Moeran sanskaar: kaalscheren van het hoofd van de baby

In het Hindoeïsme vinden religieuze rituelen plaats om belangrijke momenten in het leven van een mens te benadrukken. Zo’n ritueel noemt men een sanskaar. Sanskaars zijn zuiverings- en spiritualiseringsrituelen. Er zijn zestien sanskaars in totaal, waarvan er maar liefst elf plaatsvinden rondom de geboorte van een kind. Een van de bekendste Hindoestaanse rituelen die plaatsvindt bij een baby is de Moeran Sanskaar of Muran Sanskaar genoemd: hierbij wordt voor de eerste keer het hoofd van de baby kaalgeschoren.

Sanskaar

Sanskaars zijn belangrijke hindoe tradities die de fases in het leven van een mens markeren. Er wordt stilgestaan bij een belangrijke verandering en ontwikkeling in het leven van die persoon. De eerste sanskaar begint al voor de conceptie, de laatste vindt plaats na het overlijden, bij de crematie. Het geloof in reïncarnatie en karma hangt hier nauw mee samen. Met de ceremonie wordt slecht karma verdreven en een goede ontwikkeling van de persoon gestimuleerd.

Zestien sanskaar rituelen

Er zijn zestien sanskaars:

• De Garbhadhaan Sanskaar
• De Punsawan Sanskaar
• De Siemantonnayan Sanskaar
• De Jaatkarma Sanskaar
• De Naamkaran Sanskaar
• De Nieskraman Sanskaar
• De Annaprasha Sanskaar
• De Muran Sanskaar
• De Karnawedh Sanskaar
• De Upnayan Sanskaar
• De Widdyarambh of Wedarambh Sanskaar
• De Samaawartan Sanskaar
• De Wiwaah Sanskaar
• De Waanprasth Sanskaar
• De Sanyaas Sanskaar
• De Antyeshtie Sanskaar

Levensloop rituelen

De Garbhadhaan Sanskaar vindt voorafgaand aan de conceptie plaats. Bij de Punsawan Sanskaar worden moeder en kind rondom de tweede of derde maand van de zwangerschap gezegend. Jaatkarma Sanskaar vindt plaats rond de geboorte en de Naamkaran Sanskaar is de ceremonie rondom de naamgeving van de baby. De Nieskraman Sanskaar wordt gevierd op de derde dag van de derde lichte maanperiode na de geboorte of in de vierde maand op de datum van de geboorte van het kind. Het is een kennismaking met de zon, de planeten, de natuur en de maan. Annaprashna Sanskaar is het moment dat de baby vast voedsel mag eten. Anna betekent ‘eten’, prashna ‘het nuttigen’. Latere sanskaars zijn onder meer de Samaawartan Sanskaar die plaatsvindt na afronding van de studie (op ongeveer 25-jarige leeftijd) en natuurlijk de Wiwaah Sanskaar: het huwelijk. Het laatste ritueel is de Antyesthie Sanskaar. Hier wordt het lichaam na overlijden weer teruggegeven aan de vijf elementen waaruit het lichaam is opgebouwd.

De Muran Sanskaar of Moeran Sanskaar uitgelicht

De Muran of Moeran Sanskaar is de achtste sanskaar. Hier wordt voor de eerste keer het hoofd van de baby kaalgeschoren. Het vindt vaak plaats in de derde, vijfde of zevende maand of in het derde levensjaar.

Er worden tal van redenen voor deze ceremonie genoemd. Zo wordt gezegd dat met het wegscheren van het ‘baarmoederhaar’ ruimte gemaakt wordt voor een gezondere haargroei. Een andere reden is dat het haar energie wegneemt dat andere vitale organen kunnen gebruiken en het om die reden moet het worden weggeschoren. Anderen beschouwen het haar dat in de baarmoeder is gaan groeien als onrein.

Karma leer

Symbolisch ligt de reden vervat in de Karma leer. Met het kaalscheren begint men met de lichamelijke reinheid gevolgd door geestelijke reinheid, te weten de zorg om de menselijke geest zuiver en rein te houden. Het haar dat in de baarmoeder is gegroeid, wordt geassocieerd met het verleden, met de vorige levens. En met de vorige levens ook de negatieve aspecten die deze levens met zich mee hebben gebracht. De Karma van de mens leidt, volgens het Hindoeïsme, tot positiviteit of negativiteit, al naar gelang hoe men leeft. Als naar de Karma leer, de ziel die heeft plaatsgenomen in het lichaam negatieve daden heeft verricht, krijgt het kind er in dit leven ook mee te maken. De sanskaar rituelen vinden plaats om de mens hiertegen te beschermen. Vandaar ook dat er bij deze ceremonies mantra’s, liederen en gebeden worden gezongen en opgedragen. Op het kaalgeschoren hoofd wordt vaak een Aum-teken aangebracht (de naam van God).

Toekomst

Op het moment dat het wordt kaalgeschoren, kan het kind zich richten op de toekomst. Met de Moeran begint het kind met de ontwikkeling van diens eigen karma.