Ontheffing van arbeidsplicht: zorgen voor je kinderen

Alleenstaande ouders met kinderen jonger dan 6 jaar moeten sinds de Wet Werk en Bijstand is ingevoerd solliciteren en een baan accepteren als ze die kunnen krijgen. Dit heet arbeidsplicht. Maar wat als een moeder met een aantal kleine kinderen geen oppas of familie heeft die de zorg voor die kinderen op zich kan nemen? Dan is er de ontheffing van arbeidsplicht. Ontheffing van arbeidsplicht zorgt er voor dat ouders toch voor hun kinderen kunnen zorgen. Maar er zijn meer uitzonderingen. De regels voor ontheffing van arbeidsplicht.

Arbeidsplicht is verplicht ook voor ouders met kinderen jonger dan 6 jaar

De arbeidsplicht is in feite een vaststaande plicht. Ook voor een alleenstaande met kinderen die jonger zijn dan 6 jaar. De overheid vindt namelijk dat familie, kennissen of betaalde kinderopvang de zorg voor de kroost dan wel over kunnen nemen. Iemand die beslist zelf voor de kinderen wil zorgen kan dat niet als argument aandragen. Wie namelijk een uitkering wil, is door de overheid verplicht gesteld om dan ook aan het werk te gaan als dat er is. Er is echter wel een uitzondering op deze regel.

Ontheffing van sollicitatie en arbeidsplicht aanvragen

Als iemand in een omgeving is gaan wonen waar helemaal niemand de kinderen op zou kunnen vangen of de kinderopvang er gewoon niet is, als het noodzakelijk is dat de ouder bij de kinderen is omdat zij bijvoorbeeld een hele nare ervaring achter de rug hebben of als de ouder niet voldoende in huis heeft om kans te maken op een baan, kan een verzoek tot ontheffing van sollicitatie- en arbeidsplicht worden ingediend bij het college van burgemeester en wethouders (B&W). De gemeente kan dan in bepaalde situaties iemand vrijstellen van die plichten. Dat kan bijvoorbeeld als er niet genoeg of geen kinderopvang is in de gemeente. Ook kunnen burgemeester en wethouders bepaalde omstandigheden mee laten wegen. Als B&W oordelen dat er bijvoorbeeld extra zorg nodig is voor de kleine kinderen, kan ook de ontheffing worden verleend.

Gedeeltelijke vrijstelling van sollicitatie- en arbeidsplicht

Een gemeente kan ook besluiten om maar op één onderdeel vrijstelling te geven. De betrokkenen hoeft zich dan niet aan één of meerdere onderdelen van de arbeidsplicht te houden.

Hoe vraag je ontheffing van sollicitatie- en arbeidsplicht?

Iemand die ontheffing van sollicitatie- en arbeidsplicht wil kan een brief richten aan het college van burgemeester en wethouders met dat verzoek. Mensen van de sociale dienst zullen dan vervolgens een advies uitbrengen aan B&W om dit advies in te willigen of te weigeren. In de wet staat verder dat een gesprek over deze zaak met de sociale dienst gevoerd mag worden. Iemand die zijn of haar standpunten duidelijk wil maken kan zo’n gesprek dan ook het beste aanvragen. Bovendien is het vaak verstandig om iemand mee te nemen naar zo’n gesprek die hulp kan bieden en de vraag kan ondersteunen. Diverse steunpunten zoals de Vereniging Steunpunt Uitkeringsgerechtigden en Gehandicapten of een lokaal steunpunt kunnen daarbij vaak helpen. Op uw aanvraag om ontheffing moet binnen 8 weken een schriftelijke beslissing volgen. Op een aanvraag die wordt gedaan voor ontheffing moet binnen 8 weken zijn geantwoord. Is dat besluit negatief, dan kan daarop nog wel bezwaar worden gemaakt.

Voorwaarden voor een ontheffing van arbeidsplicht

1. Wordt een vrijstelling van arbeidsplicht toegewezen dan duurt deze maximaal zes jaar.
2. In deze periode is de persoon in kwestie wel verplicht om scholing te volgen. Dit is ingesteld om mensen na die periode zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen.
3. Wordt de ontheffing niet toegewezen dan moet de persoon in kwestie dus wel gewoon solliciteren en een baan accepteren zodra die er is.

Arbeidsplicht en ontheffing daarop

Om een ouder aan het werk te kunnen sturen, moet er wel aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan. Die zijn:

1. Er is passende kinderopvang beschikbaar
2. De ouder heeft genoeg opleiding om aan het werk te kunnen
3. Er is bewezen is dat de ouder ook de mogelijkheid heeft om te werken

Andere redenen voor vrijstelling

Naast het zorgen voor jonge kinderen kan ook vrijstelling worden gegeven als u zelf een medische of sociale beperking heeft of u de zorg voor een ziek familielid heeft. De gemeente zal in dat geval overigens wel altijd kijken of er zaken geregeld kunnen worden, zodat u toch weer aan het werk moet.

57,5 jaar en ouder: moet u dan nog werk accepteren voor de bijstand?

Als iemand 57,5 jaar of ouder is, dan kijkt de gemeente of er nog kansen zijn op werk. Zijn die kansen klein, dan kan er ook ontheffing van de sollicitatieplicht worden gegeven. Voorwaarde is dan wel dat de persoon in kwestie sociaal actief blijft en bijvoorbeeld vrijwilligerswerk gaat doen. Wie zijn baan kwijtraakt en nog maar 1 jaar hoeft te werken tot aan de pensionering is niet meer verplicht om te solliciteren.

Lees verder

• Rol werkgever: Werkgever en werknemer: wat bepaalt de baas? (special)