Omgaan met familieconflicten tijdens de eindejaarsfeesten

De maatschappij wil dat wij de eindejaarsfeesten zien als een periode van gedeelde vreugde en vooral een familie en vrienden bijeenkomst. Voor sommigen is dit dan ook hun favoriete periode van het jaar. Voor anderen kan deze periode samengaan met een gevoel van nostalgie, verdriet, angsten en/of stress. De meeste stress wordt enerzijds veroorzaakt door de voorbereiding van de feesten en anderzijds door de angst voor familieconflicten tijdens de feestdagen. Vanwaar komen al deze gevoelens en hoe kunnen we er het best mee omgaan?

• Loyaliteitsconflicten
• Andere inzichten en herinneringen
• Onbegrip, bemoeienissen en kritiek
• Alcohol als uitlokkende factor
• Tips om conflicten te vermijden

Tijdens de eindejaarsfeesten worden meestal alle familieleden weer bij elkaar gezet. Dit zorgt heel vaak voor conflicten en meestal is dit onvermijdelijk. Familie kies je immers niet zelf en familierelaties kunnen ingewikkeld zijn. De familie is een plaats waar je je vrij, veilig en geborgen zou moeten voelen maar het is ook een plaats waar frustraties, conflicten, tekortkomingen en wrok ontstaan. Dit kan in sommige gevallen een enorme druk op iedereen uitoefen. Sommige familieleden kunnen hun ongemak niet uitspreken en voelen zich onderdrukt. Hierdoor kunnen er conflicten en geschillen ontstaan die op het eerste zicht geen aanwijsbare redenen hebben. Soms zitten de oorzaken in een onbewust onverwerkte tekortkoming in de kindertijd of de jeugdjaren.

Loyaliteitsconflicten

In gezins- en familierelaties bestaan er loyaliteitsbanden. Deze zijn door je geboorte ontstaan. Ze vormen een onomkeerbare relatie en een onvervangbare band tussen familieleden. Ook al verdraag je een familielid niet, toch hoor je heel vaak zeggen "het blijft toch mijn moeder, vader, broer of zus". En je zal naar het feest gaan omwille van je moeder ook al zijn er frustraties. Je wilt perfect zijn en je wilt voldoen aan de verwachtingen van de anderen. Tijdens de feestdagen zijn we altijd blij dat we onze familie terugzien maar tegelijkertijd zijn we onbewust gevoelig voor alle familiale tekortkomingen waarmee we te maken kregen. Het is dan juist tijdens feestdagen wanneer de stress al hoog is dat al onze oude psychische verwondingen, jaloezieën, verwijten en frustraties de kop op steken. Soms is een blik of een opmerking al genoeg om te ontploffen en zien we dat volwassenen terug vervallen in hun kwetsbaarheden van hun verleden en/of kinderjaren.

Andere inzichten en herinneringen

Tijdens de feestdagen worden er heel vaak oude herinneringen en anekdotes naar boven gehaald. Afhankelijk van de positie in de familie heeft iedereen zijn eigen inzichten en herinneringen. Gebeurtenissen werden door iedereen anders beleefd. Herinneringen en handelingen van familieleden worden subjectief ingevuld en is deels afhankelijk van het ideaalbeeld die we van de familie hebben. Hierdoor kunnen er ook meningsverschillen en conflicten ontstaan. Bijvoorbeeld een moeder kan voor het ene kind de perfecte moeder geweest zijn, terwijl ze voor het andere kind eerder een bron van frustratie was.

Onbegrip, bemoeienissen en kritiek

Perfecte families bestaan niet. Veel situaties van onbegrip, bemoeienis of kritiek tijdens de feesten ontaarden in een conflict. We denken bijvoorbeeld aan het onbegrip voor een chronische ziekte, langdurige werkloosheid of echtscheidingen. De bemoeienissen van de ouders en schoonouders in de opvoeding van de kleinkinderen of kritiek over je net ontmoette partner.
Een familie bestaat uit allemaal aparte personen met een eigen persoonlijkheid, een eigen visie en mening over verschillende aspecten van het leven. Iedereen heeft een bepaald beeld over hoe de werkelijkheid van de wereld, de maatschappij en het leven zou moeten zijn. Dit beeld wordt meestal beïnvloedt door onze eigen ervaringen en gedachten. Het verworven beeld van iemand anders veranderen is heel moeilijk en soms onmogelijk. We kunnen onmogelijk perfect zijn. Vat het onbegrip, de bemoeienissen en het kritiek van andere familieleden niet altijd persoonlijk op. Soms zegt het meer iets over hen dan over jou. Bepaalde mensen willen niet luisteren en sommige situaties kun je niet veranderen. Soms is het beter om geen steun en begrip te verwachtten en te aanvaarden dat de familie gewoon doen wat ze kunnen binnen hun mogelijkheden. Bij bemoeienissen is het beste dat je kan doen, toch respectvol naar hen te luisteren maar toch te handelen naar je eigen gevoel. Kritiek van de familie kan soms opbouwend of positieve kritiek zijn. Ga niet direct in de aanval en reageer niet onmiddellijk. Vraag naar de bedoeling van de opmerkingen. Als kritiek terecht is, kan je zoeken naar een oplossing en de persoon bedanken voor de eerlijkheid. Is de kritiek onterecht, til er dan niet te zwaar aan. Als er geen reactie komt zal het ook niet escaleren.

Alcohol als uitlokkende factor

Tijdens de eindejaarsfeesten wordt er veel alcohol gedronken. Ook wie gewoonlijk niet veel drinkt, zal zich met de feesten door een glaasje laten verleiden of ertoe aangezet worden omdat het feest is. Alcohol zorgt ervoor dat er meer gelachen wordt, minder remmingen zijn en dat mensen meer naar anderen toe durven gaan. Maar ook al bevordert alcohol de gezelligheid, in andere gevallen kan het zowel verbaal als fysiek geweld aanmoedigen. De drukte en de alcoholconsumptie zorgt ervoor dat mensen veel vlugger hun mening durven zeggen. Hierbij wordt er niet altijd twee maal nagedacht over wat er gezegd wordt en kunnen zaken verkeerd geïnterpreteerd worden. Daarnaast zorgt alcohol ervoor dat mensen emotioneel veel prikkelbaarder zijn. Dit kan opnieuw tot conflicten leiden.

Tips om conflicten te vermijden

• Zet geen familieleden die niet overeenkomen naast of tegenover elkaar.
• Probeer bepaalde gevoelige onderwerpen te vermijden.
• Zoek onderwerpen waar iedereen over kan meepraten.
• Probeer toekomstgericht te praten en nadruk te leggen op goede voornemens.
• Als je voelt dat de sfeer gespannen is, probeer van onderwerp te veranderen of om de persoon mee te nemen om een luchtje te scheppen. Nadien kan het weer ontspannen zijn.
• Vraag aan familieleden in een conflictsituatie om voor de feesten hun conflicten even opzij te leggen.
• Probeer de alcoholconsumptie zo veel mogelijk in de hand te houden.
• Probeer zelf het meest contact te leggen met de mensen waar je gelukkig van wordt.
• Probeer geen waarde te hechten aan opmerkingen die je ongelukkig maken en blijf positief denken.