Ramadan bij moslims: tijd van vasten tot aan het Suikerfeest

De ramadan is een belangrijke maand voor alle moslims ter wereld. In deze maand vonden er de eerste openbaringen aan de profeet Mohammed plaats. In de meeste godsdiensten is er nog steeds een traditie van vasten. In het Arabisch betekent het woord vasten ‘zich onthouden van’. In de werkelijkheid betekent de vastentijd een periode waarin moslims afzien van eten, drinken, roken en geslachtsgemeenschap. De vastentijd begint bij het opkomen van de zon en eindigt met het ondergaan van de zon. De ramadan is één van de vijf zuilen van de islam, naast de geloofsbelijdenis, het gebed, liefdadigheid en de bedevaart naar Mekka. De ramadan wordt afgesloten met het Suikerfeest of het kleine feest. Tijdens het Suikerfeest wordt het einde van de ramadan gevierd. Families komen bij elkaar en verwennen elkaar met kleine cadeautjes en heel wat zoete gebakjes en gerechten. De ramadan vindt in 2018 plaats van 16 mei tot en met 14 juni.

Ramadan: één van de vijf zuilen van de islam

De ramadan wordt in de islam omschreven als één van de vijf zuilen van de godsdienst. In de islam wordt ook heel duidelijk beschreven wat een moslim moet doen om een goede gelovige moslim te zijn. Je moet rekening houden met een aantal belangrijke leefgewoonten (regels). De eerste leefregel is de geloofsbelijdenis (Sjahada), de tweede is het gebed (Salat), de derde is de liefdadigheid (Zakat), de vierde is het vasten zelf (Sawm) en als laatste regel is er de bedevaart naar Mekka. Van deze laatste regel wordt verwacht dat iedere goede gelovige moslim deze bedevaart minstens één keer in zijn leven moet ondernomen hebben.

Tijdens de ramadan wordt er heel wat aandacht besteed aan het gebed. / Bron: Lion Multimedia Production U.S.A., Flickr (CC BY-2.0)

Vastentijd of ramadan: leefgewoonten bij moslims

De verplichte vastenperiode voor gelovige moslims wil zeggen dat men ná zonsopgang en vóór zonsondergang niet eet, drinkt, rookt of seksuele gemeenschap heeft. Ook mag men tijdens de vasten niet kwaadspreken en is vloeken niet toegestaan. Het jaarlijks ritueel vasten is voorgeschreven in de Koran. Tijdens de nacht moet men zich niet houden aan de opgelegde beperkingen. De meeste moslims eten tijdens de vasten dan ook heel laat en staan heel vroeg op om royaal te ontbijten. Men moet immers de volledige dag kunnen overbruggen. Op warme dagen is de vastenperiode alvast een grote uitdaging, omdat men niet mag drinken. Uitzonderingen worden er gemaakt wanneer het ritueel vasten onverantwoord en bezwaarlijk is. Voorbeelden hiervan zijn zwangere vrouwen, zieke personen, jonge kinderen en soldaten wanneer deze actief zijn in een militaire opdracht. Echter de Koran schrijft voor dat deze personen later, wanneer mogelijk, de vastenperiode toch nog inlassen. Tijdens de ramadan wordt er meer dan gewoonlijk gebeden. Met de ramadan wordt er ook gedoeld op het aanleren van zelfdiscipline en geduld.

Na de ramadan volgt het Suikerfeest

De vastenperiode wordt traditioneel afgesloten met het Suikerfeest, ook wel het kleine feest genoemd. Het Suikerfeest is - naast Muharram en Asjoera en het Offerfeest – één van de belangrijkste feesten in de moslimwereld. Het Suikerfeest valt steeds op de eerste dag van de tiende maand. Het feest valt niet elk jaar op dezelfde dag, omdat men rekening houdt met de islamitische kalender (stand van de maan). Het Suikerfeest is een feest van drie dagen. Moslims gaan naar de moskee en komen samen met familie en vrienden. Tijdens deze samenkomsten eet men lekkere zoete gebakjes en gerechten. Het Suikerfeest dankt dan ook zijn naam aan deze zoete gerechten. Het Suikerfeest is als het ware een echt volksfeest, waarop in principe iedereen welkom is. Het Suikerfeest vindt in 2018 plaats van 15 juni tot en met 18 juni.

