Pianospelen in openbare ruimtes als stations en ziekenhuizen

In openbare ruimtes zoals op de grotere stations kunnen bezoekers hun medereizigers trakteren op een zelfgekozen muzieknummer. Dat geldt eveneens voor ziekenhuizen, bibliotheken of zelfs in de parkeergarage van Deventer. Niet iedereen is blij met het initiatief, maar in de meeste gevallen wordt de actie als een welkome afleiding gezien. Omdat muziek een gunstige uitwerking zou hebben op de gezondheid van mensen doet het Erasmus ziekenhuis onderzoek naar het effect van muziek vóór en na een operatie.

Pianospelen in openbare ruimtes

Vanaf 2014 kennen we in Nederland het fenomeen pianospelen in openbare ruimtes waarbij iedereen de mogelijkheid krijgt om muziek te maken op hiervoor aangewezen plekken. Om te spelen op straat heb je in de meeste gemeentes een vergunning nodig. Soms is het toegestaan om overdag muziek te maken en mag er uiterlijk een half uur op dezelfde plek worden gespeeld, mits er geen sprake is van geluidsoverlast. Die regels verschillen per gemeente. Dat geldt niet voor het pianospelen in openbare ruimtes.

In het buitenland was de straatpiano al een bekend verschijnsel, want in 2008 plaatste de kunstenaar Luke Jerram ruim 1300 piano´s in 46 steden verspreid over de hele wereld. De piano´s vonden hun weg naar plantsoenen, stations, op markten en zelfs op bruggen en veerboten kon je ze aantreffen. De gedachte erachter was simpel, spelen of luisteren voor je plezier. Vanaf 2014 kent ook Nederland het fenomeen pianospelen in openbare ruimtes. Het lijkt een trend aan het worden, mensen die voor hun plezier een deuntje spelen. Op de grotere NS-stations, maar ook in ziekenhuizen, bibliotheken en zelfs in de parkeergarage van Deventer tref je piano´s aan waar iedere bezoeker gebruik van mag maken.

Pianospelen op NS-stations

Op de stations van Amsterdam (Centraal, Sloterdijk, Amstel, Bijlmer Arena), Almere, Eindhoven, Utrecht, Hilversum, Den Haag, Zwolle, Breda, Delft (alleen overdag), Nijmegen, Maastricht, Rotterdam (de piano is niet beschikbaar als er andere activiteiten in de hal zijn) en ook op de stations van Groningen, Leeuwarden, Arnhem en Assen kunnen passanten anno 2020 de medereizigers trakteren op een zelfgekozen muzieknummer, waarbij het niet uitmaakt wat er wordt gespeeld. De muziekkeus is divers, veelal tot plezier van de reizigers, al zijn er ook mopperkonten die de pianomuziek totaal niet kunnen waarderen. De piano zelf staat op een stuk zeildoek met de tekst: "Deel je talent" met op de piano: "Bespeel mij."

Mensen groeperen zich rond de piano en beginnen spontaan mee te zingen of zelfs te dansen. Regelmatig wordt er ook geapplaudisseerd. Toch kan een optreden zomaar ophouden als de muzikant erachter komt dat hij de volgende trein moet halen en hij er als een haas vandoor gaat.

Wat wordt er gespeeld op de NS-stations?

Favoriet:

• Comptine d'un autre été (Amélie) van componist Yann Tiersen
• nummers van de band Coldplay
• muzieknummers uit de Harry Potter-films

Vandalisme door de stationspiano

Niet iedereen stelt het gepingel op prijs, al is niemand verplicht om te blijven staan en te luisteren. Je kunt ook gewoon doorlopen. Natuurlijk blijven er altijd mensen die uit pure baldadigheid de piano een schop geven of na een slok te veel het frietbakje op de piano gooien. Maar op Amsterdam Centraal werd eind 2015 de stationspiano dusdanig toegetakeld dat hij niet meer te redden was. Iemand smeerde de inhoud van een poepluier uit over de piano waardoor deze onherstelbaar beschadigd raakte. Puur vandalisme, al is dit laatste een grote uitzondering.

