Weetjes over reclame

Reclame vinden we overal. Reclame is big business. Je ziet reclame op televisie tijdens je favoriete film of serie, je ziet reclame in je krant of tijdschrift, je hoort reclame op de radio. Sommige mensen maken er een sport van om zo snel mogelijk reclamespotjes van buiten te leren of te raden om welk product het gaat. Er worden prijzen uitgereikt aan de beste reclamespot van het jaar en er bestaan televisieprogramma's over. Maar wat zijn de verschillende soorten reclames en wat zijn nu de voor- en nadelen van reclame? Reclame. You love it or you hate it. Sommige mensen zijn gek van reclamespotjes, anderen kunnen ze niet snel genoeg doorzappen. Toch heeft reclame zo zijn nut en zouden heel wat producten een pak duurder worden zonder reclame. Maar welke soorten reclame zijn er nu juist? En wat brengen voor- en tegenstanders nu in als argumenten in verband met reclame?

Verschillende soorten reclame: visuele en auditieve

Je hebt visuele en auditieve reclame. Sommige spotjes werken alleen op televisie, andere alleen op de radio, nog andere alleen op papier. De beroemde reclamespots voor Evianwater bijvoorbeeld met de dansende baby's, is een typisch voorbeeld van een visuele reclamespot. Het grappige van dit spotje zijn de snoetjes en de bewegingen van de baby's. Op radio of op papier zou dit helemaal niet overkomen. Een spot met veel klanken en geluiden werkt prima op de radio. Je hebt geen beeld nodig om te weten waar het over gaat. De slogans blijven hangen en je onthoudt de naam van het product. Voor de krant kunnen reclames met veel tekst worden gebruikt, maar ook stripachtige toestanden. Ook hier speelt men op het visuele aspect in.

Welke trucjes passen de reclamemakers toe?

Reclamemakers maken niet zo maar reclame. Over elk spotje is serieus nagedacht. Spotjes kunnen volgende elementen bevatten:

• Gebruik van bekende namen: het product wordt onmiddellijk gelinkt aan het spotje met persoon X. De Nespresso met George Clooney bijvoorbeeld.
• Gebruik van sensuele, erotische beelden: de spotjes van Schweppes combineren bekende personen met erotische of sensuele toestanden. Het spotje van Coca-cola met de mooie, sexy man die de colabakken komt brengen, richt zich vooral op dames.
• Spotjes met getuigenissen van gebruikers: door deze getuigenissen voelen de mensen zich direct aangesproken. Wat die persoon kan, kan ik ook. Meestal worden hier geen bekende personen gebruikt om de kloof nog te verkleinen. Denk aan spotjes voor vermageringsproducten en voor de Weight Watchers.
• Gebruik van de eigen omgeving en gewoonten: mensen herkennen zichzelf en hun gezin in de geschetste situaties. Zo bijvoorbeeld de spotjes van Belgacom met de Clan van... . De clan van "Oh, was dat gisteren", de clan waarin alles mislukt, de clan die vanalles vergeet.
• Inspelen op de gemoedstoestand van de kijker / lezer: spotjes of reclame voor uitvaartverzekeringen, stichting voor Kanker, ... . Onderliggend idee: het kan jou ook overkomen, denk aan je nabestaanden en de kosten die ze zullen hebben.
• Gebruik van klassieke rolpatronen. Het is zo oud als de straat, maar ook in reclame worden de klassieke rolpatronen van man en vrouw gebruikt. Schoonmaakproducten worden meestal door vrouwen aangeprezen. Denk maar aan de reclamespotjes van Swiffer en Dash. Sigaretten (hiervoor mag sinds een aantal jaren geen reclame meer worden gemaakt), voetbalstickers, auto's en bier worden meestal door mannen geconsumeerd.
• Doen dromen van luxe en rijkdom: denk hier aan de spotjes voor kansspelen. Mensen doen dromen van grote auto's, luxe schepen en grote huizen. Met het onderliggende idee: waag je kans, het kan jou ook overkomen.
• Gebruik maken van slogans: een goed gevonden slogan blijft hangen en kan jaren meegaan. De slogans van Gamma bijvoorbeeld, met de stemmetjes van Bompie en Vader kent weliswaar iedereen. Vooral voor radiospots is dit belangrijk, omdat je hier geen beelden hebt die mensen kunnen onthouden.
• Het aanbieden van geschenken: kranten en tijdschriften bijvoorbeeld adverteren om abonnees te werven en bieden hierbij geschenken aan gaande van fietsen tot tablets over televisietoestellen en diens meer. Ook bij eetwaren worden vaak cadeau's aangeboden, aangepast aan het seizoen. Brooddozen in september, kerstversiering in december, strandballen voor de zomer, om maar een paar voorbeelden te noemen.
• Eenvoud: soms zegt een beeld meer dan duizend woorden en is een eenvoudige situatie het best te begrijpen. Zo bijvoorbeeld de reclamecampagne tegen het spoorlopen uit 2015. Een meisje trekt een selfie voor een aanstormende trein. "Je laatste selfie", luidt de boodschap. Iedereen begrijpt waar het om gaat.

