Oervolk Tasaday, de weg naar (h)erkenning

Het oervolk de Tasaday leefde nog op dezelfde manier als mensen in de oertijd hadden gedaan, in het stenen tijdperk. Ze waren nog niet eerder ontdekt en ze hadden nog nooit blanke mensen gezien. Al sinds ze bestonden was het hen gelukt zich in het regenwoud van het eiland Mindanao (Filipijnen) te verschuilen voor de moderne wereld. De Tasaday leefden nog als oermensen, met stenen gereedschappen en in grotten. De Tasaday stam werd in 1971 op het eiland Mindanao in de Filipijnse regenwouden ontdekt door de, eveneens Filipijnse, onderzoeker Manual Elizalde. Het bericht verscheen in kranten over de hele wereld, en op heel veel landelijke televisiestations werd er aandacht aan deze unieke ontdekking besteed. Natuurlijk was het wereldnieuws. Een stam uit de oertijd, waarvan de leden nog in grotten leefden en nog steeds hun eigen stenen gereedschappen maakten. Ze hadden geen metalen voorwerpen en ze leefden dus nog in de steentijd. Ze liepen naakt rond, op wat ‘kledingstukken’ van bladeren na, en ze leefden al generaties lang afgezonderd van de buitenwereld. De stam bestond uit ongeveer 26 mensen. De oermensen zochten, net als onze voorouders, hun voedsel in de natuur, en ze leefden van de jacht. Ook hadden ze uiteraard hun eigen unieke taal, gewoontes en rituelen.

Bedrog?

Van 1971 tot 1986 bleef men de stam als een unieke ontdekking beschouwen, totdat een Zwitserse journalist, Oswald Iten, en een journalist uit de Filipijnen, samen op onderzoek uitgingen en contact zochten met de bijzondere ‘oermensen.’ Later verklaarden zij dat ze tot hun verbazing tot de ontdekking waren gekomen dat de grot waarin de Tasaday zouden leven, leeg en verlaten was. Ze hadden ontdekt dat de mensen van de Tasaday gewoon in dorpjes in de buurt woonden, samen met andere streekbewoners. Oermensen waren het al helemaal niet. De Tasaday mensen droegen T-shirts in plaats van bladerrokjes, en van stenen gereedschappen was ook helemaal niets terug te vinden.

Tasaday stam bestond niet

Een van de (voormalige) stamleden van de Tasaday, genaamd ‘Lobo’ had met behulp van een tolk (die zelf de taal van de Tasaday niet spreken kon, maar wel de taal van een andere stam, waarvan de leden wel weer in staat waren om te communiceren met de Tasaday) aan Oswald Iten vertelt dat het allemaal een verzinsel was geweest. Het hele verhaal over een volk wat nog in de oertijd leefde, zou opgezet zijn door wetenschapper Manual Elizalda. Terwijl de stam gefilmd was door een filmploeg, hadden de stamleden op verzoek een toneelstukje voor de camera opgevoerd. Lobo verklaarde verder dat Elizalda hen beloofd had om hen te helpen als ze deden wat hij vroeg.

The tribe that never was

Had cultuur wetenschapper Manual Elizalda de mensheid een verzinsel voorgehouden om als wetenschapper faam te genieten? Het nieuws over de cultuurfraude ging als een lopend vuurtje de wereld rond. Men ging er spoedig vanuit dat de Tasaday in elk geval geen stenen wapens gebruikten, dat ze wel contact hadden met andere leefgemeenschappen in de buurt, dat ze niet in een grot woonden maar in eenvoudige dorpen met hutten, en dat de taal die ze spraken een dialect was van talen uit hun omgeving. Sterker nog, Lobo en nog een jongeman van de veronderstelde Tasaday stam, genaamd Adug, verklaarden in een Tv-film ‘The tribe that never was’ dat ze eigenlijk leden waren van de Tboli en Manobo volkeren.

Hoax of waarheid?

Lobo en Adug kregen de tv-film later te zien en verklaarden diep verontwaardigd dat de tv-film vol leugens zat. Hadden ze dan niet verklaard dat de ontdekking van de Tasaday een verzinsel was geweest en dat de Tasaday helemaal niet echt bestonden? Jazeker wel, maar dat hadden ze alleen maar gedaan omdat de filmmakers hen gevraagd hadden dat te verklaren. De tolk Datu Galang had tegen hen gezegd: als jullie willen zeggen dat het allemaal verzonnen is en dat de Tasaday niet echt bestaan, geven ze jullie sigaretten, snoep, en verder alles wat jullie maar willen hebben.

De Tasaday bestaan wel!

Nadat de Tasaday het programma hadden gezien wilden zij weten hoe zij de verzinsels die de journalisten over hen de wereld in hadden gezonden, weer konden rechtzetten. Zij wilden erkenning voor hun originaliteit en hun bestaan. Elizalda bracht een paar Tasaday stamleden over naar Manilla en zij spanden een rechtszaak aan tegen twee professoren die aan universiteiten op de Filipijnen claimden dat de Tasaday niet echt bestonden. De professoren, die al snel bekend stonden als de hoax-professoren, weigerden om op de zitting te verschijnen.
Antropologe Amelia Rogel Rara en haar collega Emanuel Nabayra, beiden afkomstig van de Filipijnen, verbleven vervolgens ongeveer en jaar in de omgeving van de Tasaday om hen te bestuderen. Zij kwamen tot de conclusie dat de Tasaday wel degelijk oorspronkelijk waren en dat de ‘hoax theorie’ juist een vervalsing was geweest.
In het begin van de negentiger jaren van de vorige eeuw, kwam een linguïst van Hawaï, ‘Lawrence’ erachter dat de Tasaday in hun eigen taal geen woorden kenden voor ‘huis’ of onderdelen van huizen, ook kenden zij geen woorden voor mensen buiten hun stam, geen woorden voor woonplaatsen of gebieden buiten hun eigen leefomgeving, eenvoudig omdat zij dergelijke dingen werkelijk niet gekend hadden. Pas na hun ontdekking in 1971 waren zij in aanraking waren gekomen met de buitenwereld, en ook met voorwerpen uit de moderne wereld. De conclusie van deze wetenschapper was dat de Tasaday geen hoax was, maar origineel en echt.

Tevens in 1990 kwam de Belgische wetenschapper Pascal Lays, die verschillende jaren met de Tasaday had samengeleefd en hun taal had leren spreken, ook tot de conclusie dat de Tasaday een oorspronkelijk en origineel volk is. Een volk wat eeuwenlang geïsoleerd in de regenwouden heeft geleefd. Rondom deze periode kregen de Tasaday eindelijk erkenning voor hun originaliteit en werden zij, en hun ontdekker, gevrijwaard van welke vorm van oplichting dan ook.