een inrichting.

Door dit hardnekkige (verkeerde) beeld van autisme, werd het lange tijd niet herkend. De meeste mensen met een autistische stoornis woonden namelijk in een gewoon gezin en gingen, net als alle kinderen, naar school. Sommigen zijn zelfs zeer succesvol en schoppen het ver in de wetenschap. Wel is het zo dat kinderen met autisme al vrij snel opvallen, omdat ze anders reageren. Al heel jong is er sprake van een gebrek aan wederkerigheid. Hun moeder merkt bijvoorbeeld dat ze geen wezenlijk contact met hen kan krijgen, dat het kind in een eigen wereld vertoeft en zich soms vreemd gedraagt.

Later op school valt op dat het kind sociaal gezien buiten de boot valt. Als er teveel van hem gevraagd wordt, kan hij in hevige woede ontsteken en soms lijkt het of hij bepaalde opdrachten niet begrijpt. Ineens blijken er veel meer mensen met autisme te zijn, dan vroeger werd aangenomen. De diagnose autisme wordt steeds vaker gesteld. Niet alleen bij jongens, maar ook bij meisjes. Veel volwassenen, die vroeger geen diagnose hadden, krijgen hem nu alsnog. Het meest verrassend is wel dat veel van deze mensen een normale tot hoge intelligentie hebben.

Wereld Autisme Dag

Ondanks het feit dat de kennis over autisme de laatste jaren een enorme vlucht heeft genomen, is er nog steeds veel onbegrip. Het gebeurt nog regelmatig dat psychiaters een verkeerde diagnose stellen (bijvoorbeeld borderline) met alle gevolgen van dien (Autisme versus borderline). Gelukkig wordt op scholen afwijkend gedrag veel sneller herkend dan vroeger en krijgen de meeste kinderen met autisme vroeg in hun schoolcarrière de juiste diagnose, zodat ze adequaat geholpen kunnen worden. Het is vooral de kennis omtrent volwassenen met autisme, die nog wat achterblijft. Deze mensen hebben als kind de diagnose gemist en lopen in hun latere leven tegen allerlei beperkingen op. Beperkingen, die dan niet herkend worden als een gevolg van hun autisme.

Gelukkig zien hulpverleners en directbetrokkenen het belang in van een gedegen kennis over autisme. Mede daarom heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 18 december 2007 besloten om 2 april jaarlijks uit te roepen tot Wereld Autisme Dag. Wereldwijd wordt er middels allerlei evenementen, op deze dag aandacht besteed aan autisme. Sinds de eerste Wereld Autisme Dag in 2008 zijn deze activiteiten in omvang toegenomen.

Eén van de initiatieven om autisme onder de aandacht te brengen, is het idee bijzondere gebouwen blauw te verlichten, om sympathie te betuigen met mensen, die ermee te maken hebben. Blauw is namelijk uitgeroepen tot 'kleur van het autisme'
In Nederland wordt o.a. sinds 2013 Paleis Soestdijk op 2 april blauw verlicht, wat natuurlijk enorm opvalt. In de loop der jaren werden steeds meer belangrijke gebouwen op deze manier 'in het blauw gestoken'.

Blauwe plons

In 2016 had men in het kader van het thema 'Sport en bewegen' de mensen opgeroepen op zaterdag 2 april, een 'Blauwe Plons' te organiseren. Het was de bedoeling dat mensen die dag zoveel mogelijk het water in gaan, teneinde autisme onder de aandacht te brengen. Door deze en soortgelijke acties hoopt men namelijk dat de media aandacht zal besteden aan deze, vaak ludieke acties. Je kunt daarbij denken aan:

• Met zijn allen een duik in het plaatselijke zwembad nemen en zoveel mogelijk baantjes zwemmen
• Een soort van 'autismeduik' in de nog koude Noordzee
• Het opduiken van zoveel mogelijk ringen
• Met zijn allen van de glijbaan, enz...

Niet alleen één dag, maar een week aandacht voor autisme

Hoewel de kennis omtrent autisme vanaf het jaar 2000 enorm is toegenomen, besefte men rond 2009 dat er nog veel te leren valt. De Wereld Autisme Dag bleek een goed initiatief, maar bij het grote publiek heerste nog steeds veel onbegrip als het om autisme ging en moesten er nog de nodige vooroordelen worden weggenomen.

Daarom besloten de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) en het Autisme Fonds, een week te organiseren, waarin autisme centraal zou staan. In die week zouden lezingen worden georganiseerd, er zouden filmvoorstellingen zijn, autismecafés zouden hun deuren openen, zodat er kon worden doorgepraat over autisme. Ook de televisie besteedde rond deze tijd extra aandacht aan het thema autisme. Zo werd op 11 april 2010 de documentaire 'Een leven lang anders' uitgezonden. Deze werd gemaakt door KRO's Kruispunt en handelde over het leven van drie volwassenen met autisme. Daarnaast nam de NVA het initiatief om jaarlijks een soort van agendawebsite te maken, waarin alle, in die week geplande activiteiten op een rijtje staan, zodat een ieder kennis kan nemen van wat er wanneer te doen is. Deze is niet het hele jaar actief, maar eenvoudig te vinden door even te googlen op 'Activiteiten autismeweek'.

