Verhalen en beelden: verbinding tussen God en mens

Verhalen en beelden worden gebruikt om de (gebroken) psychische realiteit te plaatsen in het licht van de christelijke duiding van de werkelijkheid. Hoe werkt dat met een verhaal en het beeld? Bodisco Massink onderscheid drie functies die tot doel hebben om nieuwe inzichten te krijgen. Tenslotte en niet onbelangrijk het aansporen tot actie om de nieuwe inzichten in praktijk te brengen. Beelden werken in principe net zo. Plaatjes, schilderijen of een film zijn hulpmiddelen om oude verhalen in nieuw perspectief te plaatsen. Zuidgeest spoort aan om mensen teksten zelf tot verbeelding te roepen.

Drie functies van het verhaal

Bodisco Massink onderscheidt drie functies van het verhaal:

• In de eerste plaats brengt het verhaal orde in de chaos. Hierbij kan het Bijbelverhaal uit Genesis gebruikt worden waarin God orde schept in de chaos.
• Ten tweede legt het verhaal verbindingen. Er worden verbanden gelegd naar ‘diepere’ betekenissen en geeft openingen naar andere mensen. Het verhaal doorbreekt isolement en geeft de persoon het gevoel ‘hé ik sta er niet alleen voor’. Mensen die bijvoorbeeld op het punt staan om een nieuwe wending aan hun leven te geven kunnen zich spiegelen aan het verhaal Abraham die wegtrekt uit Ur of aan de uittocht uit Egypte.
• De derde functie van het verhaal is het inspireren tot het maken van keuzes en het uitvoeren daarvan.

Het beeld

Het beeld werk op soortgelijke wijze en heeft dezelfde functies als dat van het verhaal. Hierbij nemen we het voorbeeld van een door Zuidgeest (1984) ontwikkelde Bijbelmeditatie. De Bijbelmeditatie heeft als doel de deelnemer te laten ervaren welke bij hem passende beeldenstroom wordt opgeroepen bij het omgaan met passages uit de Schrift. De methode gaat als volgt:

• Passage uit de bijbel bestuderen
• Gedurende een stilteperiode van ongeveer 20 minuten de beelden en emoties aan het oog laten verschijnen.
• Herhaling vorige procedure maar dan in een andere vertaling.
• Tenslotte worden de beelden en emoties op papier verwoord of getekend.
• Bij de onderlinge uitwisseling van de ervaringen ontwikkelen zich nieuwe beelden, gevoelens en associaties.

Openbaring

Zuidgeest gaat ervan uit dat het beeld het contact met de eigen gevoelens en behoeften helpt onderhouden zodat een nog ongestructureerde belevenis tot een levende ervaring kan uitgroeien. Het vangen van een levenssituatie in beelden is anders dan het rationeel begrijpen van die levenssituatie. Er is een sterke gevoelstoon in het spel. Het is een vorm van openbaring. De eigen gevoelswereld wordt doorzichtig in het licht van het beeld en tevens wordt de persoon opgeroepen om iets te ondernemen.

Levensbeeld

Een ander soort beeld is een specifiek soort beeld, het levensbeeld. Het levensbeeld symboliseert de gehele levensloop. Via het levensbeeld krijgt de persoon contact met alle aspecten van zijn bestaan, die als het ware samenvallen in dat beeld. Ook hier gelden de functies structureren, integreren, en ordenen. Met name in crisissituaties kan zo’n beeld voorzien in de behoefte vat te krijgen op de situatie. Veel voorkomende levensbeelden zijn; de weg, de boom, de reisgenoot, de vogel, het huis.