Seksualiteit is veel meer dan alleen seks

Als het over seksualiteit gaat, zijn er verschillende reacties. Er wordt gelachen en er worden grapjes gemaakt, men doet stoer en begint met grootse verhalen of het onderwerp wordt meteen genegeerd, men wil het er niet over hebben. Toch is seksualiteit een zeer belangrijk onderdeel in het leven van de mens. Seksualiteit wil ook niet zeggen dat het over seks moet gaan. Seksualiteit is een groot begrip, het gaat over samenzijn, vrijen, voortplanting en behoeftes.

De functie van seksualiteit

Seksualiteit wordt meestal gezien als een gebied dat alleen toegankelijk is voor volwassenen. Ondanks deze opvatting blijkt toch, dat ook bij jonge kinderen seksualiteit bestaat. Deze seksualiteit bij jonge kinderen mag uiteraard niet verward worden met de seksualiteit bij volwassenen. Jonge kinderen hebben bepaalde seksuele gevoelens, maar hebben er geen idee van dat ze zich op seksueel gebied bevinden. Zij hebben nog geen seksueel bewustzijn. De functionele aspecten van seksualiteit kunnen worden onderverdeeld in vier behoeften:

De behoefte aan orgasmen

Al van jongs af aan voelen mensen de behoefte aan orgastische bevrediging. Jonge kinderen kunnen het prettig vinden om met hun geslacht te spelen, maar denken daarbij niet in termen van masturbatie. Het kind weet dat het een prettig gevoel geeft, maar heel veel andere dingen geven ook een prettig gevoel. Pas later in ons leven ontwikkelt het seksuele bewustzijn zich. Daardoor kunnen we verbanden leggen tussen zelfbevrediging en andere aspecten van seksualiteit. We zijn ons bewust van diverse mogelijkheden om seksualiteit te beleven. Waar de een fantasieën nodig heeft om opgewonden te raken, zal een ander slechts plezier beleven aan het vermogen om opgewonden te raken en het bereiken van de climax.

De behoefte aan sensualiteit

Elk mens kent de behoefte om aangeraakt te worden en aan te raken. Ook hier is te merken dat deze behoefte al van jongs af aan in de mens zit. Baby’s vinden het heerlijk om geknuffeld te worden. Zij genieten zichtbaar van het sabbelen op hun eigen handjes en voetjes en zodra zij een vinger zien, grijpen ze daarnaar. De behoefte aan tederheid en geborgenheid wordt geuit in lichamelijk contact. Mensen kunnen dus genieten van seksualiteit, zonder dat er behoefte is aan orgastische bevrediging. Alleen de nabijheid van een ander en het door deze persoon aangeraakt worden is genoeg.

De relationele behoefte

Misschien heb je weleens de behoefte gehad om, zonder dat je op dat moment in een relatie zat, geknuffeld te worden en/of een orgasme te hebben met een bepaald persoon. Dit zijn behoeftes die helemaal op zichzelf staan, los van welke relatie dan ook. De relationele behoefte is echter gericht op het knuffelen en/of een orgasme hebben met iemand waar je van houdt en waarmee je verder wilt in je leven. Deze behoefte, waarin de liefde dus de relationele behoefte is, is dan belangrijker dan het hebben van seks.

De behoefte aan voortplanting

Zoals we hierboven hebben kunnen lezen, is seksualiteit iets dat van nature bij ons hoort. Het zal duidelijk zijn dat zonder seksualiteit het menselijk ras al lang zou zijn uitgestorven. Toch kunnen we stellen dat voortplanting niet een van de belangrijkste functies is van menselijke seksualiteit. Aangezien de vrouw maar een bepaald aantal dagen per maand vruchtbaar is en we toch gedurende de hele maand geslachtsgemeenschap hebben en niet alleen tijdens de vruchtbare dagen.

Visies over seksualiteit

Het ligt aan het feit hoe mensen in een bepaalde omgeving denken over seksualiteit om er bepaalde visies over te krijgen. Wat in het ene land normaal is, hoeft dat in een ander land niet te zijn. Het waarderen van een bepaalde functie van seksualiteit boven een andere leidt tot het vormen van een visie.

Proseksualiteit

Als de functies, de behoefte aan orgasmen en de behoefte aan sensualiteit worden samengenomen, ontstaat er een proseksuele visie. Deze visie is er alleen op gericht om seks te hebben vanwege het genieten. Leeftijd, geslacht of de wijze waarop aan deze behoeftes wordt voldaan, is van ondergeschikt belang. Het is genoeg om seksuele gevoelens te hebben net als dorst genoeg is om iets te drinken en honger om iets te eten.

Voortplantingsvisie

Deze visie ondersteunt vooral de orgastische en de relationele behoefte. Op de eerste plaats staat het voortplanten. Voortplanten zonder relatie wordt niet aangemoedigd. De liefde komt op de eerste plaats waarna er seksuele handelingen plaatsvinden met het doel om nageslacht te verwekken. Seksualiteit zonder het doel om zich voort te planten, wordt afgekeurd. Masturbatie en homoseksualiteit wordt in deze visie slecht genoemd, omdat dit niet tot nageslacht kan leiden. Seksuele handelingen tijdens de menstruatie of tijdens de zwangerschap wordt dan ook niet aanbevolen. De ‘vrije liefde’ is met deze visie, uitgesloten.

Totaalvisie

Hiermee wordt aangeduid dat seksualiteit een van de behoeftes van de mens is. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen lichaam en geest, dus alle functies van het lichaam worden gewaardeerd. Hierdoor krijgt seksualiteit meer vrijheid in de belevenis van mensen en daardoor is het geen zwaarbeladen onderwerp.