Voor herhaling vatbaar

De eerste autismeweek in 2010 bleek zo succesvol dat men besloot de autismeweek jaarlijks te organiseren. In 2011 werd de tweede autismeweek een feit en vanaf dat jaar werd er ook een thema aan verbonden. Rond dit thema werden allerlei activiteiten georganiseerd. Lezingen en films werden gebaseerd op dat thema.

In 2016 was het thema: Sporten en bewegen. Mensen met autisme zijn vaak wat houterig in hun bewegingen en hebben daardoor soms moeite de sport te vinden, die bij hen past. Maar bewegen is voor iedereen goed, al kan het even zoeken zijn naar de meest geschikte sport. Individuele sporten, zoals zwemmen of trainen in de sportschool, kunnen heel geschikt zijn. Toch kunnen teamsporten, mits er goede begeleiding aanwezig is, voor mensen met autisme ook heel heilzaam zijn. Het contact met anderen ontstaat dan immers spelenderwijs.

In 2015 was de slogan: Autisme is niet te genezen, onbegrip wel. Deze slogan lanceerde Staatssecretaris Van Rijn letterlijk op het NVA autismecongres in oktober 2014. Woorden die juichend ontvangen werden, maar ook veel vragen opriepen, want autisme is toch geen ziekte? Kortom een interessant thema om gedurende een week over te brainstormen.

Thema's

Het idee om de autismeweek jaarlijks een thema mee te geven, viel in goede aarde. Zo wordt er elk jaar een ander aspect van autisme belicht. Sinds de eerste autismeweek in 2010, zijn de volgende thema's aan de orde geweest:

• Autismeweek 2010 - 2 t/m 10 april - nog geen thema
• Autismeweek 2011 - 2 t/m 9 april - Een week stilstaan bij een leven lang anders
• Autismeweek 2012 - 31 maart t/m 6 april - Laat ze meedoen
• Autismeweek 2013 - 30 maart t/m 6 april - Aan de slag met autisme
• Autismeweek 2014 - 29 maart t/m 5 april - Ontmoet autisme
• Autismeweek 2015 - 28 maart t/m 4 april - Autisme is niet te genezen, onbegrip wel
• Autismeweek 2016 - 2 t/m 9 april - Sporten en bewegen
• Autismeweek 2017 - 2 t/m 8 april - Jong en Aut

De Autismeweek van 2013 was een dag korter. Dit was i.v.m. met de Pasen, die dat jaar op 7 en 8 april viel. De Autismeweek van 2010 duurde een dag langer, omdat de voorwaarde is dat 2 april in deze week moet vallen. Ook in 2017 was de autismeweek een dag korter. Waarom deze niet op zaterdag 1 april begon, is niet duidelijk. Wel is het zo dat er op deze zaterdag al de nodige activiteiten georganiseerd werden.

Activiteiten die zoal gedaan worden

Op de website www.autismeweek.nl staan alle activiteiten die tijdens de autismeweek georganiseerd worden, op een rijtje. Mensen die iets organiseren, kunnen zich aanmelden voor deze site, zodat hun activiteit daarop gepubliceerd wordt. Als bezoeker kun je de activiteiten binnen je eigen regio, selecteren zodat je in één oogopslag ziet wat er zoal te doen is. Een greep uit de activiteiten die gepland stonden voor 2016:

• Zaterdag 2 april: Auti-Doe-Dag in Attractiepark Duinrell en het Tikibad
• Zaterdag 2 april: Autisme Congres Noord in de Bethelkerk in Drachten
• Zaterdag 2 april: Informatiedag Autisme in Alphen a/d Rijn met diverse sprekers, waaronder Sigrid Landman
• Zondag 3 april: NVA Blauwe Plons in Den Haag - surfclinic en teakwondoclinic
• Zondag 3 april: Brusjesmiddag in Vogelenzang
• Dinsdag 5 april: Theatervoorstelling 'Een Indiaan in huis' in Amsterdam
• Dinsdag 5 april: Avond over 'Opvoeden met autisme' in de bibliotheek van Hoogeveen met Sigrid Landman
• Vrijdag 8 april: Koffieochtend Amsterdam met als thema: De sterke kanten van autisme.
• Zaterdag 9 april: Vrijetijdsmarkt van Autisme Netwerk Noord-Brabant. Deze wordt in Breda gehouden.

Het voert te ver om alle activiteiten te noemen; bovenstaande activiteiten omvatten slechts een fractie van alles wat er in 2016 gedurende deze week georganiseerd werd. Mensen kunnen hun activiteiten bovendien tot het begin van de autismeweek op de agenda plaatsen. Wat opvalt is de enorme verscheidenheid aan activiteiten, zodat er ook in 2016 'voor elk wat wils was'. Ook in 2017 is er weer het nodige te doen.