Waarom is mode zo belangrijk?

Elk seizoen hangt er weer iets nieuws in de winkels, nieuwe kleuren, nieuwe patronen, nieuwe modellen die 'in' zijn. Met dat jurkje van vorige zomer kom je echt niet meer weg. En in deze tijd is er voor mannen ook niets anders te vinden dan broeken die van de kont af zakken, tenzij je graag alleen in een pak wil rondlopen. Waarom moeten we altijd met de mode meegaan, en is er niet gewoon een gevariëerd aanbod waarin iedereen kan vinden wat hij zelf graag draagt?

Wat is mode?

Mode is eigenlijk een erg breed begrip. Het houdt meer in dan alleen kleding, ook bepaalde woorden of activiteiten die in een tijdsperiode vaak gebruikt worden. En als je praat over de mode in kleding, is er nog het onderscheid tussen het 'met de mode meegaan', de mode uit de winkels, de trends die steeds weer veranderen en de kunstvorm 'mode'. Ze beïnvloeden elkaar, maar zijn twee erg verschillende dingen. In dit artikel gaat het over de eerste vorm van mode, niet de kunstvorm.

Waarom volgen mensen de mode?

Het is niet altijd gemakkelijk om met de mode mee te gaan. Natuurlijk is het aanbod groot genoeg, maar omdat de mode zo snel verandert, moet je eigenlijk elke paar maanden je garderobe vernieuwen om bij te blijven. Dat is duur. Ook kan het zijn dat je de mode helemaal niet mooi vindt of dat hij niet bij je past. Waarom volgten veel mensen dan toch de mode?

Machtsvertoon

De mens is een wezen dat van nature de neiging heeft te willen laten zien wat hij in huis heeft. Dit is nodig om partners aan te trekken en te profiteren van de juiste mensen om hem heen. Vrouwen vallen bijvoorbeeld van nature op grote, sterke mannen, zo zijn ze geëvolueerd, doordat grote en sterke mannen hen goed konden beschermen. Tegenwoordig is iets anders veel belangrijker als machtsmiddel en bescherming: geld. En dus is het voor mannen nuttig om te laten zien dat ze geld hebben, omdat dit vrouwen aantrekt. Als je met de mode meeloopt, laat je zien dat je geld genoeg hebt om je dit te kunnen veroorloven. Het laat ook zien dat je je in kringen verkeert die welvarend zijn en dat is iets wat aantrekkelijk is voor veel mensen, niet alleen voor vrouwen.

Acceptatie

Jonge meisjes gaan graag met de mode mee, omdat dat ze populairder maakt, of omdat populaire mensen uit hun klas dezelfde kleding dragen. Als je jong en vaak onzeker bent, wil je niet uit de toon vallen. Je bent bang gepest te worden als je er niet 'normaal' uitziet, hetzelfde als de rest, en dus met de mode meegaat. Je zoekt naar acceptatie. Maar dit blijft niet bij jonge meisjes, voor veel volwassenen van alle leeftijden en geslachten is het nodig met de mode mee te gaan om geaccepteerd te worden. Als je bijvoorbeeld voor een baan solliciteert, wordt er gekeken naar hoe je eruit ziet. Als je er anders uitziet dan de gemiddelde Nederlander, zullen mensen over je oordelen, wordt je in een bepaalde alternatieve groep geplaatst waar je misschien helemaal geen verdere eigenschappen mee deelt. Mensen zijn bang voor anders, het is veiliger met iemand om te gaan die zo normaal mogelijk is. En dus is het moeilijk geaccepteerd te worden als je niet 'normaal' bent.

Je vindt het mooi

Natuurlijk zijn er steeds andere dingen in de mode, en kun je niet alles mooi vinden. Sterker nog, er zijn waarschijnlijk een heleboel dingen in de mode, die jij afschuwelijk vindt en nooit zou dragen. Maar, er zijn toch ook altijd dingen in de mode die wel bij je passen. Deze kledingstukken worden vaak verkocht en vaak gedragen, waardoor je ze overal ziet, in reclames en op straat. Door deze dingen zo vaak te zien, ga je ze vanzelf mooi vinden. Of in elk geval is de kans groter dat je deze dingen mooi gaat vinden, dan andere dingen, omdat je ze nu eenmaal vaker tegenkomt en je iets moet zien om het mooi te kunnen vinden en het te willen hebben. Je vindt dingen die in de mode zijn mooi, niet omdat ze in de mode zijn, maar doordat je ze zo vaak ziet. En zo wíl je soms aan de mode meedoen.

Waardoor bestaat mode?

