Wat is angst precies?

Iedereen is wel eens ergens bang voor. In het donker, voor hoogtes, voor insecten, of de tandarts misschien. Overal is wel een angst voor te vinden. Die angst kan best vervelend zijn. We gaan bijvoorbeeld zweten en voelen ons ongemakkelijk. Toch is het lang niet altijd verkeerd om bang te zijn. Wat houdt dat nou precies in, angst?

Nuttig

Hoewel we het misschien niet meteen zouden verwachten, is angst erg nuttig. Stel je voor dat er een jonge vrouw door een donker steegje loopt. Iets verderop ziet ze een schaduw en ze wordt er bang door. Ze denkt: ‘Ik had hier misschien niet alleen moeten lopen, laat ik maar omkeren en een veiligere weg kiezen.’ Een goede beslissing, want misschien stond er wel een overvaller op haar te wachten. De jonge vrouw heeft zichzelf in veiligheid gebracht. Stel je nou voor dat ze deze angst niet had gehad. Er was niets in haar lichaam dat liet merken dat er iets niet pluis was. Als die schaduw echt een overvaller (of misschien zelfs iets ergers!) was geweest, had ze een groot probleem gehad.

Angst is ook nuttig, omdat je sneller kunt reageren op bepaalde situaties. Stel dat de jonge vrouw toch was doorgelopen, terwijl ze angst voelde. Ze weet niet hoe ze anders moest lopen, of haar fiets staat aan de andere kant van het steegje. Ze loopt door het steegje, maar houdt de plek waar ze de schaduw zag goed in de gaten. Op het moment dat de overvaller tevoorschijn springt, zet de vrouw het op een lopen en weet ze zo van hem af te komen.

Je lichaam

Je lichaam reageert op een bepaalde manier als je ergens bang voor bent. De dingen die er binnen je lichaam gebeuren, hebben allemaal te maken met de angst. Door alles wat er in je lichaam gebeurt, kun je sneller handelen en ben je alerter in bepaalde situaties. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat je lichaam voldoende zuurstof naar de spieren brengt. Met meer zuurstof in je spieren, kun je sneller reageren. De zuurstof wordt door je lichaam gepompt door je ademhaling en het is dus niet gek dat je sneller gaat ademen wanneer je bang bent.

Om de zuurstof sneller door je lichaam te laten pompen, zal het via het bloed worden verstuurd. Daarom neemt ook je hartslag toe wanneer je angstig bent. Meestal wordt er meer zuurstof naar de grotere lichaamsdelen gepompt, zoals de armen en de benen. Hierdoor ontstaat een duizelig gevoel, omdat er minder bloed naar de hersenen gaat. Last van buikpijn als je bang bent? Ook dit is logisch te verklaren: er gaat namelijk ook minder bloed naar je maag, omdat je ledematen op dit moment belangrijker zijn. Je lichaam bereidt zich voor om opeens in actie te moeten komen. Als je opeens hard moet rennen, zullen je spieren warmer worden. Deze warmte wordt normaal met zweten weer verkoeld en daarom begin je alvast te zweten. Het rillen wat sommige mensen doen als ze bang zijn, heeft ook weer te maken met het voorbereiden van actie. Je spieren zijn vaak gespannen, omdat ze verwachten dat er iets gaat gebeuren. Dit veroorzaakt het rillen.

Als laatste heb je ook een flinke dosis adrenaline nodig. Met adrenaline in je lichaam, kun je opeens veel meer dan je in eerste instantie had verwacht en reageer je ander op situaties dan normaal. Adrenaline heeft een tijdje nodig om je lichaam weer te ‘verlaten’. Daarom voelen we ons vaak een hele tijd na een angstige gebeurtenis nog steeds naar.

Ontwijken

Omdat angst een vervelende ervaring is, ontwijken we dit liever. Denk maar aan het eerder genoemde voorbeeld van de jonge vrouw. Ze ging weg, omdat ze zich niet op haar gemak voelde in het donkere steegje. Hier is niets mis mee. Het is een volkomen natuurlijke reactie. Het zit nou eenmaal in ons geprogrammeerd en het voorkomt problemen die we anders niet hadden zien aankomen. Ook dieren hebben angst. Je ziet een zebra op tv vluchten voor een leeuw. Of wat dacht je van die vlieg in je huis? Hij vliegt altijd weg als jij met je vliegenmepper aankomt lopen. De vlieg gaat weg uit angst.

Onnatuurlijke angst

Helaas kan het ook voorkomen dat een angst die iemand heeft, niet goed is voor de persoon. De angst belemmerd het leven en zorgt ervoor dat iemand niet normaal meer functioneert. Zo kun je bijvoorbeeld bang zijn voor spinnen. Daar hebben veel mensen last van, maar het is een kleine groep die zó bang is voor spinnen dat alles in het teken van de spin staat. Het huis wordt iedere dag grondig schoongemaakt en de persoon met de angst voor spinnen zal elke situatie ontwijken die met een spin te maken heeft. Hij of zij denkt de hele dag door aan spinnen en alles staat in het teken van de angst. Je kunt wel begrijpen dat deze angst niet natuurlijk is, en zelfs vervelend. Iemand die zó bang is voor spinnen, komt misschien niet meer buiten. Want stel je voor dat er een spin in de tuin zit, of voor de voordeur. Zo’n extreme angst noemen we een fobie. Je hebt fobieën in allerlei soorten en maten. Helaas kom je niet zomaar van een fobie af. Het kan veel tijd kosten en mensen met een fobie zijn soms bang om toe te geven dat ze een probleem hebben. Een fobie kun je overwinnen door in therapie te gaan. Er zijn veel verschillende soorten therapieën voor deze angsten.