Identificatieplicht Nederland

De identificatieplicht in Nederland geldt voor iedereen vanaf de leeftijd van 14 jaar. Dit houdt in dat iedereen vanaf die leeftijd verplicht is zich te identificeren wanneer hierom gevraagd wordt. Niet iedereen mag hier zomaar om vragen. Alleen politie, ambtenaren, Boa’s, toezichthouders, werkgevers of conducteurs mogen hierom vragen. In andere gevallen kan er ook om gevraagd worden maar ben je niet verplicht hier gehoor aan te geven. Wel kan dit consequenties met zich meedragen, zoals het weigeren van een lening of het niet naar binnen mogen in een gebouw of op een terrein. Voor de zorg gelden er andere regels: dan moeten ook jonge kinderen zich identificeren.

Wat is identificatieplicht?

Identificatieplicht is de plicht om je te identificeren wanneer hierom gevraagd wordt. Alleen de politie, ambtenaren, buitengewoon opsporingsambtenaar, conducteurs of toezichthouders die de wetshandhaving controleren, mogen vragen om een verplichte identificatie. Daarnaast kunnen burgers een andere burger of een bedrijf om identificatie vragen, maar is dit geen verplichting om de identificatie ook daadwerkelijk te tornen.

Wanneer mag je weigeren?

Vraagt een andere burger jou om identificatie, bijvoorbeeld omdat je zijn of haar erf op wil of iets over wilt kopen/ verkopen? Je bent niet verplicht je te identificeren. De persoon kan jou wel de toegang tot zijn of haar erf weigeren. Winkeliers mogen niet om je identificatie vragen. Ze mogen jou ook geen toegang tot de winkel weigeren, tenzij jij je niet aan hun huisregels houdt. Zo kan het gebruik van een winkelmandje of winkelkarretje verplicht worden gesteld. Wanneer je bent aangehouden voor winkeldiefstal, mag alleen de politie om jouw identificatie vragen.

De arbeidsinspectie of de werkgever mag om jouw identificatie vragen op je werk, maar mag dit niet wanneer jij je niet op je werk bevindt. Ga je ergens solliciteren, dan mag er niet om je identificatie gevraagd worden. Pas wanneer je in dienst treedt is de werkgever verplicht om je identificatie te vragen. De werkgever maakt een kopie hiervan en is verplicht deze te bewaren bij zijn of haar administratie. Wanneer je uit dienst treedt, zal de werkgever deze kopie nog vijf jaar bewaren.

Een terrein dat particulier beveiligd wordt kan vragen om identificatie. Je bent niet verplicht om je te identificeren. Wel kan je de toegang tot het terrein of pand ontzegd worden. Het is dan ook verstandig om hier vooraf rekening mee te houden.

Wanneer je een contract aangaat met een provider van mobiele telefonie, kan er om je identificatie gevaagd worden. Ook wanneer je een lening afsluit kan men dit vragen. Je bent niet verplicht je te identificeren. De aanbieder, hypotheekverstrekker, bank of andere instantie mag jouw aanvraag weigeren wanneer jij je niet wil identificeren. Dit soort bedrijven wil graag de zekerheid dat ze hun geld ontvangen of te allen tijde kunnen verhalen op jou.

Vanaf welke leeftijd?

De identificatieplicht in Nederland geldt vanaf 14 jaar. Ieder kind en volwassene van 14 jaar of ouder moet zich dus kunnen identificeren wanneer hierom gevraagd wordt. De kosten hiervoor worden niet vergoed door de overheid of een andere instantie. Je mag je identificeren met een paspoort, een identiteitskaart of een rijbewijs. Op de werkvloer mag je geen rijbewijs gebruiken: hierin staat niets over de nationaliteit.

Zijn de kosten hoog?

Er zijn maximumtarieven door de overheid vastgelegd. Een gemeente mag het maximumtarief vragen, maar mag hier ook onder gaan zitten. Voor een paspoort bedraagt het maximumtarief in 2014 € 66,96 voor een tienjarig paspoort, € 51,05 voor een vijfjarig paspoort, € 52,95 voor een tienjarige identiteitskaart en € 28,36 voor een vijfjarige identiteitskaart. Tot een leeftijd van 18 wordt altijd een identiteitskaart of paspoort met een geldigheidsduur van vijf jaren verstrekt. Een rijbewijs mag in 2015 maximaal € 38,48 kosten.

Wat is geldig?

Wanneer om je identificatie wordt gevraagd, kan dit met een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs. Behalve op de werkvloer: daar is een rijbewijs niet geldig. Wanneer jij je paspoort of identiteitskaart kwijt bent dien je zo snel mogelijk een nieuwe aan te vragen. Dit kan alleen wanneer je eerst aangifte hebt gedaan van verlies of diefstal. Je kunt je niet identificeren met een bankpas, creditcard, winkelpas, biebpas of welke andere pas dan ook. In uitzonderlijke gevallen, bij aanhouding en waarbij jij je niet kan identificeren, zal de politie wel om iets vragen waar je naam op staat.

Je hebt een identificatieplicht, geen draagplicht. Dit houdt in dat je in theorie niet verplicht ben je identiteitsbewijs bij je te dragen. In de praktijk betekent dit dat je het wel altijd bij je moet dragen, omdat jij je anders niet kan identificeren. Voor het niet kunnen identificeren kan een boete worden opgelegd. Er kan geen bezwaar worden gemaakt tegen deze boete: je moet hem dan ook altijd betalen. Bij het niet betalen van deze boete kan je strafrechtelijk vervolgd worden. Na twee jaar kan je niet meer strafrechtelijk vervolgd worden. De politie mag je echter niet zomaar aanhouden om te kijken of je wel je identificatie bij je hebt. Er moet altijd een geldige reden zijn voor aanhouding, bijvoorbeeld een verkeersovertreding of verdacht gedrag.

Identificatieplicht in de zorg

Voor de zorg gelden er andere regels. In het verleden werd er veel fraude gepleegd in de zorg. Hierdoor werden rekeningen niet betaald. Iedereen die zorg nodig heeft in Nederland is verplicht zich te identificeren. Dit geldt niet alleen voor volwassen, maar ook voor kinderen van alle leeftijden. Aangezien nagenoeg ieder kind in zijn of haar jonge leeftijd in aanraking komt met een arts of medisch specialist, is in de praktijk bijna iedereen verplicht om een identiteitskaart of paspoort voor het kind aan te vragen.