De voordelen van reclame

Reclame is big business.

• Om reclame te maken heeft men veel mensen nodig met verschillende achtergronden en skills. Bedenkers, tekenaars, taalkundigen, tekstschrijvers, vertalers, een cameraploeg, figuranten, bekende figuren, etc. De reclamesector stelt dus heel wat mensen te werk.
• Reclame maakt producten een flink pak goedkoper. Zonder reclame en sponsors zouden kranten en tijdschriften duurder worden, zouden sportclubs dieper in hun eigen kas moeten tasten, zouden er veel minder televisieprogramma's kunnen gemaakt worden.
• Reclamefilmpjes zijn leuk om naar te kijken. De reclamemakers doen allemaal hun best om spotjes te maken die blijven hangen. Humor is hierbij een grote troef en daar spelen reclamemakers handig op in.
• Door de reclame weten we wat er op de markt is en kunnen we gaan vergelijken. Reclamespots prijzen ook de voordelen en eigenschappen van bepaalde producten aan. We moeten het dus niet allemaal zelf gaan uitpluizen.
• Reclame op televisie geeft ons de mogelijkheid om even een break te nemen, naar het toilet te gaan, iets te gaan halen om te gaan drinken. Wie niet van reclame houdt, kan de reclame even doorzappen bij opgenomen programma's. Hier zal weliswaar binnenkort een einde aan komen want er wordt naar strategieën gezocht om het doorzappen te verhinderen. Door het doorspoelen verliezen de firma's immers massa's inkomsten.

De nadelen van reclame

Natuurlijk is niet alles rozengeur en maneschijn bij reclame. Er zitten vaak addertjes onder het gras.

• Reclame is soms misleidend. Natuurlijk gaan reclamemakers alleen de positieve kanten van een product belichten. Niemand gaat zeggen dat je na het eten van dit of dat product ettelijke kilo's bijkomt of dat het slecht is voor de gezondheid omdat er te veel vet in zit. Een flinke dosis gezond verstand is dus zeker nodig om reclame te relativeren. Het Belgische televisieprogramma "Volt" test iedere week een product en gaat na of de reclame voor dit product wel klopt. De resultaten zijn erg teleurstellend.
• Reclame zet aan tot verspilling. Stel, je ziet iets op televisie of in de krant in een reclamespot en je wil dit per se hebben. Dat is natuurlijk waar reclamemakers op inspelen. Bedenk dan ook altijd: heb ik dit wel echt nodig? Is mijn vertrouwelijk product niet even goed en stukken goedkoper?
• Reclamekosten zitten in de prijs van het product verrekend. Natuurlijk moeten de kosten voor het maken van de reclame ergens mee betaald worden. Een flink stuk van de reclamekosten wordt doorgerekend aan de klant. Hierdoor wordt het product duurder.
• Reclame werkt rolbevestigend. Door de vele spotjes over vrouwen die wassen, koken en plassen en mannen die bier drinken, fietsen met maten en rijden met stoere bakken worden de rolpatronen bevestigd.
• Reclamespotjes komen altijd op het slechte moment. Zit je net naar een spannende film of reeks te kijken, wordt het afgebroken en wordt er een reclameblok tussen geworpen. Grrr! Je zou voor minder gaan zappen of op zoek gaan naar een zender zonder reclame!

TV-programma's over reclame

Sommige mensen houden heel veel van reclame. Ze luisteren er naar, leren de spotjes uit het hoofd, zeggen ze na of organiseren wedstrijdjes om zo snel mogelijk te raden over welk product het nu juist gaat. De Belgische televisiemakers speelden hier handig op in en vonden het programma "Reclame aub" uit. De presentatrice Nathalie Meskens stelt reclame gerelateerde vragen aan haar kandidaten en de winnaar kan op het einde een reis winnen. Naar aanleiding van het WK 2014 in Brazilië werd er een speciale editie "Reclame aub" gemaakt met als thema... voetbal in de reclame.

Elk jaar is er ook een wedstrijd waarbij per land de beste reclame van het jaar wordt gekozen. De bevolking kan dan kiezen uit een aantal populaire spotjes om zo tot de beste reclamespot van het jaar te komen. Vele van deze spotjes worden veelvuldig bekeken op YouTube en op die manier kan je ook kennis maken met grappige spotjes uit andere landen. En trachten te raden waarvoor ze reclame maken... .