Hoe help ik een kind met autisme om overzicht te krijgen

Autisme: steeds vaker hoor je dit begrip de revue passeren. Autisme is een gecompliceerde stoornis en iemand die deze stoornis heeft, kan hier veel last van ondervinden. Vaak heeft de omgeving dit niet eens in de gaten omdat veel dingen voor hem of haar vanzelfsprekend zijn. Het leggen van verbanden is voor iemand met autisme veel lastiger. Echter is hier iets aan te doen.

Een korte uitleg over autisme

In feite zit het zo: wanneer je nieuwe informatie krijgt, zie je dit doorgaans als een geheel. Iemand met autisme deelt de informatie op in losse puzzelstukjes. Voordat de waarneming of informatie als geheel gezien kan worden, moeten al deze losse stukjes met elkaar in verband worden gebracht. Stel je eens voor hoe lastig dit is! Als je de puzzelstukjes niet in elkaar krijgt, ontstaat er chaos. Je hebt tijd nodig om de waarneming of informatie te verwerken en de puzzelstukjes in elkaar te zetten.

Een kind met autisme heeft moeite om zaken te overzien; dit komt voornamelijk doordat het ongestructureerde losse flarden zijn en het overzicht ontbreekt. Hierdoor heeft iemand met autisme vaak moeite met het plannen, organiseren en uitvoeren van taken. De hersenen van een kind met autisme verwerken de waarneming als puzzelstukjes en daardoor heeft hij of zij de grootste moeite om de samenhang tussen de deeltjes te zien. Dit houdt in dat hij of zij de indrukken die hij of zij opdoet, niet goed aan elkaar kan koppelen. Oorzaak en gevolg ziet hij of zij niet altijd en relaties tussen mensen kunnen hem of haar ook ontgaan. Wat een kind met autisme nodig heeft, is hulp bij het creëren van samenhang, structuur en overzicht.

Hoe help je een kind met autisme om samenhang en overzicht te krijgen?

Er zijn vijf basisvragen die een kind met autisme kunnen helpen om samenhang en overzicht te creëren:

Wie

Doet hij het zelf? Wat doen anderen?
Het is voor een kind met autisme belangrijk om te weten wat een ander doet als hij uit zijn of haar gezichtsveld verdwijnt en wanneer hij de belangrijke ander weer terug zal zien. Het is belangrijk om dit ook te noemen en te koppelen aan tijd of een activiteit.

Wat

Hieronder valt alles wat een kind moet uitvoeren; oftewel taken. Ook het wachten, luisteren en de overgangen van de ene activiteit naar de andere horen bij Wat. Wat moet er gebeuren? In feite wordt dit nader uitgewerkt en verduidelijkt in Hoe, Wanneer, Waar en Wie.

Waar

Waar moet het kind de taak uitvoeren? Een vaste plek kan houvast geven.

Wanneer

Wanneer start de taak? Wanneer is de taak klaar?
Het gaat hierin niet alleen om de dag of het tijdstip maar ook om de volgorde. Bijvoorbeeld: de taak start als het kind zijn of haar bord leeg heeft.

Waarom

Waarom moet de taak gedaan worden?
Hierin is de helderheid en duidelijkheid belangrijk en koppel dit aan regels en afspraken.

Hoe

Hoe moet het gedaan worden?
Voor een kind met autisme helpen details juist om de samenhang te creëren.

Tot slot

Duidelijkheid is erg belangrijk voor een kind met autisme. Wees duidelijk in de communicatie; zeg wat je bedoelt, geef heldere informatie op basis van regels en afspraken en houd rekening met de puzzelstukjes. Als je een antwoord geeft aan een kind met autisme, probeer dan in je hoofd langs alle puzzelstukjes te gaan en kijk of je met je antwoord overal antwoord op geeft. Deze duidelijkheid geeft een kind met autisme veel rust, overzicht, structuur en samenhang.