Ruimte maken voor creativiteit

Het klinkt mogelijk tegenstrijdig, immers creativiteit is er of is er niet. Toch is dat niet helemaal waar. Op het moment dat je druk in je hoofd bent met wat dan ook, dus ook de dagelijkse dingen in huis, is er geen ruimte voor andere zaken en dus ook geen creativiteit. Dan maakt het niet uit om wat voor vorm van creativiteit het ook gaat. Voor creativiteit heeft het hoofd ruimte nodig. Hoe maak je die ruimte en wat kan het je opleveren?

Wat is creativiteit?

Er is geen eenduidige uitleg over te geven, want er zitten altijd nuanceverschillen in. Echter, in grote lijnen is creativiteit het vermogen om iets nieuws te scheppen. Dit in de meest brede zin van het woord.

Lodewijk Ouwens, docent, adviseur, ontwikkelaar met als rode draad Creativiteitsontwikkeling, hanteert in het beschikken over creativiteit de drie-eenheid, te weten:

• Verbeeldingskracht: ideeënrijkdom, is in staat iets te zien wat er nog niet is.
• Scheppingskracht: is in staat om ideeën uit te voeren, heeft de nodige (ambachtelijke) kennis en vaardigheden, en beschikt ook over doorzettingsvermogen, vermogen tot samenwerken.
• Zeggingskracht: kan de verbeelding van anderen aanspreken en anderen inspireren.

Deze drie-eenheid vormt een basis of uitgangspunt voor creativiteit, maar zonder het de ruimte te geven, zal er met al die creativiteit alsnog niet veel gebeuren.

Is creativiteit belangrijk?

Niet ieder mens is even creatief en of creativiteit belangrijk voor je is, is ook voor iedereen weer anders. Creativiteit toelaten, kan je leven wel verrijken. Creativiteit geeft de mens een breder perspectief en andere invalshoeken om iets te bekijken. Creativiteit biedt ook een vorm van plezier, het kan leuk tijdverdrijf zijn en creativiteit kan onderscheidend werken.

Ruimte maken voor creativiteit heeft alleen maar zin, als je als mens creativiteit in het leven als belangrijk ervaart. Het gaat er strikt genomen dan ook niet om of creativiteit in algemene zin belangrijk is. Als je het toe wilt laten in je leven, hoe kun je dit dan met een volle agenda het beste vormgeven?

Plannen

Even ruimte maken in de agenda is gemakkelijk gezegd. De praktijk is bij de hedendaagse mens veelal anders, want de agenda wordt behoorlijk vol gepland. Bovendien, even wat momenten in de agendaplanning opnemen om jezelf de ruimte te geven om met je creativiteit aan de slag te gaan, werkt vaak niet zo concreet. Creativiteit komt en gaat en is lang niet altijd op te roepen. Soms kan je in de ‘geplande’ creatieve uren zomaar rondjes blijven draaien en komt er niets uit.

Met ruimte geven aan creativiteit moet je wat inventiever omgaan dan strikt wat uren te plannen en dat wil concreet zeggen dat je je agendaplanning net iets vrijer laat dan alles van uur tot uur vastgelegd. Daarmee ook gezegd dat een volle agendaplanning met taken, vergaderingen en andere zaken die qua tijd vastgelegd moeten worden, vaak niet uitnodigend zijn voor meer creativiteit. Als creativiteit ontplooien wel de wens is, is het belangrijk te bedenken waar de prioriteiten in het leven liggen. Immers, meer creativiteit vergt nu eenmaal net iets meer ‘vrijheid’ in de agenda.

Vormgeven aan creativiteit

Als je creativiteit in je leven vorm wilt geven, begin dan met het creëren van de juiste randvoorwaarden. Op deze wijze is het niet (meer) het sluitstuk van een toch al drukke agenda. Iets wat bij nogal wat mensen het geval is en wat maakt dat de creativiteit er niet (voldoende) uit kan komen.

Maak een lijst

Om überhaupt tot ruimte in je hoofd te komen, is het belangrijk alles in kaart te hebben waar je je op creatief vlak mee bezig wil houden. Benoem het dus en probeer een verdeling over de week te maken. Niet op uur en tijd, maar wel binnen het tijdsbestek van die dag.

Op deze wijze maak je een begin met ruimte te maken in je hoofd. Immers, wat je niet aan mogelijke ideeën in je hoofd hoeft te houden, geeft al ruimte. Bovendien geeft het rust in je hoofd, want er valt niets meer te vergeten. Overigens neemt een dergelijke werkwijze niet weg, dat je jezelf nog steeds aan je planning (inclusief creativiteitsmomenten) moet houden. Een keer verschuiven is een, maar maak er geen gewoonte van. Dan gaat op deze wijze met je creativiteit aan de slag gaan namelijk niet werken.

