Stalking, de duivelse schaduw
Jaarlijks zijn tienduizenden vrouwen de prooi van een stalker die in zijn obsessie tot elke prijs gaat om de aandacht van het slachtoffer te behouden of te verkrijgen. Met de komst van Internet is er ook een toename van het zogeheten 'cyberstalken' waarbij de stalker zijn slachtoffer onder meer bestookt met ongewenste e-mails. In de meeste gevallen is de dader een man die zijn frustraties omtrent een verbroken relatie niet kan laten rusten. Hoe pak je een stalker aan?Wat is stalking?
In Nederland worden naar schatting maar liefst tussen de zeventigduizend en tweehonderdduizend mensen jaarlijks slachtoffer van een stalker (Cijfer: Stichting Criminaliteitbestrijding Nederland). 80% van de slachtoffers is vrouw. Stalking of het Nederlandse woord belaging is het opzettelijk en structureel lastigvallen van iemand waardoor diegene zich langzamerhand in haar vrijheid en veiligheid voelt aangetast. Dit kan op alle mogelijke manieren gebeuren, maar door de sterke opkomst van het Internet is de toename van cyberstalking indrukwekkend te noemen. De stalker die vaak obsessief van aard is, probeert in alle gevallen de controle over het slachtoffer te krijgen en reacties uit te lokken. Het gedrag kan maanden of jaren blijven aanhouden.Wanneer is er sprake van stalking?
In het algemeen lastig vallen door:- Aanhoudend ongewenste brieven, e-mails, telefoontjes, faxen en sms'jes die na verzoek tot stoppen niet ophouden.
- Opwachten bij voordeur, werk, feesten of andere plek waar je mogelijk kunt worden gezien.
- Letterlijk achtervolgen van slachtoffer.
- Bespieden van slachtoffer door bijv. ramen.
- Bedreigingen, chantage, wraak, ook richting familie en werkgever van slachtoffer.
- Sterk manipulerend gedrag zoals dreigen met zelfmoord en moord.
- Sturen van cadeaus of bestellingen doen uit naam van het slachtoffer.
- Laster: verspreiding van leugens en roddels over slachtoffer bij bijvoorbeeld familie, collega's en vrienden met de bedoeling je te isoleren van je omgeving.
- Het laten bezorgen van grafkransen, plaatsen van rouwadvertenties en het voor laten rijden van een begrafenisauto bij het huis van het slachtoffer.
- Beschadigen, vernielen en verplaatsen van eigendommen van het slachtoffer.
- Bij instanties onder valse voorwendselen informatie inwinnen over het slachtoffer.
Wat zijn de risico's van stalking?
Stalking verstoort het leven van het slachtoffer. Sommigen durven niet meer uit hun huis te komen of naar hun werk te gaan. Anderen worden belemmerd in het aangaan van nieuwe relaties of kunnen niet meer goed functioneren in hun gewone dagelijkse activiteiten. Slachtoffers lijden aan spanningen, depressie, onrust en soms zelfs een posttraumatische stressstoornis na alle ervaringen. Bij de gevaarlijkste groep stalkers, de ex-partners die niet kunnen verkroppen dat de relatie verleden tijd is, is er een risico op geweld ten aanzien van het slachtoffer. Indien de dader ook tot laster overgaat kan dit leiden tot een geruïneerde reputatie van het slachtoffer omdat er altijd mensen zijn die menen dat er een kern van waarheid zit in roddels/leugens. En tenslotte kan stalken bij het slachtoffer leiden tot verhuizingen, het veranderen van baan en het verbreken van nieuwe relaties.De Nederlandse Wet over stalking
Wetboek van Strafrecht, Artikel 285b[OLIST]Hij, die wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op eens anders persoonlijke levenssfeer met het oogmerk die ander te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden dan wel vrees aan te jagen wordt, als schuldig aan belaging, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie.
Vervolging vindt niet plaats dan op klacht van hem tegen wie het misdrijf is begaan.[/OLIST]
Verschillende typen stalkers
De afgewezeneDe helft van de stalkers valt in deze groep van meest persisterende stalkers. De stalker kan niet verdragen dat hij bij een verbroken relatie is afgewezen, en gaat er soms vanuit dat het slachtoffer nog steeds van hem houdt. Persoonlijke frustraties en verwerkingsproblemen maken het onmogelijk voor de dader om te accepteren dat de relatie werkelijk voorbij is. Het motief bij dit type is dan ook herstel van de relatie of wraak nemen voor de afwijzing. In alle gevallen houdt het stalken in dat de relatie voor de dader nog 'leeft'.
De fan
In 5% van de gevallen betreft het een uit de hand gelopen adoratie voor een beroemdheid bijvoorbeeld een popster. Deze naar intimiteit hunkerende stalker hanteert de typische uitdrukking dat hij en zijn slachtoffer bij elkaar horen en doet er alles aan om dat voor elkaar te krijgen. De dader denkt dat als hij het maar lang genoeg probeert, het slachtoffer uiteindelijk voor hem zal vallen. Meestal zijn het contactgestoorde stalkers die nooit een relatie hebben gehad.
