Cultuuraanpassing van mensen; taal is belangrijker dan ooit

Op onze wereldbol leven we met veel diversiteit aan bevolkingsgroepen. Deze hebben ieder een eigen cultuur. Zo lang mensen binnen hun eigen gemeenschap wonen zal er niet snel sprake zijn van een botsing der culturen. Echter in de hedendaagse maatschappij waarbij vijftig miljoen mensen op de vlucht zijn komen mensen uit geheel verschillende culturen bij elkaar. Dat vraagt om cultuuraanpassing. De verschillen in cultuur spelen een grote rol in ons dagelijks leven en deze kunnen heel bepalend zijn voor de wijze waarop groepen mensen zich gedragen ten opzichte van elkaar.

• Wat is cultuur
• Waar je wieg heeft gestaan speelt een grote rol
• Het onderwijs in een multiculturele samenleving
• Taal is belangrijker dan je denkt
• Taal op school en thuis
• Cultuuraanpassing is nodig
• Beoordeling van gezondheid door mensen
• Eetcultuur
• Religie
• Respect voor vrouwen
• Kleding
• De toekomst van vermenging van culturen

Wat is cultuur

Cultuur is het geheel van verworvenheden wat mensen binnen een bepaalde groep delen. Hierbij denken we aan waarden en normen, religie, kunst, maar ook eten, kleding, bestaanswijze, muziek en bouwkunst. De verhoudingen binnen families spelen hierbij een rol. Vaak worden de culturele verworvenheden van generatie op generatie aan elkaar doorgegeven. Vaststaande gewoontes zijn dan ook vaak cultureel bepaald.

Waar je wieg heeft gestaan speelt een grote rol

Mensen beseffen vaak niet hoe ze gevormd zijn alleen al door de plaats waar ze geboren zijn. Het maakt groot verschil of je geboren wordt in een grote stad in China of de sloppenwijken van Brazilië, het Rif gebergte in Marokko, het Spaanse platteland, oost of west Duitsland of in de binnenstad van Amsterdam. Maar dit is wel het startpunt van waaruit je in je latere leven naar de wereld kijkt.

Het onderwijs in een multiculturele samenleving

In een multiculturele samenleving is het haast onmogelijk om goed onderwijs te bieden aan de kinderen die afkomstig zijn uit zoveel verschillende culturen. We kunnen niet voor iedere cultuur een aparte school inrichten. Het maakt een groot verschil of men in Duitsland les krijgt op scholen waar een streng regime heerst of in Nederland waar alles veel vrijer en directer gaat. In Spanje zien we dat er gekozen kan worden tussen particulier onderwijs en algemeen onderwijs.Gaat men naar het hoger onderwijs dan is dat vaak intern door de grote afstanden die moeten worden afgelegd. In veel landen dragen kinderen op de basisschool een schooluniform en krijgen op school de warme maaltijd. Het onderwijs kan misschien wel op dezelfde manier aan ieder kind gegeven worden maar na schooltijd komen de kinderen thuis in een andere culturele omgeving. Hierbij kan er een grote kloof ontstaan tussen datgene wat ze op school ervaren en hoe er thuis gedacht wordt. Ouders spreken soms niet de taal van het land waar ze woonachtig zijn. Gezag heeft een heel andere klank voor mensen uit verschillende culturen.

Taal is belangrijker dan je denkt

Om te kunnen communiceren met elkaar is taal het belangrijkste instrument. Daarom zullen mensen die elkaars taal niet spreken nog meer moeite hebben om begrip te krijgen voor de cultuur van de ander. Dit probleem is in Europa heel lang onderschat. Het is niet op te lossen met een kleine taalcursus. Zelfs wanneer men zich kan redden in de taal van het land waar men verblijft dan nog zullen nuances je ontgaan en dit kan vérstrekkende gevolgen hebben. Taal is een gevoelig instrument.

Taal op school en thuis

Nederlandse kinderen komen thuis en men spreekt daar Nederlands soms in een bepaald dialect. Veel kinderen die buitenlandse ouders hebben komen thuis in een situatie waar de taal van het land van herkomst wordt gesproken. Het is logisch dat deze kinderen een taalachterstand hebben die moeilijk op te vangen is. Tijdens de coronapandemie toen er thuisonderwijs gegeven moest worden werd dit probleem al snel herkend. Als ouders niet de taal van het kind spreken dan kunnen zij hun kind ook niet begeleiden in het onderwijs. Derhalve ontstaat er dan bij deze kinderen een grotere leerachterstand.

