Normen, leiderschap, communicatie en positie in de groep

Mensen zijn kuddedieren. Mensen wonen in groepen, leven in groepen, spelen in groepen en werken in groepen. Een mens wil horen bij een groep, ook al is dat de groep die liefst nergens bij wil horen. Mensen socialiseren in een groep of keren zich daar juist van af. Mensen identificeren zich met een groep en kunnen daarna wat toevoegen aan hun eigen identiteit. Een groep heeft normen en waarden. De mens heeft de keuze: wil ik me conformeren of juist niet.

Communicatie Hoe communiceren wij

De hele mensheid, met zijn cultuur en ontwikkeling, is afhankelijk van communicatie. Communicatie is: mededelen.
Communicatie kan verbaal zijn, dit is het gebruik van woorden, zinnen, en non-verbaal, dit is het gebruik van het lichaam.
Het verbale deel zorgt ervoor dat er wat gezegd wordt, het non-verbale HOE het gezegd wordt.

Twee manieren van communicatie

'Hé, je hebt nieuwe schoenen!' kan op twee manieren uitgelegd worden:

• Ik zie dat je nieuwe schoenen hebt en ik vind ze mooi.
• Ik zie dat je nieuwe schoenen hebt, maar ik vind ze spuuglelijk.

Vaak wordt door het non-verbale gedrag bij deze uitspraak wel snel duidelijk wat bedoeld wordt.

Oorzaak en gevolg

Communicatie in een kleine groep, bijvoorbeeld in een relatie, kan ook voor oorzaak en gevolg in het gedrag leiden.
Otto Marmet noemt een voorbeeld in zijn boek Kleine sociale psychologie. Een energieke vrouw leeft samen met een passieve man. ZIJ klaagt vaak dat ze alles alleen moet doen, haar man interesseert zich nergens voor. HIJ laat haar juist haar gang gaan, omdat hij weet dat het toch gebeurt zoals zij het wil. Natuurlijk is ook voor de oningewijde te zien dat beiden elkaar wederkerig beïnvloeden.

Consensus en ruzie

Communiceren kan bevorderen dat twee of meer personen een goed gesprek hebben. Het doel van zo'n gesprek is dan altijd consensus, overeenstemming. Communicatie kan ook tot twistgesprekken leiden, de deelnemende personen willen dan beiden hun gelijk halen. Vaak draait dit uit op een ruzie. Bij kinderen komt dit vaak voor.

Normen

De definitie van 'norm' is: regel, richtsnoer. Mensen willen in de regel bij een groep horen, die leeft en denkt volgens de eigen normen. Het gedrag van zo'n groep sluit aan bij de eigen wenselijkheid. Een mens zoekt een groep op, waar hij of zij zich bij thuis voelt. Binnen zo'n groep kan een mens optimaal functioneren en doordat hij of zij zich op zijn of haar gemak voelt, wordt er ook naar believen gepresteerd.

Gelijk of ongelijk

• Bij de keuze voor een politieke partij tijdens verkiezingen, spelen de normen van die partijen een grote rol.
• Bij de keuze voor mensen waarmee men graag omgaat, spelen de normen van die 'vrienden' mee.
• Bij de keuze voor mensen waarmee men graag werkt, spelen normen een rol op de werkvloer.

Het horen bij een groep kan ook leiden tot stilstand van ontwikkeling. De denkwijze van mensen in zo'n groep is te gelijk.
Mensen die afwijkende ideeën, meningen hebben, sneeuwen onder of keren zich af van een groep. Het afkeren van een groep kan soms heel vervelende gevolgen hebben voor een mens.

Positie, plaats in de groep

In een groep, of dat nu thuis is, op het werk of op vakantie, heeft iedereen een bepaalde positie. Een persoon kan de drukke prater zijn, de regelaar, de clown of juist de stille die alles over zich heen laat komen.
In een spontaan ontstane groep ontstaat ook de positie van de leider spontaan. Hij of zij bepaalt een doel,neemt initiatieven, heeft ideeën, regelt de zaken binnen zo'n groep en kan zich in de behoeften van de individuen verplaatsen.

Freud

Freud noemde de ouder-kind relatie de basis voor de communicatiepatronen die een mens in de rest van zijn leven in het contact met anderen hanteert. In een leider-groepslid relatie komen die zelfde patronen dus ook terug. Het groepslid ziet de leider als voorbeeld en identificeert zich ermee.

De leider

Een onderzoek van Intermediair bracht vier soorten leiders voort:

• De masculiene leider. Deze is dominant en krachtig
• De feminiene leider, deze is warm en gevoelig
• De androgyne leider is in het bezit van bovenstaande vier kwaliteiten
• De ongedifferentieerde leider is niet of nauwelijks in het bezit van bovenstaande vier kwaliteiten

In de maatschappij blijkt dat de androgyne leider door de meeste mensen het sterkst gewaardeerd wordt. Vrouwen schijnen en blijken vaak die vier kwaliteiten te bezitten.

Offerhaus

Rogier Offerhaus, trainer en auteur van Inspirerend leiderschap, noemt voor het leiderschap drie typen:

• De actieve doener, een volwassene
• De positieve denker, een volwassene
• De gelukkige voeler, een kind)

Hij baseert deze typen op de ideeën van Freud.

En weer Freud

Freud sprak over het superego, het ego en idego, de mens heeft alle in zich.

• Het superego De mens de 'Ik' , ik ben de winnaar, ik ben de manager.
• Het Ego wordt gebruikt om de mens zich te laten verwezenlijken.
• Het Idego. Hierin zitten de instincten en behoeften van de mens: honger, dorst, vechten, vluchten, liefde.

Een goede, inspirerende leider gebruikt zijn of haar 'actieve doener' om samen met de medewerkers te communiceren en het werk te doen. De 'positieve denker' komt naar boven bij het bepalen van een doel, strategieën en structuren te bedenken en beslissingen te nemen. De 'gelukkige voeler' inspireert en motiveert het team.

Lees verder

• Hoe leren kinderen taal begrijpen, spreken en gebruiken?
• Luisteren naar kinderen lost problemen op
• Schrijven, het hoe en waarom van communiceren op papier
• Voorlezen aan kinderen, interactief en samenleesboekjes
• Woordenschat aanleren, thuis en op school,schoolprestaties