Wat weten we en waarom zijn er nog zoveel vragen?

Er zijn veel verschillende samenlevingen en daardoor zijn er ook net zoveel verschillende seksuele normen en waarden. In de meeste landen is het hebben van een seksuele relatie met kinderen onder de achttien jaar een strafbaar feit. Toch gebeurt het in landen als Nepal, Bangladesh en in het Midden-Oosten regelmatig dat meisjes op zeer jonge leeftijd al in het huwelijk treden. Bij ons kunnen mannen, vrouwen en kinderen met hun uiterlijke verschijning doen wat zij willen. Je kunt je kleden zoals je wilt of je haren verven of krullen of er kleurige speldjes in dragen en je kunt sieraden dragen waar je maar wilt. In India dragen alleen getrouwde vrouwen teenringen. In Thailand gaan de meeste getrouwde mannen wekelijks naar een massagehuis en jongens verliezen hun maagdelijkheid vaak in een bordeel. Toch is het ophangen van posters of kalenders met schaars geklede dames niet toegestaan. Er zijn behoorlijk wat belemmeringen in de beleving van vrije seksualiteit, de belangrijkste drie zijn:

Waardeoordelen van anderen vervat in culturele opvattingen

Op de Trobriand eilanden, even ten noorden van Nieuw-Guinea, worden kinderen in vrijheid en zelfstandigheid opgevoed. Ook seksualiteit kent geen taboe. Kinderen mogen erbij zijn als de volwassenen over seks praten, maar ook wanneer de volwassenen geslachtsgemeenschap hebben, is het geen probleem wanneer de kinderen daar getuige van zijn. Uiteraard uit vrije wil. Seksualiteit speelt een belangrijke rol en al vroeg in hun leven leren de kinderen dat seks prettig is. Valse schaamte is in deze cultuur niet van toepassing. In de meeste westerse culturen overheerst de voortplantingsvisie. Al op jonge leeftijd wordt kinderen ingeprent dat ze met hun handen van hun lichaam af dienen te blijven. Een jong kind dat met zijn piemeltje zit te spelen, wordt op zijn vingers getikt met de woorden, dat is ‘vies’. Een jong meisje dat op een bepaalde leeftijd bij haar moeder op schoot kruipt, wordt eraf gestuurd met de woorden: ‘Daar ben je toch al veel te groot voor’. Het jongetje snapt niets van de vermaning van zijn moeder en groeit op in de veronderstelling dat het wel heel vies moet zijn om met je eigen lichaam te spelen. Het meisje zal opgroeien met het idee dat lichamelijk contact niet wenselijk is. Hoewel dit soort dingen nog te vaak voorkomen, gaan ouders ook meer nadenken over dit soort zaken. En hopelijk vinden ze een middenweg die het kind ten goede komt.

Onwetendheid

Over seksualiteit zijn al heel wat boeken geschreven en ook op het internet is veel te vinden over dit onderwerp. Toch is die informatie nog niet tot iedereen doorgedrongen en wordt vrije seksualiteit belemmerd door onjuiste of niet toereikende informatie. Seksualiteit is nog steeds voornamelijk gericht op bevruchting, zwangerschap en geboorte. Ook al heeft seksualiteit meerdere functies, zoals sensualiteit en genieten van elkaar.

Verkeerde verwachtingen

Met verkeerde verwachtingen wordt bedoeld, de verwachtingen die mensen van seksualiteit hebben door het zien van films en het lezen van romannetjes. Dit zijn vaak zeer oppervlakkige ervaringen, daardoor verwacht men niet de intieme gevoelens die samen gaan met echte seksualiteit.

Rolverdeling

Het blijkt dat de seksuele rolverdeling meer aan cultuur ligt dan aan een biologische basis. De natuurlijke rolverdeling van man en vrouw in onze wereld is er een van, ‘de man beschermt en de vrouw zorgt’. Aan deze opvatting kwam een einde doordat antropologen (antropos = mens in het Grieks) bepaalde stammen ontdekten waarbij de rolverdeling heel anders was. Bij een bepaalde nomadenstam in de bergen gedroegen de mannen en vrouwen zich op eenzelfde wijze. Ze waren beide zachtaardig, afwachtend en huiselijk. Ook de zorg voor de kinderen en het huishouden werden gelijkelijk verdeeld. Bij een andere stam die aan een rivier woonde, gedroegen de beide seksen zich ook hetzelfde. Bij deze stam was dat echter hetzelfde, als bij ons mannelijk gedrag zou worden genoemd. Zij waren roekeloos, agressief en gewelddadig. Bij bewoners van een eilandengroep gedroegen de mannen en vrouwen zich meer in rollen als bij ons normaal is. Toch week deze rolverdeling het sterkst af van die van ons aangezien de rollen daar totaal omgekeerd zijn. De vrouw heeft daar de broek aan en is degene die ‘beschermt’, de mannen reageren emotioneel op de kinderen en gedragen zich ondergeschikt aan de vrouw.

Tot slot

Het lijkt erop dat seksualiteit en alles wat daaruit voortvloeit niet alleen dat is wat wij ervan denken te weten. Door antropologische en psychologische onderzoeken worden we steeds wijzer over seksualiteit. Het is waarschijnlijker dat de verschillen tussen mannen en vrouwen eerder ontstaan tijdens de ontwikkeling, dan door een lichamelijk aspect. Hoe wij zelf omgaan met onze seksualiteit in de cultuur waarin we zijn opgegroeid en met de opvoeding die we hebben meegekregen, is alleen aan ons.

Lees verder

• Waarom worden we verliefd op een ander?