Gelijkenis van de Verloren zoon: Lucas 15:14

Toen hij er alles doorgebracht had, kwam er een zware hongersnood over dat land, en hij begon gebrek te lijden. Lucas 15: 14. De jongste zoon is 'failliet'. Zowel geestelijk als materialistisch. Het is een opvallend feit dat wanneer hij het geld op heeft gemaakt, er een hongersnood komt, en dan pas gebrek begint te leiden. In deze tekst geven de Griekse woorden ‘limos en 'ischura’ meer inzicht in de geestelijke en lichamelijk toestand van de jongste zoon. De gelijkenis kan fysiek of geestelijk verklaard worden. De hongersnood staat in dit tekstgedeelte centraal. Eigenlijk wil het zoiets zeggen als 'gemis wat nodig is om te overleven'. Jezus kan hiermee het eeuwige leven bedoelen.

De zoon heeft geen waarde op geld

De jongste zoon heeft er alles doorgejaagd en zijn vrienden hebben hem laten zitten. Hij weet niet eens meer wat hij allemaal heeft gekregen van zijn vader. Hij is er niet trots of zuinig op geweest. Dit toont van een respectloos geweten. Egoïstisch. Waarschijnlijk heeft hij er niet eens de waarde voor gekregen wat zijn vader er ooit voor heeft betaald. Hij is materieel en geestelijk failliet. Tot overmaat van ramp komt er een hongersnood in het land. Misschien is het toevallig maar het ene volgt het andere op. Eerst is alles op en dan volgt er een totale armoede. Het hele land moet droog brood eten. Niet alleen de jongste zoon leid armoede maar iedereen om hem heen. Het is overigens ook geen kleine of milde hongersnood maar een 'zware' golf van bittere ellende.

Limos

In de tekst staat 'grote hongersnood'. In het Grieks staat er ‘limos ischura’. Limos betekent zoals ook al in de tekst staat, hongersnood of schaarste aan oogst. Waarschijnlijk stamt het woord ‘limos’ van het Griekse woord ‘leipo’ af. Dit klinkt gek maar ‘leipo’ betekent zoiets als ‘verlaten zijn, missen, verstoken zijn, iets niet hebben. De ernst van de zware hongersnood moet dus goed doordringen. Nergens om hem heen kon hij een beroep doen op hulp. Vanaf dat moment gaat hij gebrek lijden. Vroeg of laat zal er dus ook een hulpvraag komen of zelf met een oplossing moeten komen. Deze geestelijke hongersnood doet de jongste zoon beseffen dat wat hij zelf achter gelaten heeft hem het meest dierbaarst is.

Geestelijke armoede

Het is niet vreemd dat mensen dit niet altijd ervaren. Soms heeft men dat gewoon niet geleerd. De jongste zoon heeft dat ook niet geleerd maar komt nu tot dat besef. Het woord Limos betekent dus enerzijds dat hij geestelijk ergens naar verlangt maar tegelijk tot de conclusie komt dat rijkdom hem geestelijk niets heeft geleerd. Integendeel, hij lijdt en er is geen enkele vaardigheid om te 'oogsten'.

Ischura

We letten ook nog op het bijvoeglijk naamwoord ‘ischura’. Dit betekent ‘sterk’, 'gewelddadig' of 'heftig'. In de diepere betekenis van ‘ischura’ ligt de nadruk op de 'sterkte van levende wezens'. Sterk zijn van lichaam of geest. Sterk zijn en zodoende grote voortreffelijkheid tonen. De zoon zou niet tot inkeer kunnen komen door een 'motregentje' of een paar dagen droogte. De droogte waar het in de tekst om gaat is een droogte van misschien wel maanden of jaren. Er valt geen water of in ieder geval is er een groot gebrek aan. Door gebrek aan regen en lange droogtes mislukken de oogsten voortdurend. Akkerbouwers stoppen met zaaien en de waterputten staan kurkdroog. De boeren moeten lijdend toezien dat ze niks kunnen doen en zullen sterven. Het hele land is zonder water en voedsel. U zult het maar treffen. U ontvangt een erfenis en voordat u het weet is alles over de balk gegooid. Het zit even tegen en denkt dat het snel weer voorbij is. Maar als klap op de vuurpijl verkeerd het land ook nog in een crisis. Wat een geestelijke tegenslag terwijl er het besef is dat er voor de crisis rijkdom genoeg was.

Hongersnood en gebrek lijden doet God kennen

In de bijbel gebruikt God regelmatig een hongersnood als middel om mensen tot bekering te roepen. Het is geen middel tot straf maar een middel met een liefdevolle boodschap die met’ grote kracht’ mensen tot inkeer brengt. Het volk Israel heeft in haar reis door de woestijn verschillende keren gebrek aan water en eten gehad. God bracht telkens opnieuw uitkomst doormiddel van een wonder. David spreekt er in Psalm 63 ook van;
'O God, Gij zijt mijn God, U zoek ik,
mijn ziel dorst naar U,
mijn vlees smacht naar U,
in een dor en dorstig land zonder water,… '

Jozef in Egypte

Een ander voorbeeld is de geschiedenis van Jozef. God had een plan met Jozef waarbij hij een middel in Gods hand was om Gods Naam (opnieuw) groot te maken. Mooie parallel is hier trouwens dat ook deze hongersnood in Egypte de broers en de vader weer samen bracht.

Inkeer

Als we de twee woorden ‘limos ischura’ met deze wetenschap vertalen staat er letterlijk vrij vertaald; schaarste aan oogst, door een krachtig lichaam en geest. Hier moet de natuurkracht gezien worden als de kracht van Gods Geest. De Heilige Geest was hier nog niet uitgestort maar Jezus wil duidelijk maken dat Hij die kracht van God is die de mensen tot inkeer wil brengen. God gebruikt daarvoor alle elementen en natuurkrachten zodat mensen zelf de keus kunnen maken. Alles wat ooit door mensen is gezaaid en geoogst is verdort. Alles is op en de mensen lijden gebrek. Er zal weer water moeten komen. Jezus is het Levende water waar niemand meer dorst door zal krijgen. God heeft Zijn Zoon naar de aarde gezonden om mensen uit hun lijden te verlossen. Jezus is het Levende water en het Brood des Levens. Jezus bedoelde hiermee ook te zeggen dat het hele land Israël dat zou moeten inzien.