Stiptheidsacties: wat zijn dat?

Worden er door medewerkers bij een bepaald bedrijf stiptheidsacties gehouden dan kan dit bij klanten tot veel chagrijn leiden. Er wordt dan weliswaar niet gestaakt, maar de hinder van stiptheidsacties kan welhaast net zo groot zijn. Bij een stiptheidsactie leven medewerkers bepaalde regels en voorschriften dusdanig nauwgezet na dat operationele problemen kunnen ontstaan. Hier kun je bijvoorbeeld last van krijgen wanneer douane-beambten op het vliegveld in plaats van steekproeven uit te voeren ervoor kiezen om elke koffer tot het laatste item uit te pakken.

Stiptheidsacties

• Wat zijn stiptheidsacties?
• Vaak niet publieksvriendelijk
• Oplossing bij verboden staking

Wat zijn stiptheidsacties?

Wie veel met het openbaar vervoer reist of op vakantie gaat met het vliegtuig kan weleens te maken krijgen met een staking. Daardoor kan het gebeuren dat je niet met de trein kunt reizen of je vlucht geannuleerd wordt. Naast stakingen bestaat er voor werknemers echter nog een middel om hun eisen ten opzichte van hun werkgever kracht bij de zetten: stiptheidsacties. Stiptheidsacties worden soms gebruikt als voorstadium voor stakingen maar kunnen ook worden ingezet wanneer een staking door de rechter verboden is. Wat houden stiptheidsacties in?

Wanneer er sprake is van stiptheidsacties dan leggen werknemers niet het werk neer maar protesteren ze door bepaalde geldende regels en voorschriften op de letter na te leven terwijl dit normaal niet zo precies gebeurt. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Voor bagage-afhandelaars op het vliegveld geldt een maximaal til-gewicht maar hier wordt doorgaans geen acht op geslagen. Tijdens een stiptheidsactie blijven alle koffers die het maximumgewicht overschrijden gewoon staan.
• Een trein heeft officieel een maximumaantal passagiers dat het mag vervoeren per wagon. De machinist weigert te vertrekken als niet een aantal passagiers uitstapt om zo het maximum niet te overschrijden.
• Waar op een vliegveld bepaalde zaken middels steekproeven gecontroleerd worden, wordt nu bijvoorbeeld elke koffer door de douane geopend en tot het laatste item uitgepakt waardoor lange wachtrijen ontstaan.

Vaak niet publieksvriendelijk

Stiptheidsacties moeten niet verward worden met publieksvriendelijke acties. Ook publieksvriendelijke acties zijn soms een voorstadium van een staking. Dit komt veel voor in sectoren waarin veel met mensen gewerkt wordt. Voorbeelden van publieksvriendelijke acties zijn bijvoorbeeld het niet controleren van vervoersbewijzen in de bus of trein of het niet uitdelen van boetes voor kleine overtredingen door de politie. Werknemers zitten hiermee hun werkgever dwars door het veroorzaken van een inkomstenderving maar voor het publiek levert het vooral voordelen op: je kunt een dagje gratis reizen met de trein of bus en je krijgt geen boete meer voor een kleine snelheidsovertreding (al moet je dan natuurlijk wel beducht zijn op het ontstaan van gevaarlijke verkeerssituaties).

Bij stiptheidsacties is het eerder de bedoeling de werkgever te treffen via de klant. Zo zit een overijverige Easyjet-medewerker de klant dwars. De klant wordt vervolgens gedemotiveerd om nog een ticket te boeken bij Easyjet en kiest in plaats daarvan voor een andere luchtvaartmaatschappij. De werkgever wordt hiermee geraakt maar de klant heeft er ook last van.

Oplossing bij verboden staking

Er wordt ook vaak gekozen voor stiptheidsacties als staken geen optie is. De rechter kan in bepaalde gevallen een staking verbieden, bijvoorbeeld wanneer een staking leidt tot gevaar voor de nationale veiligheid. Zo gingen medewerkers van KLM in augustus 2016 over tot stiptheidsacties nadat de rechter hen verboden had te staken vanwege de combinatie van vakantiedrukte en terrorismedreiging.

Omdat het bij stiptheidsacties gaat om het nauwgezet naleven van de regels kunnen deze per definitie niet verboden worden. Dit maakt ze tot een machtig pressiemiddel. Medewerkers kan natuurlijk moeilijk worden opgelegd dat ze hun werk minder zorgvuldig doen. Hoogstens kunnen bepaalde regels (tijdelijk) worden versoepeld, mits een dergelijke versoepeling niet in strijd is met de wet. Zo zullen aan veiligheid gerelateerde voorschriften vaak moeilijk aangepast kunnen worden.