Stimuleer je creativiteit

Vol bewondering wordt er nogal eens gekeken naar de man of vrouw die een prachtig kunstwerk aflevert. Maar het kan ook een schitterend filmaffiche zijn of een onderscheidende televisiereclame. Je kunt het zo gek niet bedenken of daar waar het creatieve brein bezig is, komt bewondering om de hoek. Natuurlijk is iedereen anders en niet iedereen is even creatief. Dit neemt echter niet weg dat creativiteit wel gestimuleerd kan worden. Hoe doe je dat?

De fases van creativiteit

Als je het over creativiteit hebt, dan kan je daar op verschillende manieren uitleg aan geven. Je hebt volgtijdelijk het zogenaamde ‘divergent denken’ en ‘convergent denken’.

Divergent

Divergent denken gaat meer over het verzinnen van originele ideeën en dat kan van alles zijn. Het is niet specifiek gericht op iets en je staat in deze fase overal voor open. Dit is heerlijk ongenuanceerd, indien van toepassing, en alles kan en mag.

Convergent

Convergent denken is eigenlijk de volgende fase. In deze fase ga je specifiek op zoek naar dat idee waar je verder mee wil. Het is een soort verdiepingsslag waar je jezelf concreet een aantal vragen stelt, zoals:

• Welke ingevingen/ideeën leveren me echt iets op?
• Wat kan ik concreet met de ingevingen/ideeën?

Het spreekt voor zich dat de gekke, zinloze ideeën op dit moment afvallen. Vaak ben je niet bewust bezig met de verschillende fases, maar ze gaan bijna altijd samen. Een idee moet immers wel uitvoerbaar zijn.


* Osho is een verlicht meester en tevens een spiritueel leraar.

Creativiteit stimuleren

Even iets anders doen

De creativiteit kan je op verschillende manieren stimuleren. Denk aan het vastgelopen creatieve proces (het zogenaamde werkgeheugen) dat je weer opent door even iets geheel anders te gaan doen. Voor de een is dat even naar buiten en een bos- of strandwandeling maken en weer iemand anders gaat een stuk hardlopen of fietst een rondje door de stad of over de dijk.

Vaak is het zo dat het creatieve proces, dat toch uit de geest komt, bij het vastzitten iets tegenovergestelds nodig heeft. Dan is iets fysieks doen meestal het beste, zeker als je ook nog een omgeving zoekt die je niet door en door kent. De oude denksporen verdwijnen op deze manier en er ontstaat ruimte voor nieuwe ideeën.

Omdenken

Om je creativiteit de ruimte te geven c.q. te stimuleren, is het goed om met een frisse blik te starten. Laat je insteek bijvoorbeeld eens heel anders zijn dan normaal. Enkele voorbeelden:

• Je wilt op vakantie, maar eens anders dan anders. Als je normaal je vakantie begint met het vliegtuig te nemen, begint je vakantie nu eens met de auto. Bedenk hoe anders je vakantie kan verlopen en beeld jezelf in hoe je met je auto bijvoorbeeld op heel andere plekken terecht kunt komen, om vervolgens toch op de uiteindelijke plaats van bestemming te komen (waar je normaal direct met je vliegtuig naar toe vliegt). Een andere gedachtegang stimuleert onder meer het zien van de mogelijkheden als je uit het gebruikelijke denkpatroon stapt.
• Je wilt iets schilderen, maar eens it anders dan je normaal schildert. Laat een wit canvasdoek om iets moois te creëren nu eens een zwart canvasdoek zijn. Op zwarte beginnen met schildern vergt een andere aanpak dan op wit beginnen met schilderen.
• Je hebt veel kleding maar trekt toch iedere keer weer iets vergelijkbaar uit de kast. Dat kan anders. Een samengesteld kledingsetje laat je eens niet beginnen met de kledingstukken die de basis vormen (denk aan een broek of rok en een truitje of blouse).Neem als uitgangspunt eens een prachtige sjaal die je in de kast hebt liggen.

Je kunt het zo toepassen of niet, maar waar het om gaat is dat je op deze wijze je creativiteit stimuleert.

Om vanuit een heel ander gezichtsveld aan de slag te gaan, kan een virtualrealitybril ook nog wel eens uitkomst bieden. Met zo’n apparaat kan je immers van alles laten gebeuren, zaken die in de realiteit niet kunnen. Gegeven het feit dat het heel echt lijkt, heeft het toch invloed op je hersenen. De onderzoeken die mee gedaan zijn, geven als uitslag dat mensen inderdaad met meer en ruimer denkende creatieve ideeën komen.