Cultuuraanpassing is nodig

Voor alle mensen geldt dat ze te maken krijgen met een geheel andere cultuur. De bewoners van de landen in Europa die vluchtelingen en emigranten ontvangen zullen kennis maken met andere culturen en vaak is het zo dat onbekend ook onbemind maakt. Onderwijs en voorzieningen dienen te worden aangepast aan een nieuwe en multiculturele maatschappij. Nieuwe inwoners dienen te worden geïnformeerd over de cultuur waar ze deel van gaan uitmaken. Kortom van beide kanten dient er een open blik en cultuuraanpassing te komen. Voorbeelden van verschillende inzichten en gewoonten zijn:

• Beoordeling van gezondheid
• Eetcultuur
• Religie
• Respect voor vrouwen
• Kleding

Beoordeling van gezondheid door mensen

In de ene cultuur wordt heel anders gekeken naar gezondheid dan in een andere cultuur. Als voorbeeld kunnen we denken aan Italië waar het lange tijd als een teken van welvaart beschouwd werd als je dikke kinderen had. Sedert de vijftiger jaren is dit veranderd. Maar er zijn nog veel landen waar dikke kinderen als een teken van welvaart worden beschouwd. In de zeventiger jaren was het voor mensen die uit Marokko en Turkije kwamen niet gebruikelijk om een consultatiebureau te bezoeken. Met speciale projecten van de overheid werd geprobeerd om de moeders met de kinderen binnen het Nederlandse zuigelingensysteem te krijgen. Dit gebeurde door groepen vrouwen uit te nodigen met de kinderen en algemene adviezen te geven over de zuigelingenzorg. Voor die tijd was alleen de grootmoeder degene die advies over de zuigeling gaf. Men ontdekte al snel dat moeders in de eigen taal tegen de kleuters en peuters bleven spreken. Die jonge kinderen gaan vervolgens naar school waar ze in het Nederlands moeten gaan communiceren. Dit maakte extra taallessen voor ouders noodzakelijk.

Eetcultuur

De eetcultuur van veel landen is verschillend en ook de tijden en de manier waarop mensen de maaltijd nuttigen. In Frankrijk en Spanje wordt op geheel andere tijden gegeten dan in Nederland en ook de waarde die aan de maaltijd wordt toegekend is verschillend. Vragen die per cultuur verschillend liggen zijn ook wat er met de handen gegeten zal worden en wat niet. De laatste jaren is men in Nederland veel producten gaan gebruiken uit andere landen als gevolg van invloeden uit het buitenland. In Nederland eet men meestal thuis maar er zijn veel landen waar men bijvoorbeeld het ontbijt gebruikt op weg naar het werk. Samen eten is wel een goede mogelijkheid voor mensen om met elkaar de cultuur van elkaars land te leren kennen. Maar ook hierbij speelt de taal een grote rol. Tijdens de maaltijd is het van belang om met elkaar te kunnen converseren en dit biedt saamhorigheid.

Religie

Een van de grootste verschillen in de cultuur is de religie. Veel mensen zijn van mening dat hun eigen religie de enige juiste is. De meeste oorlogen in de geschiedenis zijn en waren gebaseerd op religie. Men wil elkaar bekeren. Maar religie geeft meer cultuurverschillen. De cultuurschatten over de gehele wereld zijn heel vaak religieuze uitingen. De schilderkunst toont vaak religieuze afbeeldingen uit diverse tijden en culturen en het is heel verhelderend om hier kennis van de nemen voor een beter begrip van verschillende culturen in diverse tijdstippen.

Respect voor vrouwen

Maar ook het denken over de verhouding tussen de seksen en de machtsverhoudingen tussen ouders en kinderen zijn vaak gebaseerd op religie. De vrouw is in bepaalde bevolkingsgroepen niet gelijk aan de man. Dit past niet in de hedendaagse Europese cultuur. Jonge vrouwen komen in opstand tegen de ongelijkheid en zien hoe vrouwen in een andere cultuur worden bejegend. Ook het idee dat onderwijs voor zowel jongens als meisjes even belangrijk is zal niet door iedereen worden erkend.

Kleding

De meeste mensen vinden het leuk om op een terras of een luchthaven te kijken naar de kleding van de mensen om hem of haar heen. Bij iedere cultuur hoort de eigen kleding en deze is geheel anders in de westerse wereld dan in de oosterse wereld. Vaak is kleding gebaseerd op het klimaat waar mensen wonen. Maar kleding heeft ook een religieuze betekenis. Tevens zegt het iets over de welvaart van bepaalde groepen.

De toekomst van vermenging van culturen

Over de gehele wereld is een verandering gaande die zijn weerga in de geschiedenis niet kent. Er is een gedwongen vermenging van culturen die continu om aanpassing vraagt. De oude Nederlandse en Europese cultuur verdwijnt in een snel tempo. Het onderwijs moet worden aangepast en zal dan ook een ander niveau krijgen of we willen of niet. Vluchtelingen vestigen zich in Europa maar ook veel Europeanen verkassen van Noord- naar Zuid-Europa of vertrekken naar Amerika of Azië. Tot op zekere hoogte zijn we vrij om ons te vestigen waar we willen en dat is iets wat in de geschiedenis nog niet op zo'n grote schaal is voorgekomen. Dit is een voorrecht maar geeft ook de noodzaak tot aanpassen en de ogen niet te sluiten voor de grote culturele verschillen die er zijn.