Bureau jeugdzorg verdwijnt in functie

Bureau jeugdzorg is voor vele mensen een doorn in het oog. De laatste jaren is er veel mis gegaan, waaronder onterechte uithuisplaatsingen en het niet reageren op zorgaanvragen. De negativiteit rondom BJZ in combinatie met de geldstromingen die niet soepel verlopen heeft ertoe geleid dat de regering heeft besloten BJZ grondig aan te gaan pakken en de financiële verantwoordelijkheid voortaan bij de gemeenten te leggen. Hierdoor is BJZ niet langer de toegangspoort tot jeugdzorg.

Wat is bureau jeugdzorg?

Bureau jeugdzorg, afgekort BJZ, is een zorginstelling die de meeste mensen wel kennen. Vooral de negatieve verhalen over bureau jeugdzorg duiken de laatste jaren steeds meer op. BJZ is gericht op de jeugd van 0 tot 18 jaar en biedt zowel vrijwillige als verplichte hulp aan. In 2005 zijn er 15 bureaus jeugdzorg opgericht voor de uitvoering van jeugdzorgtaken.

Het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) valt onder bureau jeugdzorg. Hier kunnen meldingen gedaan worden wanneer mensen kindermishandeling of verwaarlozing vermoeden. Het AMK gaat vervolgens op huisbezoek bij het gezin om de melding na te trekken. BJZ is verantwoordelijk voor de Onder ToezichtStelling (OTS) en voogdijregeling (gezinsvoogd/voogd). Een uithuisplaatsing (UHP) gebeurt op indicatie van BJZ. Hierbij wordt het kind vrijwillig maar meestal gedwongen ondergebracht bij familie, in een zorginstelling of een pleeggezin. Ook is BJZ verantwoordelijk voor strafrechtelijke maatregelen.

Bureau jeugdzorg: één grote chaos

De laatste jaren gaat er het nodige mis bij bureau jeugdzorg. Meldingen van kindermishandeling worden op de plank gelegd en niet of te laat nagetrokken. Onterechte meldingen worden al gelijk als feit aangenomen terwijl er geen degelijk onderzoek is ingesteld. Daarnaast zijn er gezinnen die smeken om hulp maar deze niet krijgen. De medewerkers van BJZ staan onder grote druk en niemand lijkt de verantwoordelijkheid op zich te kunnen of willen nemen. Daardoor krijgen gezinnen te maken met verschillende begeleiders en rapporten die kant noch wal raken en soms vol onwaarheden staan. Half Nederland heeft een hekel aan bureau jeugdzorg en medewerkers zijn tegenwoordig te bang om toe te geven dat ze voor deze instantie werken.

Eerder kwam BJZ negatief in het nieuws door de dood van het meisje Savanna, die dood werd aangetroffen in de kofferbak van haar moeder. Savanna werd op 1-jarige leeftijd uit huis geplaatst vanwege verwaarlozing en mishandeling. Na een half jaar werd ze terug geplaatst bij moeder. In 2004 werd Savanna op 3-jarige leeftijd door verstikking om het leven gebracht. Ze was zwaar ondervoed en mishandel. De gezinsvoogd, BJZ en AMK hebben zwaar gefaald. Dit leidde ertoe dat er onrust ontstond onder de medewerkers van BJZ. Als gevolg hiervan werden er de daaropvolgende jaren extreem vaak uithuisplaatsingen aangevraagd. Vaak waren deze onterecht en zowel de kinderen als de ouders zijn hier de dupe van geworden. veel gezinnen vluchtten naar België om te ontkomen aan de klauwen van BJZ. Ook kwam BJZ eerder al in het nieuws door machtsmisbruik.

BJZ gaat op de schop

In 2009 is bekeken of BJZ aan haar taken kan voldoen. Er is gebleken dat dit niet het geval is. De financieringsstromingen lopen te ver uit elkaar en er is sprake van een onvoldoende samenwerking tussen de verschillende jeugdzorgketens. Bureau jeugdzorg gaat op de schop. Aanvankelijk moest dit per 2014 gebeuren, maar dit is een doel dat niet haalbaar is. Vanaf 2016 zijn alle gemeenten financieel verantwoordelijk voor jeugdzorgtaken voor de inwoners binnen hun eigen gemeenten. De stelselwijziging zal vanaf 1 januari 2015 worden doorgevoerd. BJZ zal niet langer staan voor toegang tot jeugdzorg, maar zal worden overgedragen aan CJG. CJG staat voor Centrum voor Jeugd en Gezin. Hier kunnen ouders terecht voor hulp, advies, ondersteuning en vragen over de opvoeding en verzorging van hun kind. CJG heeft verschillende inloopplaatsen zoals een basisschool, consultatiebureau of anders. De bedoeling is dat er per gezin of kind één plan wordt opgesteld en niet verscheidene zoals tot nu toe onder BJZ gebeurde. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inkoop van zorghulp voor jeugdigen en hun ouders. BJZ kan een rol blijven spelen hierin door zorg te bieden tegen duidelijke financiële voorwaarden. De betreffende gemeente bepaald vervolgens op het deze zorg wil inkopen of toch liever in zee gaat met een andere hulpverlenende instantie.

Eigen kracht centrale

Nieuw in de jeugdhulpverlening is de eigen kracht centrale zonder dat er direct dure en professionele hulp wordt ingeschakeld. Een gezin/kind met problemen kan bepalen welke personen voor hem of haar een belangrijke rol in het leven spelen. Dit kan een leraar zijn, de buurvrouw, de poetshulp, een vriend, tante of wie dan ook. Deze personen wordt gevraagd mee te willen werken aan het bieden van hulp aan het kind of het gezin. De voordelen zijn groot: het gezin wordt met vertrouwde mensen om zich heen geholpen en de kosten liggen veel lager dan bij het inschakelen van professionele hulp of zorg. Een onafhankelijke Eigen Kracht-coördinator organiseert de eigen kracht conferentie waarna een plan wordt opgesteld. Er wordt een plan getrokken waarbij de regie in eigen handen van het gezin/ het kind blijft en dat geeft een veilig gevoel. Steeds meer gemeenten gaan over op dit principe van hulpverlening voor jeugdigen en hun gezinnen.