Roddelen: waarom doen we het?

Roddelen, we doen het allemaal. We zijn niet altijd even trots op het feit dat we roddelen, maar we doen het niet voor niks. Roddelen had vroeger verschillende belangrijke functies en was zelfs van levensbelang. Ook in de moderne tijd dient roddelen een doel. Of we nu willen of niet, roddelen zit in ons instinct. Herken jij het ook, het smoezen over iemand anders? Over dat vreemde kapsel of dat onaangepaste gedrag? Mensen besteden dan ook een groot gedeelte van hun tijd aan roddelen. Roddelen wordt vaak gezien als ongewenst gedrag. Er kunnen mensen door gekwetst worden en het vertrouwen in relaties kan er door verloren gaan. Toch doet iedereen het. We vertellen niet alleen roddels, maar luisteren vaak ook oplettend naar roddels die anderen vertellen. Roddelen is onweerstaanbaar, of we het willen of niet, we doen het. Het is als het ware een basisbehoefte.

Instinct

Roddelen zit in ons instinct. Het is als het ware een gedragspatroon dat al bij onze voorouders is ingesleten. Toen mensen nog jagers en verzamelaars waren, was roddelen van erg groot belang. Bijvoorbeeld het vangen van een groot beest of het verjagen van een vijandelijke stam, is alleen niet mogelijk. Mensen hadden daarvoor een groep nodig. Tegelijkertijd moesten de jagers en verzamelaars van vroeger met elkaar concurreren om bijvoorbeeld voedsel en een partner. Daarnaast loopt men in een groep altijd het risico dat de één meer werk verricht dan de ander. Dit was nadelig voor de groep. Kortom: mensen moesten elkaar in de gaten houden en weten wat er in de groep speelt, om te weten wie betrouwbaar was en wie een goede vriend of levenspartner kon zijn. Dit deden ze onder andere door middel van roddelen.

Normovertreders worden bekend

Ook in de moderne tijd hebben we baat bij roddelen. De roddels over bijvoorbeeld een collega die de kantjes er van af loopt of die projectpartner die steeds zijn of haar werk niet af heeft hebben dus nut. Door middel van roddels worden we gewaarschuwd voor mensen die de normen van de groep overschrijden. Op deze manier hoeven we niet iedereen in onze sociale omgeving zelf in de gaten te houden. De groep gaat er op achteruit wanneer mensen de groepsnormen overtreden. Daar moet dus wel iets aan gedaan worden. Door middel van roddelen kan men dan tevens medestanders verzamelen om samen actie te ondernemen.

Gedrag aan de kaak gesteld

Er is natuurlijk ook de mogelijkheid om de normovertreder in kwestie rechtstreeks op zijn of haar gedrag aan te spreken. Veel mensen doen dit echter niet. Iemand rechtstreeks aanspreken op zijn of haar gedrag brengt namelijk ook consequenties met zeg mee. De persoon in kwestie kan zich tegen je keren of wraak nemen. Middels roddelen kan je gedrag aan de kaak stellen zonder iemand rechtstreeks te benaderen. Ook de dreiging van roddelen heeft een bepaald effect. De dreiging van roddelen is vaak een motivatie om je te houden aan de norm van de groep en zo een slechte reputatie in de groep te voorkomen.

Groepsnormen in ontwikkeling

Roddelen is niet alleen effectief om normovertreders op te sporen, maar speelt ook een rol in het vormen van groepsnormen. Met behulp van roddelen kan men na gaan of het eigen wereldbeeld en de eigen normen kloppen met deze van de groep. Denken zij ook wat jij denkt? Er wordt gedacht dat roddelen met name is ontstaan om wat te doen aan schadelijke normovertredingen. Gaandeweg zijn ook onschadelijke normovertredingen het onderwerp geworden van roddels, zoals opvallende kleding of een 'vreemd' kapsel. Op deze manier ontwikkel je als het ware een sociale kaart; wat kan wel en wat kan niet.

De band versterken

Het is niet verwonderlijk dat we het ook simpelweg prettig vinden om te roddelen. Roddelen versterkt namelijk de band tussen ons en onze groepsgenoten. Met name negatieve roddels lenen zich hier goed voor. Vooral een negatieve gedeelde roddel zorgt namelijk voor een gevoel van verbondenheid. Het is overigens niet raadzaam om je meteen sterk uit te drukken wanneer je nieuw in een groep komt. Probeer eerst te doorgronden wat de geldende normen in de groep zijn.

Stress laten afnemen

Roddelen is een uitstekende manier om je emoties te ventileren en zo wat stoom af te blazen. Hiermee raakt men frustratie kwijt en wordt een gevoel van stress verlaagd.

Tegenlicht: pro-zelf roddels

Er zijn verschillende redenen te benoemen waarom roddelen nuttig is. Toch wordt roddelen vaak als verwerpelijk beschouwd. Er is namelijk een verschil aan te merken tussen pro-sociale roddels en pro-zelf roddels. Pro-zelf roddels zijn er op gericht om de eigen positie en de eigen reputatie te verbeteren, middels het onderuit halen van andere groepsleden. Het gevaar van pro-zelf roddels is dat de ontvanger zijn beslissingen baseert op onjuiste informatie. Het is dan ook van belang om als toehoorder van roddels altijd op je hoede te zijn.