Erven – legitieme portie en kinderen onterven

Er zijn een paar zekerheden in het leven, u gaat een keer door en u moet belasting betalen. Als u dood gaat, dan weet u zeker dat uw erfgenamen met deze twee zaken in aanraking komen. U kunt daar tevoren enige sturing aan gaan geven door bijvoorbeeld een testament op te stellen. Ook kunt u proberen een of meer kinderen te onterven. Maar kan dat wel? In dit artikel ga ik in op de mogelijkheden van ons erfrecht ten aanzien van het regelen van uw nalatenschap en uw kinderen.

Erven – legitieme portie en kinderen

Er zijn een paar zekerheden in het leven, u gaat een keer door en je moet belasting betalen. Als u dood gaat, dan weet u zeker dat uw erfgenamen met deze twee zaken in aanraking komen. U kunt daar tevoren enige sturing aan gaan geven door bijvoorbeeld een testament op te stellen. Ook kunt u proberen een of meer kinderen te onterven. Maar kan dat wel? In dit artikel ga ik in op de mogelijkheden van ons erfrecht ten aanzien van het regelen van uw nalatenschap en uw kinderen.

Legitieme portie

Als u roept dat u uw kinderen wilt onterven, dan roept iedereen dat dat niet mogelijk is in Nederland. Ten dele waar. Als u een testament opstelt en u onterft een kind, dan krijgt uw kind in beginsel niets. U moet dan wel een testament opstellen!

Maar een kind is (soms helaas) niet rechteloos. Uw kind kan altijd een beroep doen op de legitieme portie. U kunt dus niet volledig voorkomen dat uw kind niets erft. Maar de legitieme portie heeft wel een aantal gevolgen.

Omvang legitieme portie

In het oude erfrecht hing de omvang van een legitieme portie af van de hoeveelheid broers en zussen. In het huidige erfrecht is de omvang van een legitieme portie altijd de helft van een erfdeel van uw kind.

Stel dat u een echtgenote heeft en twee kinderen, dan is ieders erfdeel 1/3 volgens de wet. Uw kind heeft dan een legitieme portie van ½ maal 1/3 is dus 1/6.

Bestanddelen legitieme portie

De legitieme portie bestaat altijd alleen uit een te vorderen bedrag in geld. Uw kind krijgt noch de auto noch de klok van grootmoeder in bezit. U kunt dus op materieel vlak uw kind dus wel degelijk onterven! Wellicht een opluchting voor sommige mensen.

Wanneer krijgt uw kind iets?

Als u een testament heeft opgesteld en u onterft uw kind, dan krijgt uw kind in beginsel helemaal niets. Uw kind zal uitdrukkelijk een beroep moeten doen op de legitieme portie. Het is dus absoluut een misverstand te denken dat uw kind per definitie dus iets krijgt.

Termijn

Uw kind heeft na uw overlijden zes maanden de tijd om een beroep te doen op zijn of haar legitieme portie. Doet uw kind dit niet, dan vervalt in basis het recht om iets te vorderen.

Uitbetalen van de vordering

Als uw kind is onterft, uw kind doet een beroep op de legitieme portie en vordert een betaling van een bedrag, dan is er nog iets om bij stil te staan. Als de langstlevende alles erft en de erfenissen van de kinderen aan dezelfde kinderen schuldig blijft, is de legitieme portie van uw onterfde kind niet direct opeisbaar mits u dit goed regelt. Uw kind zal in dat geval moeten wachten tot de langstlevende ook is overleden.

Omvang legitieme portie

De omvang van een legitieme portie kan een aardige rekenexercitie inhouden voor uw erfgenamen en executeur testamentair. U kunt heel simpel de omvang van de legitieme portie beïnvloeden door vlak voor uw overlijden een aardig bedrag weg te schenken. Zo, u denkt uw kind dat tweemaal in de greep te hebben. De wetgever heeft daar iets op bedacht.

Alle schenkingen van de afgelopen vijf jaren door u, de schenkingen aan uw kind ongeacht de termijn, oudere giften die schijnbaar als doel hebben gehad uw nalatenschap nadelig te beïnvloeden voor uw onterfde kind en de herroepbare giften gedurende uw leven moeten uw erfgenamen weer optellen bij uw nalatenschap. Op grond van deze rekenexercitie kunnen uw erfgenamen uitmaken wat de zogenaamde legitimaire aanspraak is van uw onterfde kind.

Maar dan bent u er nog niet helemaal. De schenkingen gedurende uw leven aan dit kind dienen nog even in mindering te komen. En tot slot moet de waarde van de mogelijk verkregen erfenis in mindering komen op de legitimaire aanspraak van uw kind. Kortom, de legitieme portie is niet per definitie gelijk aan de legitimaire aanspraak.

Lees verder

• Erfbelasting - schenken door leningen aan kinderen
• Erfenis - testament en wilsrechten