Sinterklaasliedjes ontdaan van Zwart, Knecht, Roe en Zout

Sinterklaasliedjes oude stempel kunnen niet meer, vinden heel veel mensen. Zeker in het licht van de Zwarte Pieten discussie zijn sommige teksten niet meer vanzelfsprekend, ook al worden ze sinds generaties gezongen. De woorden ‘zwart’ en ‘knecht’ zitten in het verdomhoekje en worden geschrapt uit de liedjes. Negatieve en ouderwetse connotaties zijn verwijderd uit de teksten. ‘Zwarte Piet’ wordt gewoon ‘Piet’ genoemd in de nieuwe liedteksten.

Oude wijn in nieuwe zakken

• Sinterklaasje, kom maar binnen …
• Zonder Roe, Zwart, Knecht en Zout
• Sinterklaasliedjes
• Nationaal levend erfgoed
• Veranderingen
• Tweehonderd jaar

Sinterklaasje, kom maar binnen …

Paul Passchier en Thedo Keizer namen het initiatief tot een nieuwe liedbundel met Sinterklaasliedjes die de ‘Zwarten Pieten toets der kritiek’ kunnen doorstaan. De bundel heet 'Sinterklaasje, kom maar binnen met je Piet' en komt in oktober 2014 uit. Passchier is tekstschrijver voor kinderprogramma’s. Er zijn Sinterklaasliedjes die sinds 1850 niet zijn veranderd en dat kan echt niet meer, vindt Passchier. De liedjes moeten met hun tijd meegaan, is zijn opinie. Hij overlegt met de ministeries van Sociale Zaken en OCW, en met verschillende scholen.

Zonder Roe, Zwart, Knecht en Zout

In de loop der jaren is de figuur van Zwarte Piet al danig veranderd. Het is allang niet meer de zwarte knecht waar je bang voor moet zijn. Sint is ook niet meer zo streng als weleer. De boemannen zijn verdwenen maar in de Sinterklaasliedjes leven ze voort.
Passchier en Keizer vinden dat niet meer van deze tijd en zij willen niet dat kinderen via de liedteksten bang worden gemaakt. De roe, zak en het zakje zout moeten daarom uit de liedjes verdwijnen. De Sinterklaasliedjes moeten op de schop, menen de tekstschrijvers. De bundel 'Sinterklaasje, kom maar binnen met je Piet', een variatie op ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’ wordt gelanceerd voor alle leerlingen van de basisscholen in Nederland. De twee schrijvers menen dat dit het nieuwe standaardwerk moet worden.

Sinterklaasliedjes

In het boek staan 25 van de bekendste Sinterklaasliedjes die volgens de geest van de tijd zijn veranderd. In 2014 moeten alle 1,5 miljoen kinderen de nieuwe teksten zingen, is het plan. Minister Asscher houdt eind september 2014 het ‘Pietenoverleg’ waar de makers van het Sinterklaasjournaalmaker NTR, de gemeente Gouda, die in 2014 de Nationale Intocht organiseert, het Centrum voor Volkscultuur en Pietengilden aanschuiven. De liedbundel ligt dan ook op tafel.

Nabericht: Rondom de Sintviering van 2014 lijkt het alsof Nederland niet erg warm loopt voor de nieuwe liedjes. In de jaren daarna heeft de bundel een nieuwe kans.

Nationaal levend erfgoed

Passchier er was al maanden voor de intocht van 2014 mee bezig, samen met Keizer. Ze hebben zich honderden uren gebogen over de oude vertrouwde woorden van de Sinterklaasliedjes en alles gewikt en gewogen. Ze hadden daarbij heel goed in het achterhoofd dat het hier om nationaal levend erfgoed gaat.

Veranderingen

Kaatsenballen zijn chocomunten geworden omdat, volgens de auteurs, niemand meer weet wat kaatsenballen zijn. Toch zijn niet alle ouderwetse woorden eruit gehaald, omdat sommige gewoon te mooi zijn om ze te schrappen. ‘Makkers, staakt uw wild geraas' is daarom blijven staan. ‘Zwart als roet’ heeft de nieuwe versie niet gehaald. ‘Zijn knecht staat te lachen en roept ons reeds toe. Wie zoet is krijgt lekkers Wie stout is de roe.’ Dat is geworden: ‘Kijk, Piet staat te lachen en roept naar de kant: 'Ik heb genoeg lekkers voor heel Nederland!' ‘Wie de koek krijgt, wie de gard’ wordt: ‘'t Grote feest gaat weer van start.’

Passchier en Keizer hebben de teksten gematigd en met respect aangepast, zodat het feest gevierd kan blijven worden zonder al te veel discussie. Ze hebben de oubolligheden uit de teksten willen verwijderen en bepaalde Zwarte Piet-verwijzingen willen moderniseren. Lijfstraffen zijn eruit gehaald, want die kennen we niet meer zoals ze in de oude liedjes worden bezongen en de roe is in de jaren 80 door Bram van der Vlugt al afgeschaft.
'Sinterklaasje kom maar binnen met je Piet' wordt uitgegeven door Uitgeverij Ploegsma. Het is een boek met cd.

Tweehonderd jaar

Passchier en Keizer willen zich niet met de Zwarte Pieten discussie bemoeien, maar liedteksten maken die weer tweehonderd jaar kunnen meegaan. Oude begrippen zijn aangepakt, Zwarte Piet als knecht en boeman en de woorden zwart en roe, straffen van kinderen en oubollige taal is opgepoetst. Ook oud speelgoed is vervangen voor eigentijdsere spelletjes.
Bijvoorbeeld ‘Zie ginds komt de stoomboot’:

“Hoe huppelt zijn paardje
het dek op en neer
Hoe waaien de wimpels
al heen en al weer”
Wordt:

“Daar huppelt zijn paardje
het dek op en neer.
Daar waaien de wimpels
zo mooi heen en weer.”

Lees verder

• Zwarte Piet voor de rechter? - aangifte
• Zwarte Piet wordt moderner en schoorsteenpiet
• Sinterklaas bestaat! Het boek van Bram van der Vlugt