Welzijn nieuwe stijl

Het huidige welzijnswerk voldoet niet meer genoeg met alle veranderingen die eraan komen. Door de bezuinigingen op de zorg moet de maatschappij meer zelf-verantwoordelijk worden en meer elkaar helpen. Er moet meer ruimte komen voor de burger, en meer hulp voor de kwetsbare burger. Vele professionals zijn het erover eens dat er een nieuw systeem in de zorg moet komen. Er is te veel specialisatie onder de professionals, waardoor problemen niet goed en direct kunnen worden aangepakt. De professional moet meer netwerken hebben en onderhouden, zodat de hulp effectiever en directer kan worden gegeven. Daarbij kunnen situaties eerder worden gesignaleerd door de goede contacten met netwerken, en kan er meer preventief te werk worden gegaan. Escalaties van een situatie kunnen zo worden voorkomen.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

In 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning opgericht, die ervoor wil zorgen dat mensen zo lang mogelijk mee kunnen doen in de samenleving. Dit houdt in zo lang mogelijk zelfstandig wonen, maar regelt bijvoorbeeld ook de hulp bij het huishouden. De WMO is een tak van de gemeente, omdat een gemeente beter zicht heeft op wat er gebeurt in zijn gemeente omdat het een klein gebied is.

Welzijn nieuwe stijl is een nieuw stimuleringsproject die ervoor moet zorgen dat de WMO nog beter wordt benut. De hulp van de WMO moet beter aansluiten bij wat de mensen willen en nodig hebben, en er moet meer resultaat zichtbaar worden van het welzijnswerk. Gemeenten moeten er op toezien dat de organisaties op het gebied van welzijn, zorg, sport en wonen meer gaan samenwerken. Daarbij is het nodig dat welzijnswerkers anders gaan werken, waarbij de outreachende manier erg goed aansluit bij het beleid van welzijn nieuwe stijl.

Welzijn nieuwe stijl

Aan het nieuwe sociaal werken zitten twee verschillende kanten. De ene kant is outreachend werken naar de meest kwetsbare mensen, er moet meer hulp worden gegeven aan deze doelgroep. Tot de kwetsbare doelgroep horen de mensen die niet zelf om hulp willen, durven of kunnen vragen. Mensen waarvan de omgeving ziet dat ze het niet redden, dat de situatie voor die mensen gevaarlijk wordt. De andere kant is burgerkracht, de burgers die zelf hun problemen op kunnen lossen moeten deze ook zelf gaan oplossen. Burgers moeten zelf initiatief nemen en hebben zelf de regie over het oplossen van hun probleem. Welzijnsinstellingen moeten in opdracht van cliënten werken, en niet in opdracht van de overheid. Daarnaast moeten ook de kwetsbare burgers meer zelfstandiger worden. De professional moet keuzes overlaten aan de cliënt, en moeten de cliënt zelf de regie over hun leven geven. Er is dus een duidelijk verschil tussen deze twee aanpakken.
 

Outreachend werken

Outreachend werken betekent letterlijk uitreikend, naar buiten, werken. De social worker neemt zelf initiatief en stapt op de cliënt af, naar aanleiding van signalen die zijn opgevangen door netwerken waarmee de social worker contact heeft. De zorgbehoevende mensen zoeken niet zelf hulp, maar krijgen hulp aangeboden. Outreachend helpen gaat om een goede aansluiting op de belevingswereld van de cliënt. De hulpverlening moet aansluiten op de verantwoordelijkheid van de cliënt en zijn omgeving. De professional moet de kwetsbare burger sterker maken, empowerment. De burger moet uiteindelijk zelfstandig zijn problemen kunnen oplossen.

Zelfregie

Mensen hebben eigen kracht, en moeten zelf over hun leven beschikken. Ze moeten met hun eigen netwerk of met vrijwilligers hun problemen oplossen. De professional heeft een geringe rol, hij begeleidt het proces maar laat erg veel aan de burger zelf over. Er is geen duidelijke voorgeschreven methodiek voor zelfregie, de professional wordt in de aanpak eigenlijk vrijgelaten.

Doelgroep

De doelgroep van outreachend werken is erg breed. Outreachend werken richt zich op mensen die niet zelf hulp zoeken maar die eigenlijk wel hulp nodig hebben. Dit is vaak de kwetsbare doelgroep, ook al eerder genoemd bij het nieuwe sociaal werken. Dit kunnen geestelijk gehandicapten zijn die zelf niet beseffen dat ze hulp nodig hebben, maar bijvoorbeeld ook oudere mensen die niet meer de deur uit kunnen om hulp op te zoeken. Via signalering door netwerken als politie en wijkinstellingen kan er hulp worden geboden.

Houding outreachend werken

De professional moet ervoor zorgen dat hij een strategie ontwikkelt die de verlegenheid van hulp vragen, aanbieden en accepteren kan doorbreken. De professional moet interveniëren op het niveau van de buurt en zich focussen op problemen, maar ook op het niveau van sociale relaties en netwerken. Door empowerment toe te passen op de cliënt, moet de cliënt zelfstandiger worden. Belangrijke kenmerken van een outreachende social worker zijn geduld hebben, respect tonen en onbevooroordeeld zijn. De professional moet ook nauwe samenwerkingsbanden houden met andere branches van de overheid en de gemeenten, zoals de politie. De professional moet proberen contact te leggen met een cliënt of met een groep, en moet dit contact houden in die buurt en achter de voordeur, zodat de professional zicht houdt op wat zich binnenshuis en buitenshuis afspeelt. Hierdoor kan de professional preventief te werk gaan, omdat hij problemen vaak in een eerder stadium signaleert door de aanwezigheid in de leefomgeving van de cliënt. Outreachend werken betekent ook meer generalisering, de professional sluit zich volledig aan bij de cliënt. Er moet gekeken worden vanuit het perspectief van de cliënt.

Houding zelfregie

De professional vervult een coachende rol, hij laat ruimte over voor de cliënt, toont vertrouwen en laat eigen oordelen achterwege. De regie over het gesprek, de hulpvraag en de ondersteuning laat de professional bij de hulpvrager, hij of zij moet zelf initiatief nemen. Daarbij houdt de professional wel rekening met de veiligheid en de omgeving. De professional probeert de eigen kracht van de hulpvrager te vergroten door oprecht vertrouwen in die eigen kracht te tonen en te helpen met het ontwikkelen van vaardigheden. Daarnaast toont de professional ook medeleven en helpt hij de motivatie van de hulpvrager te verhogen. Ook helpt de professional bij het versterken, benutten en uitbreiden van het netwerk van de hulpvrager, naar wens van de hulpvrager en niet naar de normen van de professional.