Waardoor ontstaat eigenlijk zoiets als mode? Veel mensen lijken het wel te volgen, maar eigenlijk niet te willen volgen. Wie heeft het dan bedacht? En waarom bestaat het eigenlijk nog?

Mensen zorgen voor mode

Het feit dat mensen de mode volgen, houdt het ook in stand. Omdat wij de mode nodig hebben om geaccepteerd te worden, omdat wij de mode wíllen, blijft het ook bestaan. Je kan het er wel niet mee eens zijn, maar zo lang jij dingen koopt die in de mode zijn, verdwijnt het niet. Je bent zelf dus een oorzaak van het feit dat mode bestaat. Pas zodra veel mensen besluiten de mode niet meer te volgen, zal het aanbod verbreed worden. Maar dit is moeilijk, omdat andere kleding moeilijk te vinden is, en eng, om dat je misschien niet geaccepteerd zal worden.

Geld

Met mode kan geld verdiend worden. Doordat de mode steeds verandert, kunnen winkels steeds weer nieuwe dingen verkopen en je ervan overtuigen dat je die nieuwe dingen nodig hebt. Het is dus gewoon iets wat geld oplevert, en daarom bestaat het. En omdat de meeste mensen nu eenmaal dingen willen kopen die in de mode zijn, verkopen winkels wat in de mode is. Dat andere wordt immers niet verkocht. Het is jammer dat het aanbod op die manier zo beperkt is, het zou zeker beter zijn als er meer variëteit was en je niet alleen maar in obscure alternatieve kledingwinkels echt interessante dingen kon vinden. Maar dit is iets wat de mens zelf veroorzaakt, door er bang voor te zijn anders te zijn.

Kunstvorm

Natuurlijk hebben we het nog niet gehad over de kunstvorm 'mode'. Er is meer dan dat wat de standaard kledingwinkels mode noemen. Het is ook een kunst waarin men speelt met kleding, de menselijke vorm, de mogelijkheden en beperkingen ervan. Wat is nog kleding en wat niet meer? Moet kleding nuttig zijn of gaat het erom hoe het eruit ziet? Mensen bedenken nieuwe ideeën en deze worden als het ware gereflecteerd door het straatbeeld, waarin je de nakomelingen van deze nieuwe ideeën vindt, die wat minder raar en draagbaarder zijn. De kunstvorm 'mode' zorgt dus ook voor de mode die alle mensen dragen.

Gebruik de mode

Als je bovenstaande leest, krijg je de indruk dat mode volgen niet iets wat echt een positieve eigenschap is. Dat hoeft echter niet zo te zijn. Mode kan ook inspirerend werken. Er komen steeds weer nieuwe ideeën in naar voren en zo kan je ook je horizon verbreden, meer verschillende dingen gaan waarderen en je eigen stijl ermee uitbreiden. Sommige mensen nemen de mode letterlijk over, daardoor lijkt de mode oppervlakkiger dan hij is. Je kan er ook zelf iets mee doen, gebruik de mode dus, het zorgt niet alleen voor beperkingen, maar ook voor nieuwe mogelijkheden.

Wat valt te leren van mode?

Men noemt mode ook wel een 'spiegel van de geschiedenis'. David Wolfe noemde het eens: "both a predecessor of what has taken place in larger society, and a predictor of what will take place". Mode laat dus zien wat er gaande is in een samenleving. Een goed voorbeeld hiervan is de tijd na de eerste wereldoorlog. In deze tijd groeide de welvaart enorm en kregen vrouwen meer rechten, zoals het stemrecht. Wat er op het gebied van mode gebeurde was dat de vrouwen kortere jurken en rokken gingen dragen, lossere kleding mochten dragen en ook hun haar vaak kortknipten. Ze lieten zien dat ze mannen of de samenleving in het algemeen niet lieten bepalen wat ze deden. Als zij hun benen wilden laten zien aan iedereen, deden ze dat. En ook hoefden ze er niet altijd vrouwelijk uit te zien omdat de maatschappij dat van ze verwachtte, vandaar de lossere kleding en het korte haar, wat als mannelijk werd beschouwd. Mode reflecteert dus wat er in een samenleving gebeurt. Verder laat het ook zien wat een samenleving van een individu verwacht, hoe deze er idealiter uitziet. Wat in de mode is legt de nadruk op wat aantrekkelijk wordt gevonden in mannen en vrouwen. Wat de mode-industrie doet is reclame maken voor een bepaalde 'look' die daardoor bewonderd wordt en gewild is. Uit de mode is dus af te lezen wat er in een maatschappij gebeurt, en wat hij waardeert.