Gezondheid en ziekte, waarom worden we ziek?

Gezondheid is een toestand van lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden. Als iemand gezond is is er sprake van een zekere balans. Bij ziekte is die balans verstoord. Sommige factoren heb je zelf in de hand en op andere factoren heb je geen grip. Dat laatste geldt zeker voor erfelijke aanleg, verwondingen, infecties, psychische factoren en life events. Daarbij speelt een grote rol hoe weerbaar iemand is.

Waarom worden we ziek?

Een ziekte kan ontstaan als gevolg van een ziekteverwekkende prikkel. De reactie op die prikkel is bij iedereen verschillend en heeft te maken met de weerstand die iemand heeft. Die weerstand bepaalt of de prikkel een ziekte veroorzaakt en hoe ernstig de ziekte zal zijn.

Weerstand

De weerstand die een persoon heeft is afhankelijk van de constitutie en conditie op het moment dat hij/zij aan een prikkel wordt blootgesteld.

Constitutie en conditie

Constitutie zijn alle erfelijke eigenschappen, conditie zijn alle eigenschappen die tijdens het leven op iemand hebben ingewerkt. Voor de constitutie geldt dat erfelijke eigenschappen onveranderlijk zijn, maar iemands conditie verandert gedurende zijn leven.
Iedereen krijgt met zijn geboorte eigenschappen mee die erfelijk zijn bepaald. In hoeverre die erfelijke eigenschappen zich uiten, hangt dus af van de conditie van een persoon. Een ziekte slaat toe als de weerstand van iemand minder is geworden, als zijn conditie achteruit is gegaan. Maar dat gaat niet altijd op als het om erfelijke aandoeningen gaat, want bepaalde erfelijke stoornissen uiten zich altijd.

Waar wordt ziekte door veroorzaakt?

Factoren die een rol spelen bij ziekte

• erfelijke aanleg; aangeboren afwijkingen, al voor de geboorte kunnen er afwijkingen optreden bij de ongeboren vrucht. Dit kan worden veroorzaakt door röntgenstraling of door een infectie, waardoor het kind wordt geboren met een afwijking.
• verwondingen; verwondingen ontstaan door een mechanische prikkel (overbelasting door een stoot, (over)rekking of druk), een thermische prikkel (verbranding of bevriezing) of een elektrische prikkel zoals een stroomstoot.
• infectie; een infectie ontstaat als ziektekiemen het lichaam binnendringen en zich daar vermeerderen.
• een slecht voedingspatroon; ongezonde voeding zorgt voor een ongezonde uitwerking op je lichaam. Bijvoorbeeld als voeding te weinig koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines en mineralen bevat. Maar het kan ook komen doordat we teveel eten.
• degeneratie; als men ouder wordt gaat de kwaliteit van de weefsels achteruit. Ook kan een verkeerd voedingspatroon ervoor zorgen dat de kwaliteit van de weefsels verslechtert en ervoor zorgt dat we ziek worden.
• stooornis in de normale afweer; dit is het geval bij allergieën (hooikoorts) en bij auto-immuunziekten (reuma en aids). Bij een allergie is iemand overgevoelig voor bepaalde stoffen en bij reuma maakt iemands lichaam antistoffen tegen zijn eigen lichaam.
• psychische factoren; bij een storing in het psychisch functioneren kan iemand ziek worden (depressie, neurose). Ook kunnen lichamelijke stoornissen worden veroorzaakt door psychisch lijden, denk daarbij aan hoge bloeddruk of aan spanningshoofdpijn, eveneens kan het voorkomen dat lichamelijke klachten voor psychische problemen zorgen. Bij een chronische kwaal kan dat het geval zijn.

Life events

Ziekte is eigenlijk een samenspel van verschillende factoren, sommige factoren kun je beïnvloeden en op andere heb je geen invloed. Daar komt bij dat factoren elkaar ook weer kunnen beïnvloeden. Tevens spelen de life events een rol, dat zijn ingrijpende gebeurtenissen in iemands leven die grote gevolgen kunnen hebben.

Ingrijpende gebeurtenissen

• dood van de partner
• echtscheiding
• ziekte of verwonding
• ontslag

Coping

Hierbij is het van belang hoe iemand met een dergelijke gebeurtenis als ziekte omgaat, dat noemen we coping waarbij men erin slaagt om tot een nieuw evenwicht te komen. Goed copinggedrag oftewel weerbaarheid heeft drie kenmerken:

• challenge; men ziet zaken als een uitdaging
• commitment; vasthouden aan
• control; het geloof dat wat je doet verschil kan maken

Het voordeel van weerbaarheid

Iemand die weerbaar is wordt veel minder vaak ziek, zelfs als hij aanleg heeft om een bepaalde ziekte te krijgen. Weerbaarheid kun je aanleren. Als mensen vervolgens leren om meer weerbaar te worden zijn ze minder vatbaar om ziek te worden.

"Je kunt niet tegengaan dat de vogels van het verdriet komen overvliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten maken in je haar." (Chinees spreekwoord)