Hyperactief gedrag ADHD

Een artikel over hyperactief gedrag (ADHD). Je vindt informatie over: wat is ADHD? Waar komt de naam vandaan?Wat kunnen de oorzaken zijn van hyperactief gedrag? Hoe kun je hier op reageren, hoe ga je hier als begeleid(st)er mee om?

Wat is ADHD?

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel Aandachts-Tekort-Stoornis met Hyperactiviteit. Makkelijker te onthouden is misschien Alle Dagen Heel Druk. Deze benaming klopt niet helemaal omdat niet iedereen met ADHD hyperactief of druk is! In het engels heeft men vaak over ADD, dus zonder H, als men álle ADHD bedoelt, dus met en zonder hyperactiviteit.

Waar komt de naam vandaan?

ADHD is de officiële benaming uit een lijst van stoornissen en ziekten die opgesteld is door de Amerikaanse vereniging van psychiaters. De naam van deze lijst is Diagnostical Statistical Manual (DSM). Regelmatig wordt deze herzien, nu is de versie IV met gewijzigde tekst (Text Revision) in gebruik: DSM-IV-TR. Hoewel door Amerikanen opgesteld is men, in de loop van de tijd, deze lijst in veel andere landen ook gaan gebruiken, waaronder Nederland. Het ligt in de bureaula van elke arts, bij wijze van spreken.

Wat kunnen de oorzaken zijn van hyperactief gedrag?

Erfelijk

Ongeveer 40% van de kinderen met ADHD heeft een ouder met ADHD. Uit tweelingonderzoek valt af te leiden dat ongeveer 50% van alle verschillen in hyperactief gedrag, impulsiviteit en concentratieproblemen toe schrijven zijn aan erfelijke factoren. Ook blijken biologische ouders veel vaker ook ADHD-kenmerken te hebben dan adoptiefouders. Uit familiestudies blijkt dat 25% van de familieleden kans heeft om ook ADHD te hebben.

Neurobiologisch

Een onderzoek van het 'National Institute of Mental Health' laat zien dat de stoornis het resultaat is van een chemische disbalans van of een tekort aan bepaalde neurotransmitters, die het gedrag helpen regelen. Bij personen met ADHD is aangetoond dat de hoeveelheid glucose die bepaalde delen van de hersenen gebruiken lager is dan in de hersenen van personen zonder ADHD. Bij kinderen met ADHD functioneren de zenuwcellen die dopamine als overdrachtstof gebruiken waarschijnlijk niet naar behoren. Dat is niet erg als de situatie waar het kind in verkeert niet te opwindend is en niet te ingewikkeld. Is dat wel zo, dan ontremt het kind en vindt het minder snel de beheersing terug dan andere kinderen.

Voeding

Zoveel is duidelijk: ADHD wordt niet veroorzaakt door verkeerde voeding. Wel zijn voedingsstoffen van invloed op ons lichaam en aantoonbaar op ons gedrag. Zo is bekend dat ook blootstelling aan lood tussen de 12 en 36 maanden hersenweefsel kan schaden en ADHD-symptomen geeft.

Hoe kun je hier op reageren, hoe ga je hier als begeleid(st)er mee om?

Regels

• Maak een overzicht met daarop heldere duidelijke regels (niet teveel regels) en hanteer deze regels consequent.
• Maak afspraken over wat er gebeurt bij overtreding van de regels.
• Als er veranderingen in de dagelijkse routine plaats gaan vinden, kondig die dan tijdig aan

Onderwijsleersituatie

• Zorg dat het materiaal goed functioneert en volledig is.
• Geef één opdracht per bladzijde. Zorg voor korte opdrachten.
• Pas ook lichamelijke activiteiten in het lesrooster in.
• Zorg voor aansprekend materiaal met contrasterende kleuren.
• Gebruik verschillende werkvormen om de aandacht vast te houden.

Omgeving

• Zorg voor voldoende bewegingsruimte tussen tafels of groepjes.
• Plaats het kind niet bij een raam of deur, maar plaats het bij u in de buurt. Op die manier wordt het kind niet afgeleid door wat er buiten gebeurt of wie er binnenkomt. Bovendien kunt u het kind snel even aanspreken, zonder dat de hele klas dat doorheeft.
• Beperk de hoeveelheid werkjes en posters in de klas en beperk het tot bepaalde ruimtes of delen van de klas. Eventueel kan dat ook buiten de klas zijn.

Een hyperactief of overbeweeglijk kind in de klas kan voor de leerkracht behoorlijk inspannend zijn. Het kan een idee zijn om met een collega af te spreken dat het kind af en toe even in zijn of haar groep mee mag draaien