Pianospelen in ziekenhuizen

In ziekenhuizen waar een piano wordt geplaatst kunnen bezoekers, net als op de NS-stations, muziek maken voor passanten of patiënten. Tevens krijgen de werknemers of studenten in opleiding de gelegenheid hun talenten te laten horen aan iedereen die belangstelling heeft.

Onderzoek Erasmus ziekenhuis
In het Erasmus ziekenhuis speelt nog een andere reden mee voor het live muziek maken, het ziekenhuis onderzocht de uitwerking van muziek op de gezondheid van mensen. Daarbij werd gekeken wat de effecten zijn van muziek op gezondheid, ziekte en herstel van patiënten. Muziek zou een gunstige uitwerking hebben op patiënten vóór en na een operatie omdat muziek het vermogen heeft om pijn en angst te verminderen. Omdat muziek tevens stress verminderend werkt zouden ook patiënten van een ingreep beter en sneller kunnen herstellen.

Toch is het niet makkelijk om onderzoek te doen naar het effect van muziek op de gezondheid. Smaken verschillen nu eenmaal, wel is uit onderzoek gebleken dat klassieke muziek met een tempo dat dichtbij de hartslag ligt een positieve uitwerking heeft.

Pianospelen in de bibliotheek

In de grotere bibliotheken zoals van Den Haag is het mogelijk om te studeren op een digitale piano met koptelefoon of kan er tegen betaling gebruik worden gemaakt van de Steinbergpiano. Ook bood de openbare bibliotheek van Capelle aan den IJssel begin 2016 de mogelijkheid om na aanmelding te komen spelen in de bibliotheek. En Gent (België) houdt elk jaar de 123-Piano, waarbij op diverse locaties piano's staan waarop gespeeld kan worden.

Het pianospelen in openbare bibliotheken betreft plaatselijke initiatieven, als je wilt weten of de bibliotheek in de eigen woonplaats die mogelijkheid biedt dan kun je het beste zelf contact opnemen.

De parkeergarage van Deventer

Anno 2020 kan er ook in de parkeergarage van Deventer op de piano worden gespeeld. In de Centrumgarage van Deventer staat sinds september 2015 in de hal bij de parkeerautomaten een piano. Omdat deze bijna voortdurend bezet is zal de piano, die in eerste instantie alleen tijdelijk in de parkeergarage zou staan, voor onbepaalde tijd blijven. Naast parkeren kun je er een paraplu lenen, je kleding laten stomen, een fiets huren en kan de (elektrische) auto worden opgeladen.

En natuurlijk zijn er verschillende horeacagelegenheden waar op de piano gespeeld kan worden. Als je geen beginneling meer bent en een aardig deuntje ten gehore kunt brengen ben je op veel plaatsen van harte welkom.

Recordpoging spelen op stationspiano´s

Op 22 mei 2018 deed zanger/pianist Hans Jansen uit Zwolle een poging om alle stationspiano´s op één dag te bespelen. De gedachte hierachter was dat mensen op stations meer oog voor elkaar zouden moeten hebben in plaats van zich continu bezig te houden met de eigen telefoon. Om kans te maken op slagen had Jansen op elk station een kwartier om te spelen, helaas mislukte de recordpoging omdat hij door vertraging station Enschede over moest slaan.

Geld ophalen voor Diabetes Fonds

De twaalfjarige Bas Schipper uit Veendam deed op 22 december 2018 een recordpoging door de (destijds) zestien stationspiano's te spelen. Het was zijn bedoeling geld in te zamelen voor het Diabetes Fonds, niet zo vreemd als je weet dat zijn zusje diabetes heeft.
Zijn recordpoging ging van start in Maastricht en eindigde in Groningen. Met zijn pianospel haalde Bas ruim € 57.000 binnen voor het goede doel.