Ademhaling
Het klinkt zo vanzelfsprekend en toch ook weer niet, maar breathfulness kan je ook helpen je creativiteit te vergroten. Het is een vorm van mediteren waarbij je heel langzaam en regelmatig gaat ademen. Je moet dit even volhouden om zo in een voor jou prettig ritme terecht komt. Op het moment dat je daar in zit stel je je open voor heel veel externe prikkels zoals geluiden, geuren en beelden. Op deze wijze komen er spontaan meer originele ideeën binnen. De Universiteit van Leiden, in de persoon van Ayca Szapora, heeft hier succesvol onderzoek naar gedaan. Je kunt het zelf in of om het huis ook eenvoudig uitproberen. Begin altijd met het creëren van rust om je heen, dat vergemakkelijkt het proces van mediteren.

Kleine ‘aanpassingen’

Er zijn enkele kleine aanpassingen die je kunt doen in je directe omgeving die aangetoond effect kunnen hebben, zoals:

• Durf je te vervelen. Het kan je creativiteit verhogen, want er is ruimte in de geest. Bovendien is de kans groter dat je gaat dagdromen en dat stimuleert de creativiteit ook.
• Geluid op de achtergrond als je met creativiteit bezig bent, stimuleert ook. Kies achtergrondmuziek of iets dat prettig verfrissend aan de oren voelt.
• Leg een mindmap aan. Dat kan helpen wat ruimte te creëren in je brein vol creativiteit, maar waar je niet uit komt.

Geurentheorie

Er zijn op verschillende universiteiten, onder meer de Radboud Universiteit en de Universiteit van Leiden, onderzoeken gedaan naar de invloed van geur op je creativiteit. Zo zijn er een veertigtal kandidaten in een zaal samengebracht en is er een creatieve vraag voorgelegd. In de zaal werd subtiel een vanillegeur gebracht. Vervolgens werd de helft van de cursisten met een vanillegeurcapsule naar bed gestuurd en de andere helft zonder geur. De volgende dag bleek dat kandidaten met de vanillegeurcapsule op het nachtkastje de meest originele én uitvoerbare oplossingen bedacht hadden.

De uitleg die men er aan geeft heeft te maken met de herkenbare geur uit de zaal. Tijdens de slaap komt het vraagstuk opnieuw ‘voorbij’ en doet je herinneren aan wat daar als vraag is neergelegd en de oplossingen die aldaar al zijn gegeven. Het lijkt erop alsof de hersenen verder malen tijdens de nachtelijke uren. Daar komt nog bij dat er tijdens de slaap gemakkelijker originele ideeën naar voren komen. Dit laatste heeft weer te maken met het sturen van het denkproces gedurende de daguren en de meer vrij associërende geest tijdens de nachtelijke uren.

Degene die hier nadrukkelijk mee bezig is, te weten Simone Ritter, geeft aan dat men verder onderzoek moet verrichten en de huidige hersenscans nog niet voldoende uitsluitsel geven. Er zal nog een verdiepingsslag met betrekking tot de hersenscans plaats moeten vinden. Het is dan ook nog een theorie en onderzoek blijft vooralsnog aan de orde.

Slaap gebruiken om creativiteit te vergroten

Voor degene die denkt nu de benodigde creativiteit uit de slaap te halen, wordt nadrukkelijk geadviseerd hier geen gewoonte van te maken. De slaap is immers essentieel om voldoende te rusten en de hersenen op te schonen. Beter is het om het alleen toe te passen als je al allerlei methoden hebt uitgeprobeerd en de creativiteit niet 'lost komt.

Hoe werkt de geurentheorie in de praktijk?

Je kunt dit onderzoek ook in de eigen omgeving toepassen door in kleine kring, bijvoorbeeld met enkele familieleden, vrienden of collega’s samen te gaan zitten om tot die gewenste creativiteit te komen. Breng de geur subtiel in de ruimte en discussieer en/of wissel ideeën uit over het onderwerp. Breng vervolgens diezelfde geur ook subtiel in je slaapkamer en ervaar wat er gebeurt als je gaat slapen, maar vooral na het ontwaken. Wat levert het je nu op?

Conclusie

Omdat het een proces is dat voor iedereen net weer even anders uit kan werken, zal de uitkomst voor iedereen dus ook net weer anders zijn. Maar ook dat is creativiteit, juist het individu is zo belangrijk in dit proces. Door te doen, ervaar je wat jouw creativiteit stimuleert.