Het Continuum Concept - Een andere manier van opvoeden

Moderne ouders worden met allerlei verschillende mogelijke vormen van opvoeden geconfronteerd. Wat is de beste manier om met hun kinderen om te gaan? Gaan we straffen en belonen, geven we time-outs of kiezen we voor iets totaal anders. Voor mensen die niet zien in straffen en belonen en die graag terug willen keren naar de basis van hoe mensen in allerlei culturen omgaan met hun kinderen is er het Continuum Concept.

Voortdurende geborgenheid

Bij het Continuum Concept gaat het er om dat een kind het gevoel krijgt voortdurend geborgen te zijn, deel uit te maken van het gezin, de gemeenschap. Bij een pasgeborene betekent dit dat het kind altijd bij de ouders of een ander liefhebbend persoon is. Overdag wordt het kind rondgedragen en 's nachts slaapt het kind bij zijn of haar moeder. Er is altijd lichamelijk contact, wat het kind tot rust brengt. Het kind wordt op verzoek gevoed en wanneer het huilt wordt het opgepakt. Dit staat in schril contrast met veel moderne concepten, waarbij het wordt afgeraden om samen met je kind te slapen en te snel aandacht geven aan huilen als 'verwennen' wordt gezien.

Indianen

Het idee van het Continuum Concept is afkomstig van Jean Liedloff, zij woonde jarenlang bij een Indiaanse stam, de Yequana, in Zuid-Amerika en zag hoe deze mensen hun kinderen vol rust en liefde grootbrachten tot evenwichtige, zelfbewuste en tevreden volwassenen. Zonder hun kinderen te straffen of hen te grote vrijheden toe te staan, groeien kinderen bij deze Indianenstam op. Deze kinderen verwachten niet dat een volwassene klaar staat om al hun behoeften te vervullen. Tegelijkertijd vallen ze hun ouders ook niet lastig. Als baby's huilen de kinderen nauwelijks, maar vallen tevreden in slaap tegen het lichaam van een van hun verzorgers, die hen ronddragen in een sling, tijdens hun dagelijkse werkzaamheden. Wanneer ze ouder wor
den heeft hun omgeving een groot vertrouwen in hun vermogen op zichzelf te passen. Pas kruipende en lopende kinderen hebben zelden ongelukken, ondanks het feit dat ze niet voortdurend worden toegesproken dat ze op moeten letten.

Instinct

Volgens Liedloff staan Westerse ouders zo ver van hun natuurlijke instincten af, dat ze niet per definitie weten wat goed is voor hun kinderen. In het Westen worden mensen opgevoed met het idee niet te vertrouwen op hun gevoelens. Wanneer een kleine baby dan huilt is het voor de Westerse ouder logisch om te luisteren naar wat een expert zegt over opvoeden, in plaats van datgene te doen wat logisch is: namelijk de baby oppakken en bij zich houden. Vanaf het begin zijn Westerse ouders bang dat ze hun kind 'verwennen' wanneer ze gehoor geven aan hun instinct en toch de baby bij zich nemen wanneer die huilt. Liedloff ziet dit ingaan tegen ons instinct als een verlies van geluk.

In de armen-fase

De eerste periode wordt een kind bij de Yequana Indianen eigenlijk voortdurend rondgedragen. De eerste weken meestal door de moeder, daarna vooral ook vaak door andere kinderen. Op die manier neemt het jonge kind al deel aan alle activiteiten die plaatsvinden binnen de samenleving. Daarbij wordt er niet voortdurend met de baby gepraat en gespeeld, nee het is de baby die vooral toekijkt hoe de drager zijn of haar leven leidt. Uiteraard wordt de baby regelmatig geknuffeld en gekust, maar er is geen voortdurende aandacht voor het kind Terwijl in het Westen vaak alles om de baby draait, draait bij de Yequana de baby juist gewoon mee in het dagelijkse leven. Daarnaast is het voortdurend gedragen worden een manier waarop de baby energie kwijt raakt, via de drager. Hoe actiever de drager, des te prettiger de baby zich voelt. Yequana-baby's slapen en kijken vrolijk rond terwijl ze al rennend en dansend worden rondgedragen. Dit is zeker van belang wanneer de kinderen zelf nog niet kruipen of lopen. Kinderen zijn van nature sociale wezens en hebben de instinctieve wens om deel uit te maken van de groep. Wanneer ze op de juiste manier behandeld worden is disciplineren niet nodig.

De les van de Yequana's

Wat kunnen we nu precies leren van de manier waarop Yequana Indianen omgaan met hun kinderen? Op de eerste plaats is daar het belang om pasgeborenen dicht bij ons te houden zonder ze daarmee het centrale punt van ons leven te maken, maar ze met ons mee te laten leven. Laat de baby's samen met ons actief zijn, gewoon door ze met ons mee te dragen.Daarnaast geldt bij oudere kinderen: geef kinderen niet voortdurend keuzes, diep van binnen willen kinderen dat wij de keuzes voor hen maken. Keuzevrijheid maakt hen onzeker over ons als ouders. Het geeft ze het idee dat wij niet weten wat we moeten doen en het kind om hulp vragen. Door de ouder te blijven pushen en te proberen de controle over te nemen vraagt het kind eigenlijk aan de ouder om een stevig en duidelijk standpunt in te nemen om zo te laten blijken dat het de ouder is die weet wat er moet gebeuren. Wanneer de ouder dit niet inziet, kan het gedrag van kwaad tot erger gaan. Door controle te houden geven ouders toe aan een zeer belangrijke behoefte van het kind. Dit in tegenstelling tot wat veel Westerse ouders denken. Kinderen en mensen in het algemeen willen zich waardig en welkom voelen en het gedrag van de Yequana-ouders geeft kinderen dit gevoel. Dit wil niet zeggen dat Westerse ouders het slecht voorhebben met hun kinderen, integendeel. Maar ze hebben van jongs af aan de verkeerde dingen geleerd en zijn opgehouden met het luisteren naar hun instinct.