De wet IOAZ: een inkomen voor oudere kleine zelfstandigen

Ouderen die in loondienst zijn geweest en werkloos zijn geworden komen veelal in aanmerking voor WW en daarna wellicht de IAOW of IOW. Zelfstandige ouderen die geen of nauwelijks inkomen (meer) hebben of gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, hebben daar geen recht op maar kunnen een beroep doen op de wet IOAZ. Deze wet voorziet in een uitkering voor oudere gewezen zelfstandigen die onvoldoende inkomen hebben.

Werkloosheid van kleine zelfstandigen

Ouderen die na in loondienst te zijn geweest na hun 60ste jaar werkloos zijn geworden hebben doorgaans recht op WW en als zij geen WW (meer) ontvangen, kunnen een beroep doen op de wet IOW. Deze wet voorziet, onder bepaalde voorwaarden, in een uitkering van maximaal het geldende bijstandsniveau. Er wordt momenteel aan een aanpassing op deze wet gewerkt, waardoor de IOW al zou gelden vanaf 55 jaar. Ouderen die een eigen bedrijf hebben gehad en daarmee zijn gestopt, kunnen geen beroep doen op de WW of de IOW. Voor deze mensen is de wet IOAZ in het leven geroepen.

Door de explosieve groei van het aantal ZZP-ers (Zelfstandige Zonder Personeel), in het bijzonder in de leeftijd van 50-plus, zal er de komende jaren naar verwachting een steeds grotere groep ouderen een beroep gaan doen op deze wet.

De Wet IOAZ

De wet IOAZ, oftewel Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen, heeft als doel het inkomen van ex-zelfstandige ondernemers, die onvoldoende inkomen hebben om van te leven financieel te ondersteunen. U dient dan wel aan de volgende voorwaarden te voldoen:

• Uw leeftijd is 55 jaar (in de nieuwe situatie) of ouder, maar u mag de AOW-leeftijd nog niet hebben bereikt
• U moet minstens 10 jaar lang als zelfstandige hebben gewerkt
• Als u van die minimaal 3 jaar zelfstandige ondernemer bent geweest, maar dan dient u daaraan vooraf minstens 7 jaar in loondienst te zijn geweest
• U dient minstens 24 uur per week voor uw bedrijf gewerkt te hebben, oftewel 1225 uur per jaar
• Als u het bedrijf samen met uw partner had, dient u tenminste ca. 17 uur per week in uw bedrijf te hebben gewerkt en uw partner ca. 10 uur per week. Gezamenlijk komt dit neer op 1400 uur per jaar.
• Uw totale inkomsten (inclusief andere inkomsten) gedurende de afgelopen 3 jaar mogen niet meer zijn geweest dan gemiddeld € 20.405 (2011) bruto per jaar.
• De inkomsten van uw partner (uit uw bedrijf) tellen ook mee, maar niet andere inkomsten zoals een uitkering of salaris van ander werk.

Verplichtingen bij een IOAZ-uitkering

Net als bij een WW-, IOW- of Bijstandsuitkering zijn er aan het ontvangen van de uitkering een aantal verplichtingen verbonden. Bij de IOAZ gelden deze voor zowel u als uw partner en zijn:

• U heeft de plicht om te solliciteren, minimaal ca. vier sollicitaties per maand.
• Als u werk krijgt aangeboden, moet u dit accepteren ook als dit niet overeenkomt met uw werkervaring of opleiding.
• U dient de uitkeringsinstantie op de hoogte te houden van uw persoonlijke omstandigheden, tenminste voor zover dit de rechten op de uitkering betreft.

NB. Bij het niet of slechts gedeeltelijk nakomen van bovengenoemde verplichtingen is de gemeente gemachtigd de door u ontvangen gelden terug te vorderen en/of de uitkering te verlagen. U kan daartegen bezwaar maken.

Hoogte IOAZ-uitkering

In de basis is het afhankelijk van uw inkomen. De IOAZ zorgt ervoor dat als u minder dan het bijstandsniveau verdient, uw inkomen tot maximaal dat niveau wordt aangevuld. De uitvoering van de wet is in handen van de sociale dienst van de gemeente en het is dan ook deze instantie die controleert welk ander inkomen u heeft, zoals:

• werkloosheidwet uitkering (WW)
• arbeidsongeschiktheid uitkering (WAO)
• van een partner (salaris, pensioen of uitkering)

NB. Inkomsten uit verhuur of alimentatie worden niet meegerekend.

Uw vermogen

De hoogte van uw eigen vermogen (incl. de waarde van uw eigen woning) mag niet meer zijn dan € 124.902 (in 2012) en over het meerdere wordt 4% als inkomen meegerekend. Een extra spaarpot voor uw pensioen, tenminste in geval van een pensioentekort, wordt (in 2012) tot € 116.503 gemaximaliseerd.

De IOAZ en gedeeltelijk arbeidsongeschikten

Tot medio 2004 bestond er voor deze groep de WAZ (Wet Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen). De IOAZ geldt in principe niet voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Wel kunnen zij nu een beroep doen op de Toeslagenwet voor een uitkeringsaanvulling tot het sociaal minimum. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten kunnen nog wel een beroep doen op de IOAZ als zij maximaal 79% arbeidsongeschikt zijn en al vanaf 28 december 2005 in aanmerking kwamen voor een IOAZ-uitkering.

Tips een adviezen:

• U vraagt de IOAZ-uitkering aan bij de Sociale Dienst van de gemeente waar u staat ingeschreven
• U dient de aanvraag in voordat u daadwerkelijk met uw bedrijf stopt
• U dient met uw bedrijf te stoppen binnen 18 maanden na de IOAZ-aanvraag