Jactatio capitis

Hoofdbonken vlak voor of tijdens de slaap komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Het is een ritmisch bewegen van het hoofd, waarbij het hoofd vaak het bed aanraakt. Dit veroorzaakt dan het bonkende geluid.

Jactatio capitis

De benaming Jactatio capitis wordt ook wel hoofdbonken genoemd. Het is een aandoening die bij kinderen voorkomt. Deze kinderen bonken met hun hoofd tijdens of voor het slapen gaan. Het ene kind doet dit in wakkere toestand, terwijl het ander kind dit in de slaap doet. Omdat de verschijnselen verschillen, worden er vaak ook verschillende oorzaken aan vastgehangen. In ieder geval is wel bekend dat dit gebeurt voor het slapen gaan en tijdens de lichte slaap. Tijdens de diepe slaap is er geen sprake van hoofdbonken.

Oorzaak

Van het nachtelijke bonken tijdens de lichte slaap, is er geen oorzaak aan vast te hangen. Wel komt het vaker voor bij jongens dan bij meisjes, en vooral bij jonge minderen onder de vier jaar. Kinderen met ADHD vertonen het nachtelijk hoofdbonzen vaker dan andere kinderen, maar ook bij normale kinderen wordt het hoofdbonzen waargenomen.

Anders wordt het wanneer er sprake is van hoofdbonzen nog voordat de slaap is ingetreden. Vaak wordt dit gezien als onlustgevoelens van het kind. Ook een angst voor ruimtelijke inbeperking is een oorzaak hiervan. Een opvoeding die is gericht op zelfbeheersing kan ook een oorzaak zijn. Vaak is het een combinatie van de drie bovenstaande, maar dit hoeft niet. Soms wordt er bij dit soort hoofdbonken gedacht aan een drang tot zelfverminking. Hoofdbonzen komt overigens ook v voor tijdens boosheid, opwinding of angst. Blinde en dove kinderen vertonen ook wat vaker het hoofdbonzen.

Symptomen

Bij jactatio capitis ziet men dat het kind het hoofd ritmisch beweegt van voor naar achter en/of van links naar rechts. Deze beweging komt ongeveer iedere twee seconden voor. Doordat het hoofd zo beweegt, stoot het vaak tegen het bed aan, waardoor het bonken ontstaat. Jactatio capitis moet niet verward worden met het wiegen van het gehele lichaam. Dit heet jactatio corporis. Bij het hoofdbonzen ziet men dat dit voor het slapen gaan gebeurt, maar wel wanneer het kind in bed ligt. Ook tijdens de lichte slaap komt dit voor, dit is vaak vroeg in de avond en in de ochtend, vlak voor het wakker worden. Wanneer de diepe slaap intreedt, stopt het hoofdbonzen weer.

Het hoofdbonzen begint met ongeveer 8-9 maanden oud, en meestal stopt dit na het vierde levensjaar. Maar soms ook verdwijnt het niet en gaat het door tot op volwassen leeftijd

Behandeling

Vaak gaat het hoofdbonzen vanzelf over na het vierde levensjaar, en met een leeftijd van 7-8 jaar is het helemaal verdwenen Soms ook blijft het aanhouden en is er therapie nodig. Bij patiënten met schedelletsel, die vaak ook hoofdbonzen vertonen, zullen er voorzorgsmaatregelen genomen moeten worden. Soms is het beter om het bed met zachte randen wat veiliger te maken. Het komt namelijk soms voor dat er breuken ontstaan na hardnekkig hoofdbonken. Soms is het dragen van een helm noodzakelijk. Er moeten worden uitgesloten dat het gaat om epileptische aanvallen, daarom zal er een EEG gemaakt worden. Bij kinderen met hoofdbonzen zijn er op de EEG geen afwijkingen te zien. Soms worden er nachtelijke opnames gemaakt, waarbij ook de ademhaling en de hartslag wordt bijgehouden. Maar vaak is dit niet nodig voor kinderen met hoofdbonzen, alleen in zeer ernstige gevallen.