Optimale situatie
Bedenk tegen de tijd dat de dag aanbreekt, hoe je die dag in combinatie met andere dingen die door moeten gaan, in gaat vullen. Bedenk daarbij als eerste waar jij je prettig bij voelt als je creatief aan de slag wilt. De een wil een groot wit vlak met veel licht voor zich, de ander serene stilte en weer iemand anders wil vergezichten en gaat dus naar buiten. Probeer een optimale situatie te creëren, een situatie die je creativiteit stimuleert. Als je dit nog niet weet, probeer dan gewoon eens wat uit. Dit is de enige wijze om er achter te komen, wat voor je gaat werken.

Visie

Je hoeft nog niets gecreëerd te hebben om al wel een visie te hebben. Vorm voor jezelf een beeld, binnen hetgeen je op creatief vlak wilt gaan doen, wat bestaat uit:

• Waar gaat je voorkeur naar uit? Denk hierbij aan kleuren, materialen, een sfeer.
• Wat zijn je overtuigingen? Denk hierbij aan wat belangrijk is binnen je creativiteit.
• Waar liggen je aspiraties? Denk hierbij aan hoe ver je wilt komen, wat je wilt bereiken.

Een visie neerzetten vormt een belangrijk basis en geeft een soort start aan het creatieve proces, zonder al je creativiteit direct in te kaderen.

In ‘de flow’ komen

Maak een begin

Als er een basis voor jezelf gecreëerd is (met tijd en de grote lijnen), dan komt het er op aan of je die volgende stap zet. Tijd maken is een, maar je moet het ook doen. Zo organiseert de perfecte gastvrouw haar eerste etentje met familie of vrienden, maakt de tekenaar in spe een ruwe schets van iets wat hij of zij als mooi of inspirerend ervaart, dicht de junior dichter zijn of haar eerste woorden en creëert de nagelstyliste haar eerste set zelfbedachte nageldecoratie. Hang geen psychisch gewicht aan dat wat je aan het creëren bent, maar handel. Vul de tijd die je jezelf in je agenda gegeven hebt, met het creatieve proces zoals het op dat moment binnenkomt.

Stappen blijven zetten
Kijk wat naast je andere taken haalbaar is, maar blijf de tijd regelmatig in je agendaplanning opnemen en herhaal bovengenoemde exercitie. De hersenen werken zo dat wanneer iets meer gestandaardiseerd wordt in het hoofd, het vanzelfsprekend wordt. Het wordt daarmee ‘gewoon’. Dat maakt weer dat je minder snel de druk zult voelen dat je in die feitelijk geplande tijden succesvol moet zijn in het creëren. Een andere prettige bijkomstigheid is het gegeven dat als de druk van een overvol geplande agenda weg is, je jezelf as het ware meer ruimte geeft om ook beter met je andere taken om te gaan. Zoals bijvoorbeeld vergaderingen. Creativiteit maakt je als het ware los en de ruimte die je krijgt kan je andere invalshoeken laten zien. Invalshoeken die er natuurlijk wel waren, maar die jij door een volgepropte agenda niet te zien kreeg van je eigen geest. Dan ben je te druk in je hoofd dus. Je creëert nu meer dan alleen dat stukje ruimte voor creativiteit.

Ga niet vergelijken, ga niet oordelen en al helemaal niet veroordelen. Behalve dat het is wat je als leuk ervaart, geef je langzaam maar zeker meer vorm aan je creatieve basis. Dit kan je weer helpen om in de flow te komen en creativiteit los te maken.

Kijk eens achterom

Na enige tijd is het goed eens achterom te kijken en te zien wat je tot op dat moment gerealiseerd hebt. Behalve tijd maken voor creativiteit, heb je mogelijk dat gedaan waar je hart van open gaat, heb je mogelijk andere mensen weer geïnspireerd en bij elkaar maakt dat datgene te doen waar je blij van wordt ook een nog leuker mens van je. De echte bofkont kan er zelfs zijn of haar werk van maken. Maar ook als hobby kan het je leven verrijken.

Vol (blijven) houden

Creativiteit is soms ook afzien, als het niet komt wanneer je er net tijd voor gemaakt hebt. Menigeen gooit in een dergelijke fase het bijltje erbij neer, want het lukt immers toch niet. Maar even een moment uit de situatie stappen, een to-do-ding gaan doen of een kopje thee in de tuin drinken, kan net dat zijn wat je weer verder helpt. Anders pak je het een volgende dag gewoon weer op.

Als je het vaker op deze wijze aanpakt, zal je merken dat het zo werkt. Alleen zal iedereen op enig moment tegen dat creatief-lege moment aanlopen. De kracht zit hem in het volhouden, de agenda op gezette tijden ruimte geven en aan de slag te gaan. Ook dat maakt je als mens weer sterker.

Tot slot

Ruimte maken voor creativiteit levert je veel meer op dan je denkt. In eerste instantie lijkt het wellicht zonde van de tijd, creativiteit die nooit de ruimte heeft gehad, heeft immers tijd nodig om los te komen. Maar als je in staat bent het vol te houden, dan kan het je leven verrijken.