De Commissaris van de Koningin
De Commissaris van de Koningin is een voorzitter en lid van de Gedeputeerde Staten. Dit is het dagelijks bestuur van de provincie. Elke provincie heeft dan ook een Commissaris van de Koningin. Het is ook de voorzitter van de Provinciale Staten, maar is daar geen lid van. De Commissaris van de Koningin (cdK) is de vertegenwoordiger van de provincie in de regering. De cdK wordt voor zes jaar door de Koningin benoemd. De cdK krijgt een vast salaris en een onkostenvergoeding.
De taken van de Commissaris van de Koningin
In de Provinciewet en de Ambtsinstructie staan de taken van de cdK beschreven. De cdK komt op voor de belangen van de provincie, maar deze heeft ook taken namens het Rijk. Deze persoon ziet er ook op toe dat het beleidsproces van de provincie goed verloopt. Verder is de cdK ook verantwoordelijk voor de rampenbestrijding en de openbare orde en veiligheid in de provincie. Zo coördineert deze de hulpdiensten als er een ramp in meerdere gemeenten tegelijk gebeurt.
Benoeming en herbenoeming van de burgemeester
De cdK stimuleert de samenwerking tussen de instellingen en de organisaties in de provincie. Ook gaat de cdK regelmatig op werkbezoek bij de gemeenten in de provincie. Verder heeft de cdK ook een taak in de benoeming of herbenoeming van burgemeesters. Zo maakt hij of zij de eerste selectie van de kandidaten en ziet erop toe dat het proces van benoeming of herbenoeming volgens de regels gebeurt. Verder zorgt de cdK ervoor dat de behandeling van bezwaarschriften en klachten goed verloopt.
Het benoemingsproces van de Commissaris van de Koningin
Het benoemingsproces van de cdK loopt altijd volgens een vaste procedure. Zo wordt er eerst een profielschets opgesteld, daarna wordt de vacature openbaar gemaakt, vervolgens vindt er een selectie van de kandidaten plaats, daarna geeft de vertrouwenscommissie een advies. Vervolgens wordt er een openbare aanbeveling aan de Provinciale Staten gedaan en worden de twee meest geschikte kandidaten voorgedragen aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Vervolgens wordt de Commissaris van de Koningin door de Koningin benoemd.
Profielschets
Eerst wordt er door de Provinciale Staten een profielschets gemaakt, waarin de eisen staan vermeld waaraan de nieuwe cdK moet voldoen. Deze profielschets wordt in een speciale vergadering bepaald en vervolgens wordt deze aangeboden aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Openstelling vacature
Daarna wordt de vacature voor cdK in de Staatscourant gepubliceerd. De kandidaten solliciteren naar de functie bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.
Selectie van kandidaten
Vervolgens maakt de minister een eerste selectie uit de binnengekomen sollicitatiebrieven. Deze selecte legt hij weer voor aan de vertrouwenscommissie.
Advies van de vertrouwenscommissie
De vertrouwenscommissie is samengesteld uit leden van de Provinciale Staten. Deze commissie nodigt de kandidaten dan uit voor één of meerdere gesprekken. Van deze gesprekken stuurt de commissie weer een verslag aan de Provinciale Staten. Daarna geeft de vertrouwenscommissie weer een advies over de twee kandidaten die zijn dan het meest geschikt vinden.
Openbare aanbeveling van Provinciale Staten
De Provinciale Staten beslissen dan of zij het advies van de vertrouwenscommissie overnemen. Daarna stellen zij een aanbeveling van de twee kandidaten op. Soms, in bijzondere gevallen, mogen zij ook slechts één kandidaat aanbevelen. De minister oordeelt zelf of er sprake is van een bijzonder geval of niet. De Provinciale Staten maken de naam van de eerste kandidaat openbaar.
Voordracht minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
De Provinciale Staten sturen de aanbeveling weer naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Meestal volgt de minister de aanbevelingen op. Hij draagt de kandidaat voor de benoeming van cdK dan voor bij de Koningin. De Koningin tekent dan het benoemingsbesluit en daarna tekent de minister.