Vastenperiode: fysieke, geestelijke en sociale voordelen

Fysieke of lichamelijke voordelen

De vastenperiode is een ideale periode om het menselijk lichaam te zuiveren. Schadelijke stoffen kunnen het lichaam verlaten en tevens kan je aan je overbodige vetmassa werken. Een zuiveringskuur heeft eveneens bevorderlijke eigenschappen voor het volledige lichaam. Een tijdje zonder vet en ongezond voedsel kan heus geen kwaad. Bovendien zal je onmiddellijk het positieve effect voelen van een maand geen of weinig alcoholgebruik.

Geestelijke voordelen van het vasten
Tijdens het vasten leert de mens zichzelf bedwingen. De vastenperiode draagt bij tot de ontplooiing van de mens met in het bijzonder de aandacht voor discipline en zelfbeheersing. Vasten leert de mens controle te hebben over de verschillende behoeften en lusten. Bij het onderschrijven van de vastenperiode is men bovendien gehoorzaam aan Allah.

Sociale voordelen

Tijdens de vastenperiode ontstaat er tussen moslims een groot samenhorigheidsgevoel. De vastentijd draagt bij tot het medeleven met de minder bedeelden (armen). Mensen moeten aan elkaar denken en liefde betonen. Het uiteindelijke doel is een betere wereld voor iedereen. Na afloop van de ramadan vindt het Suikerfeest plaats. Tijdens het kleine feest komen vrienden en familie samen, om het einde van de ramadan te vieren. De vastenperiode en het Suikerfeest (samenzijn) hebben dus eveneens sociale voordelen.

Gelovige moslims dienen deel te nemen aan de ramadan. Er bestaan echter enkele uitzonderingen. / Bron: Engin Akyurt, Pixabay

Wie wordt er geacht om te vasten tijdens de ramadan?

De vastenperiode is verplicht voor een gelovige moslim. Er zijn een aantal criteria vastgelegd om te bepalen wie moet deelnemen aan de vasten. Zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, worden vrijgesteld. Ook worden zieke personen, jonge kinderen en actieve soldaten vrijgesteld. Echter wanneer zij de mogelijkheid hebben om toch te vasten, wordt aanbevolen om de vastenperiode toch in te lassen.

Criteria om te vasten

men moet moslim of moslima zijn;
men moet beschikken over een goede geestelijke en lichamelijke gezondheid;
mensen die op reis zijn worden niet geacht om deel te nemen;
men moet volwassen zijn: bij een meisje is dat na de eerste menstruatie, bij een jongen na de eerste zaadlozing;
men moet rein zijn na de menstruatie.

Vergelijking met de vastenperiode voor christenen

Ook christenen lassen elk jaar een vastentijd in. De vastentijd dient als voorbereiding op het paasfeest. Het is een veertigdagentijd waarin men tijd gaat vrijmaken voor bezinning en men meer aandacht gaat besteden aan de mensen die het moeilijker hebben in de samenleving. Tussen Aswoensdag en Pasen zijn er in werkelijkheid zesenveertig dagen. Echter op de zes zondagen ertussen wordt er niet gevast. In totaal zijn er dus veertig dagen om te vasten. De vastenperiode bij christenen wordt echter minder fanatiek beleefd dan in de moslimgemeenschap. Veel christenen beperken zich tot minder roken, minder eten en een geringer alcoholgebruik. Op Goede Vrijdag, de vrijdag voor Pasen, eten heel wat christenen geen vlees. Het is duidelijk dat de opvolging van de vastenperiode minder goed ingeburgerd is in de gemeenschap van christenen dan in de moslimgemeenschap.