De bijbel: Richteren, Ruth, Samuël en Koningen

De bijbel is helemaal geen gemakkelijk boek om zo maar te lezen. Interessant en de moeite waard is het zeker wel. Wat te denken bijvoorbeeld van de bijbelboeken Richteren, Ruth, Samuël en Koningen. Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen en lessen uit deze boeken en welke figuren spelen hierin een hoofdrol? Richteren bijvoorbeeld bevat diverse verhalen over de leiders van de Israëlieten, die een zware strijd voerden om het beloofde land.

Inhoud

• Richteren
• Ruth
• Samuel
• Koningen

Richteren

De titel Rechters (in de NBG-vertaling Richteren, en onder die naam vooral bekend) is een letterlijke vertaling van het Hebreeuwse woord Sjofetim. Het boek bevat verhalen over de charismatische leiders die de Israëlieten aanvoeren in hun strijd tegen hun vijanden, dat wil zeggen, de andere bewoners van het beloofde land en de aangrenzende gebieden: Kanaänieten, Moabieten, Ammonieten, Amalekieten, Midjanieten en de Filistijnen. Belangrijke personages zijn onder meer: Debora, Barak, Sisera, Jaël, Gideon, Abimelek, Jefta, Simson en Delila.

Ruth

Het boek Ruth speelt zich af in de tijd van de Richteren. Het boek is moeilijk te dateren maar werd geschreven ná de Babylonische Ballingschap. De hoofdpersoon, Ruth, is de overgrootmoeder van Koning David. Om die reden staat Ruth in christelijke bijbelvertalingen vaak tussen Richteren en Samuël. Thematisch hoort het echter meer thuis bij Nehemia en Ezra. De achtergrond is namelijk de discussie binnen het Jodendom over gemengde huwelijken en aanverwante zaken: Ruth is een Moabitische (dus geen Israëlitische) vrouw; niettemin stamt de grote Joodse vorst David van haar af. Verder is Ruth vooral ook een mooi, afgerond verhaal over twee vrouwen. Hoofdpersonen zijn, behalve Ruth zelf, haar schoonmoeder Naomi en de herenboer Boaz.

Samuel

In de Hebreeuwse Bijbel vormen 1 en 2 Samuël samen één boek. De verdeling in twee boeken dateert uit de Hellenistische periode en is waarschijnlijk ingegeven uit praktische overwegingen: het werk als geheel was te omvangrijk voor één papyrus-boekrol. De titel verwijst naar de profeet en laatste ‘rechter’ Samuël, die tegen wil en dank Saul tot eerste koning van Israël zalft. Centraal staan echter twee andere personage, de koningen Saul en David. Het eerste boek Samuël beschrijft de troonsbestijging en daden van Saul, zijn strijd (èn lotsverbondenheid) met David, en zijn uiteindelijke ondergang. De lotgevallen van David in 1 Samuël hebben het karakter van een episch heldenverhaal. Het tweede boek beschrijft de regering van koning David. De beide boeken gaan dus met name over de instelling en consolidatie van het koningschap in Israël.

Koningen

Wat geldt voor 1 en 2 Samuël geldt ook voor 1 en 2 Koningen: eigenlijk is Koningen één geheel, dat om praktische redenen werd opgedeeld in twee boeken. Koningen is het vervolg op Samuël. Het begint met de opvolging van David door zijn zoon Salomo. Was David vooral een stoere vechtjas, Salomo is vooral bekend om zijn spreekwoordelijke wijsheid. Na een beschrijving van de regering van Salomo (die ook zo zijn ondeugden heeft) volgt de opsplitsing van het koninkrijk in twee delen: een zuidelijk gedeelte rond Jeruzalem, Juda genaamd, en een groter noordelijk gedeelte genaamd Israël. Van beide koninkrijken worden de koningen in chronologische volgorde behandeld, op basis van het jaar van troonsbestijging zodat beschrijvingen van de regeringen van koningen van beide rijkjes steeds worden afgewisseld. Koningen eindigt met de zogeheten Babylonische Ballingschap, resultaat van de verovering van Jeruzalem door koning Nebukadnezar (Nebuchadrezzar) van Babylon. Aan het bestaan van het koninkrijk Israël is dan al eerder een einde gekomen door toedoen van de binnenvallende Assyriërs. Terwijl Juda gedurende deze gehele periode geregeerd wordt door afstammelingen van David, is het in Israël een komen en gaan van dynastieën. Alle koningen worden beoordeeld aan de hand van een en hetzelfde criterium: onderhouden ze geboden van de god van Israël of lopen ze andere goden achterna? Meestal dat laatste. De koningen van Israël worden zonder uitzondering negatief beschreven, terwijl alleen onder de koningen van Juda er enkele te vinden zijn die aan de goddelijke eisen voldoen. Een belangrijke rol in Koningen wordt gespeeld door de profeten Elia en Elisa.