Overwerk en overwerkvergoeding

Een baan waarin geen overwerk voorkomt, bestaat bijna niet meer: overuren zijn aan de orde van de dag. Afspraken over overwerkvergoeding vindt men doorgaans terug in de CAO. Waar je op moet letten, kun je hier vinden.

Overwerk volgens de wet

Overwerk kent geen specifieke regelgeving. Wel is in de Arbeidstijdenwet geregeld hoeveel uren werknemers maximaal mogen werken:

• per dienst mag er maximaal 12 uur worden gewerkt;
• een werkweek mag maximaal 60 uur tellen;
• gemeten over een periode van vier weken hoeft een medewerker ten hoogste 55 uur gemiddeld per week te werken;
• gemeten over een periode van 16 weken is 48 uur gemiddeld het maximum.

Bij een werkweek van 40 uur of minder bestaan er dus legio mogelijkheden voor overwerk, zonder dat men in conflict komt met de Arbeidstijdenwet.

Overwerk doorgaans bij CAO geregeld

Overwerk wordt doorgaans bij CAO geregeld. Wil je weten welke afspraken er voor overwerk binnen jouw baan gelden, zoek dan in de eerste plaats in je eigen CAO. Geldt er voor jouw werk geen CAO, dan zijn de bepalingen uit de Arbeidstijdenwet leidend.

Hoewel er over gewerkte overuren meestal een overwerktoeslag wordt uitbetaald, bestaat daar wettelijk gezien geen recht op. Er bestaat dus niet zoiets als een wettelijke verplichting. Wel worden er vaak in de CAO nadere bepalingen opgenomen over de uitbetaling van overwerk. Geldt er binnen jouw bedrijfstak geen CAO en heb je ook individueel niets met je baas afgesproken over een overwerkvergoeding, dan is overwerktoeslag niet aan de orde. Bij overwerk op specifiek verzoek van de baas is wel enige vorm van compensatie geboden, tenzij overeengekomen is dat overwerk in het normale loon is inbegrepen.

Compensatie in de vorm van tijd of uitbetaling in geld?

Er bestaan CAO’s waarin de medewerkers kunnen opteren voor compensatie in tijd of uitbetalen van het overwerk in geld, maar die keuzemogelijkheid komt niet veel voor. Voor zover de CAO al een keuze toestaat, ligt het initiatief daartoe doorgaans bij de werkgever.

Compensatie van overwerkuren in tijd kan één op één plaatsvinden maar is eveneens denkbaar in combinatie met een toeslag: elk extra gewerkt uur levert je bijvoorbeeld één uur plus een kwartier verlof op.

Heb ik recht op hoger uurloon bij overwerk?

Of je in aanmerking komt voor een toeslag bij overwerk, is afhankelijk van de afspraken daarover in de CAO. Er bestaan CAO’s waarvan pas sprake is van een toeslag als het overwerk grotere vormen aanneemt. Denkbaar is bijvoorbeeld dat de eerste 5 overuren in een maand worden afgerekend tegen het normale uurloon. Worden er meer dan 5 overuren gedraaid, dan worden dié uren bijvoorbeeld afgerekend tegen 125% van het normale uurloon.

Betaal ik meer belasting over overwerk?

Overwerk wordt op onze salarisstrook afzonderlijk genoemd als een rubriek ‘bijzondere beloning’. Veel werknemers verkeren daarom ten onrechte in de veronderstelling dat ze extra belasting verschuldigd zijn over overuren. Maar in de gewone salarisbetaling worden al alle heffingskortingen in aanmerking genomen. Over incidentele salarisbetalingen zoals overwerk of vakantietoeslag, betaalt men derhalve meteen belasting. Doorgaans wordt daarop het tarief van de 2e of 3e schijf toegepast

Overwerk betaalt steeds slechter

Overwerk en werk op minder gebruikelijke tijden betaalt steeds slechter. In een toenemend aantal CAO’s worden toeslagen geschrapt of is er anderszins sprake van een versobering van de overwerkvergoeding. Dat was in oktober 2013 een constatering zowel van werkgeversorganisatie AWVN als van vakbond FNV Bondgenoten. De AWVN stelde dat het in de detailhandel op dat moment geen uitzondering was dat men op de gekste tijden werkte, voor niet meer dan het basisloon.

Vooral supermarkten willen toeslagen voor werk in de avonduren en op zondag in hun CAO schrappen. Volgens vakbond FNV begaan supermarkten met die ingrepen een kostbare vergissing. Want jongeren werkten tot dusver juist graag in de avonduren of op de zondagen, omdat het op die momenten beter betaald werd.

De vakbonden overigens, zijn sowieso niet gecharmeerd van al dat overwerk: “meer mensen aan het werk” verdient de voorkeur boven “minder mensen die voortdurend over moeten werken”.