De eiser
Een derde van de stalkers valt in deze categorie van mannen die menen recht te hebben op een relatie. Door middel van stalking proberen ze een relatie ' op te eisen '. Vaak zijn het mannen die geen idee hebben hoe ze op een normale manier een relatie kunnen krijgen. Meestal gaan ze van slachtoffer naar slachtoffer in hun pogingen een relatie af te dwingen. Bij weerstand van het slachtoffer kan de 'eiser' gewelddadig worden.
De wraakzuchtige
De stalker meent dat hem onrecht is aangedaan en probeert op rancuneuze wijze het leven van het slachtoffer, bijvoorbeeld op het werk, te beheersen. Vaak staat het slachtoffer bij dit type symbool voor alle mensen die de wraakzuchtige in het verleden onrecht zouden hebben aangedaan.
De cyberstalker
Dit kan een volslagen onbekende zijn die zonder specifiek einddoel via fora, chatrooms en e-mails het slachtoffer angst probeert aan te jagen. Dit type stalking neemt schrikbarend toe. De cyberstalker opereert vanuit de anonimiteit die cyberspace biedt en kan op eenvoudige wijze zijn 'spel' spelen, in de vorm van het continu lastigvallen van zijn vaak meerdere slachtoffers, het versturen van virussen, het stelen van nicknaam en/of echte naam van het slachtoffer met de bedoeling schade aan te richten en het opsporen van het IP-adres van het slachtoffer met het doel de werk- of huiselijke omgeving van het slachtoffer na te gaan. Het stalken kent vele uitingen zoals het gebruiken van obscene of dreigende taal, persoonlijke beledigingen, ongepaste en uitdagende berichten op messageboards met de bedoeling deze boards te ontwrichten en nog vele andere vormen.
Voorts bestaan er mengvormen van bovengenoemde soorten stalkers.
Wat doe je eraan?
- Reageer altijd duidelijk. Zodra je merkt dat het belagen een feit is geef je in korte bewoordingen aan dat je geen prijs stelt op (verder) contact. Ga geen onderhandelingen aan maar zeg bijv. ' Ik wil dat je stopt mij te mailen.'
- Ga niet in op verzoeken om je belager te ontmoeten.
- Maak niet de fout om na het dertigste telefoontje maar op te nemen, de dader denkt dan immers dat hij gewoon dertig keer moet bellen om in contact te komen en de eenendertigste keer is raak.
- Verwijder persoonlijke informatie op profielen op Internet.
- Stel je omgeving op de hoogte van de praktijken van de belager en laat ze geen informatie over jou doorgeven aan de stalker.
- Als de stalker opbelt laat je iemand anders opnemen of je neemt niet op. Schakel de telefoon niet uit.
- Bewaar brieven, e-mails en voicemails als bewijs en maak een dossier van gebeurtenissen aan.
- Maak notities van sms'jes en de inhoud, plus datum en tijd.
- Parkeer op veilige en goed verlichte plaatsen.
- Verander je routine en je reisroute naar werk en huis dus wees onvoorspelbaar.
- Reis liefst samen met anderen.
- Beveilig deuren en vensters en installeer sloten, laat eventueel de bestaande sloten vervangen.
- Neem een persoonlijk alarmsysteem en/of videobewakingssysteem in huis.
- Neem een geheim telefoonnummer en ander e-mailadres.
- Laat telefoonverbinding van dader afsluiten. Dit gebeurt na herhaalde klachten.
- Zelfverdedigingscursussen verhogen je eigenwaarde en zelfrespect en zorgen ervoor dat je je minder laat intimideren door de dader.
- Een waakhond kan ongewenste bezoekers afschrikken.
- Melding maken bij de politie of officieel aangifte doen dat tot contactverbod van de dader leidt.
Preventie bij cyberstalking
- Noem online niet je huisadres en telefoonnummers.
- Neem geen uitdagende en/of geslachtsgebonden nicknaam en/of e-mailadres.
- Vermijd persoonlijke handtekeningen bij je uitgaande e-mails.
- Blokkeer en negeer ongewenste gebruikers op fora en in chatrooms.
- Gebruik je intuïtie en waak voor mensen die te mooi zijn om waar te zijn.
Recht op rust
Als je gestalkt wordt hoef je dat niet te accepteren. Stalken is sinds 2000 strafbaar en sinds dat jaartal zijn er circa tweeduizend mensen door de rechter veroordeeld. Gelukkig hoeft er niet langer gewacht te worden tot er geweld wordt gebruikt en wordt het recht op rust wettelijk erkend. Grofweg kun je twee kanten uit als je gestalkt wordt, negeren of bestrijden. Negeren heeft het risico dat de dader denkt dat je het stalken aanvaardt omdat je er niet tegenin durft te gaan. Het beste is in alle gevallen om je grenzen duidelijk te bepalen en hier niet vanaf te wijken. De aanpak van een stalker vergt soms veel tijd en energie maar is op den duur lonend."Everything is alright in the end. If it's not alright, it's not the end."
