De eerstelijnspsycholoog

De eerstelijnspsycholoog is een hulpverlener, die u helpt bij psychische problemen. Eerstelijns wil zeggen dat u zelf met de eerstelijnspsycholoog kunt bellen voor het maken van een afspraak, net als bij een huisarts. De eerstelijnspsycholoog ( hierna e.l.psycholoog) richt zich in eerste instantie op het individu. Het kan noodzakelijk zijn om b.v. ook de partner van de client er later bij te betrekken. Deze hulpverlener is lid van het N.I.P en BIG geregistreerd.

Een e.l psycholoog is een universitair opgeleide psycholoog, die zich na een aanvullende studie heeft gevestigd in de eerstelijnsgezondheidszorg

Hij is een generalist, dat wil zeggen dat hij breed is opgeleid om voor veel problemen een oplossing te bieden (Waar "hij" staat wordt uiteraard ook "zij" bedoeld). Kenmerkend voor de werkwijze is de probleemgerichte aanpak. Hij geeft kortdurende therapieen, in tegenstelling tot een psychotherapeut, die langer durende behandelingen geeft. Overigens zal in de meeste polissen een maximum aantal te vergoeden behandelingen zijn vermeld. De psychotherapeut heeft na zijn basis studie als psycholoog of psychiater een vervolgopleiding genoten.

Belangrijk is dat er een scherp onderscheid wordt gemaakt tussen een e.l. psycholoog en een psychiater! Laatstgenoemde heeft medicijnen gestudeerd, waarna hij zich middels een specifieke studie en het lopen van co- schappen op diverse afdelingingen in de GGZ verder heeft gespecialiseerd tot psychiater. Een psychiater mag medicijnen voorschrijven, maar een psycholoog niet.

Geheimhoudingsplicht, BIG en NIP

De psycholoog heeft evenals bijvoorbeeld een arts, verpleegkundige of fysiotherapeut, een beroepsgeheim. Dat betekent dat hij verplicht is de informatie die hij van een client ontvangt strikt geheim te houden. Hij is aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen. (Het N.I.P.) Daarnaast is hij B.I.G geregistreerd. B.I.G staat voor Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.Het NIP schrijft de beroepsethiek voor, terwijl een e.l. psycholoog middels de wet BIG bijvoorbeeld voor een tuchtcollege kan woden gedaagd.

Werkwijze e.l. psycholoog

Doorgaans werkt de e.l psycholoog samen met de client aan het verminderen of het opheffen van de klachten. Hij biedt daarvoor handvatten voor situties, die zich in het hier en nu afspelen. Zijn aanpak zal in het algemeen persoonsgericht zijn. Dat wil zeggen dat hij met de client aan de slag gaat, zonder daar anderen bij te betrekken. Wanneer het om een maatschap gaat zal er weliswaar intervisie plaatsvinden. Naast een individuele behandeling kan het natuurlijk ook voorkomen dat een echtpaar zich aanmeldt voor psychologische hulpverlening.

Grote verscheidenheid onder psychologen.

Naast de e.l. psycholoog zijn er een groot aantal andere psychologen. Dat is afhankelijk van de specialisatie die zij bij het studeren hebben gekozen. Zo zijn er arbeidspsychologen, sociaal psychologen, ontwikkelingspsychologen, etc. Psychologen kunnen vrijgevestigd zijn of bijvoorbeeld in loondienst bij een instelling van de GGZ.

De e.l psychologen werken met vaste, inkomensafhankelijke, tarieven. Zowel het eerder gememoreerde NIP, als de overheid waken over de kwaliteit en de deskundigheid van de e.l psychologen.

Op welke doelgroep richt de e.l psycholoog zich?

De e.l psycholoog richt zich niet specifiek op een bepaalde doelgroep. Hij werkt met zowel volwassenen, jongeren als kinderen.Wanneer hij van mening is dat de problematiek te ernstig is (bijvoorbeeld bij psychiatrische aandoeningen) zal hij de cliet doorverwijzen naar een psychiater.

Van welke therapeutische methodieken maakt hij gebruik?

Alvorens deze vraag te beantwoorden is het goed om te memoreren dat een client zich tot een e.l. psycholoog kan wenden voor een scala aan klachten. Ik noem hierbij:

• Angstklachten, schuldgevoel, somberheid, depressie burn-out, vage lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, maagpijn, chronische vermoeidheid, waarvoor geen somatische oorzaak is gevonden, dwangmatig handelen, problemen in de relatie of vriendschappen, seksuele problemen, psychosociale problemen, opvoedingsproblemen,aanpassingsstoornissen en tal van andere psychische klachten.

De methodieken waarvan de e.l psycholoog zich bedient, hangen uiteraard af van de aard en de ernst van de klachten. Een fobie vereist een andere benadering, dan een jeugdtrauma. De meeste psychologen werken volgens eclectische methoden, dat wil zeggen dat zij van diverse technieken gebruik maken. De cognitieve gedragstherapie verdient veelal de voorkeur en is ook de enige therapievorm die kan bogen op emperische effectiviteit.

De meeste psychologen, die ik in het kader van dit artikel intervieuwde, hebben een sterke voorkeur voor deze vorm van therapie. Het gaat uit van de aanname van inadequate gevoelens en gedachten en daarop volgende handelingen, naar aanleiding van een gebeurtenis. Vaak blijkt uit de biografie van de client dat zij zich daar vaak hun hele leven van hebben bediend op grond van bijvoorbaat nare gebeurtenissen in het verleden. Bij sterk verbaal ingestelde clienten levert deze techniek vaak niet het gewenste resultaat op. Dat geldt evenzeer voor clienten die hun verleden of hun gevoelsleven willen analyseren. Een belangrijk nadeel is dat persoonlijke groei nauwelijks aan bod komt (Bouwkamp 2001)

Cognitieve gedragstherapie wordt vaak toegepast bij specifieke klachten. zoals angstfobieen,depressies, eetproblemen, etc. Verder maken psychologen vaak gebruik van een uitgebreid scala aan therapievormen. Zoals:

• Gestallttherapie, lichaamsgerichte therapie, directieve therapie, oplossingsgerichte therapie, rationeel emotieve therapie, clientgerichte therapie

Overigens blijkt uit onderzoek dat de relatie met de therapeut belangrijker is dan de technieken waar hij zich van bedient!

Tot slot:

De gezamelijke instellingingen van de GGZ bieden tegenwoordig ook cognitieve gedragstherapie on-line aan. Het grote voordel is natuurlijk dat deze vorm van therapie laagdrempelig is. Je kunt deze site vinden op: www.kleurjeleven.nl.