Hoe lang is levenslang?

Als iemand een levenslange gevangenisstraf krijgt, zou je verwachten dat deze persoon voor de rest van zijn leven achter de tralies zit. Dit is echter niet altijd het geval. In sommige landen is een levenslange gevangenisstraf echt levenslang, maar in andere landen is dit een straf van een bepaald aantal jaren.

Waarvoor krijg je levenslang?

De levenslange gevangenisstraf is in Nederland ingevoerd in 1870, als vervanging van de doodstraf. Een levenslange gevangenisstraf krijg je niet zomaar. In Nederland kun je een levenslange gevangenisstraf krijgen voor het leiding geven aan een terroristische organisatie, aanslagen op de regering of het koningshuis of voor het plegen van een moord. Niet altijd wordt er voor deze zware misdrijven een levenslange gevangenisstraf gegeven, de rechter zal altijd kijken naar de omstandigheden van het geval.

Hoe lang is levenslang in Nederland?

In Nederland is levenslang écht levenslang. Als je een levenslange gevangenisstraf krijgt, zit je dus echt de rest van je leven achter de tralies. Nederland is hiermee het enige Europese land waar een levenslange gevangenis echt levenslang is. De enige uitzondering hierop is dat de zaak van een levenslang veroordeelde herzien wordt of dat deze persoon gratie krijgt. Een zaak zal worden herzien als blijkt dat er omstandigheden zijn waardoor de veroordeelde nooit de levenslange straf had mogelijk krijgen. Het herzien van een zaak komt in Nederland in de praktijk niet vaak voor.

Een voorbeeld waarbij dit wel gebeurde was de zaak omtrent de verpleegster Lucia de Berk. Haar zaak werd herzien omdat er aanwijzingen waren dat ze onschuldig was, uiteindelijk werd ze vrijgesproken. Een andere mogelijkheid om onder een levenslange gevangenisstraf uit te komen is gratie. Gratie wordt verleend als achteraf blijkt van nieuwe omstandigheden die de rechter anders hadden doen besluiten of als het zinloos is om de straf nog te laten voortduren. Er wordt bijvoorbeeld wel eens gratie gegeven omdat een persoon op het moment van de levenslange veroordeling niet lang meer te leven heeft.

Hoe lang is levenslang in andere landen?

Amerika

In Amerika verschilt de duur van een levenslange gevangenisstraf per staat. Meestal is de duur echter veel langer dan levenslang, bijvoorbeeld 100 jaar. Per individueel geval bepaalt de rechter of de veroordeelde de mogelijkheid heeft tot vervroegde vrijlating.

Azië

In Azië verschilt de duur van een levenslange gevangenisstraf per land, maar in de meeste landen is deze straf ook echt levenslang. Meestal is er geen kans op vervroegde vrijlating en moet de veroordeelde echt de rest van zijn leven doorbrengen in een Aziatische gevangenisstraf.

België

In principe is een levenslange veroordeling in België ook echt levenslang. Echter heeft iedere levenslang veroordeelde in België de mogelijkheid om gebruik te maken van de Wet Lejeune. Op grond van deze wet kan de veroordeelde na minimaal 15 jaar de straf te hebben uitgezeten, een verzoek doen tot voorwaardelijke invrijheidsstelling. In België komt vrijwel iedere levenslang veroordeelde na een dergelijk verzoek vrij, soms na dit verzoek een paar keer te hebben gedaan. Als het verzoek niet wordt ingewilligd komt een levenslang veroordeelde in België vaak alsnog vrij door gratie of een beroepsprocedure.

Denemarken

In Denemarken houdt een levenslange veroordeling in dat de veroordeelde voor onbepaalde tijd gevangen wordt gezet. In de praktijk krijgen deze gevangen in Denemarken na verloop van tijd altijd een voorwaardelijke invrijheidsstelling.

Duitsland

Een levenslang veroordeelde moet in Duitsland in ieder geval 15 jaar in de gevangenis doorbrengen. Na deze 15 jaar wordt de situatie van de veroordeelde beoordeeld door een onafhankelijke kamer van drie rechters. Deze rechters kunnen besluiten tot een voorwaardelijke invrijheidsstelling. Hiervoor zal eerst moeten worden onderzocht of deze invrijheidsstelling wel verantwoord is.

Engeland

In Engeland verschilt de minimale duur van een levenslange gevangenisstraf per delict. Hoe zwaarder het delict is dat een veroordeelde heeft gepleegd, hoe langer de tijd is dat hij minimaal in de gevangenis moet doorbrengen. Het is aan de rechter om te bepalen hoe lang een veroordeelde ook daadwerkelijk moet vastzitten.

Estland

In Estland houdt een levenslange veroordeling in dat de veroordeelde voor onbepaalde tijd in de gevangenis moet zitten. De veroordeeld kan in voorwaardelijke invrijheidsstelling worden gesteld als hij minimaal 30 jaar van de straf heeft uitgezeten. In Estland heeft daarnaast de president de bevoegdheid om gratie te verlenen, maar dat is nog nooit gebeurd.

Finland

Op papier is de Finse levenslange gevangenisstraf echt levenslang. In de praktijk wordt er echter in bijna alle gevallen na ongeveer 12 jaar gratie verleend.

Frankrijk

In Frankrijk is de duur van een levenslange gevangenisstraf afhankelijk van het delict dat een veroordeelde heeft gepleegd. De gevangenisstraf is echt levenslang als het gaat om kindermoord met kinderverkrachting, foltering of barbarij, moord met voorbedachte rade op personen met openbaar gezag of gepleegd door een georganiseerde bende. Voor de overige delicten heeft een levenslang veroordeelde na 15 jaar vast te hebben gezeten de mogelijkheid op voorwaardelijke invrijheidsstelling.

Ierland

In Ierland houdt een levenslange gevangenisstraf een gevangenisstraf in voor onbepaalde tijd. In de praktijk komt een levenslang veroordeelde in Ierland bijna altijd vroegtijdig vrij door hoger beroep, gratie of voorwaardelijke invrijheidsstelling.

Italië

Ook in Italië houdt een levenslange gevangenisstraf een veroordeling voor onbepaalde tijd in. Iedere levenslang veroordeelde heeft de mogelijkheid op voorwaardelijke invrijheidsstelling als hij 26 jaar of meer van zijn straf heeft uitgezeten.

Litouwen

Een levenslang veroordeelde moet in Litouwen voor onbepaalde tijd vastzitten. Na 26 jaar detentie is er de mogelijkheid op voorwaardelijke invrijheidsstelling.