Werken met de dramadriehoek in de hulpverlening

Trianguleren, beter bekend als het werken met de 'Dramadriehoek', komt vaak voor in probleemsituaties. In gezinnen bijvoorbeeld waar iemand moeilijk is te hanteren of verslaafd is. In de hulpverlening aan ouderen en jongeren is het van belang dat we kennis hebben over deze manier van handelen. Kennis van de processen binnen de dramadriehoek kan een hoop ellende voorkomen. Het principe van het trianguleren is een sterk handvat om als betrokkenen een juiste positie in te nemen in probleemsituaties.

Manieren van trianguleren

• Een van beiden sluit een verbond met de derde: twee tegen een
• Samen kiezen ze een gemeenschappelijke vijand: ´monsterverbond
• Men maakt zich afhankelijk van de bemiddeling van een derde
• Men delegeert bepaalde functies aan een derde: vervanging

Waar moet je op letten tijdens de dramadriehoek

• Verbonden blijven met beide partners
• Emotioneel neutraal zijn om het probleem zonder eigenbelang te kunnen bekijken
• Het welslagen van bijvoorbeeld een huwelijk niet als eigen verantwoordelijkheid zien, maar beide partners bepalen bij hun eigen verantwoordelijkheid

Verslavingszorg en dramadriehoek

Mensen met een verslavingsprobleem hebben snel de neiging om de slachtofferrol te vervullen en proberen partij te kiezen of te winnen. Moeder kiest bijvoorbeeld partij voor de persoon in kwestie en vader krijgt verwijten. Je ziet soms dat hele gezinnen daardoor ten gronde gaan. Als je met een Dramadriehoek te maken krijgt roept het in eerste instantie gevoelens van machteloosheid op. Men kan in een negatieve spiraal terecht komen. De dynamiek die zo’n gezinssituatie dan geeft is enorm.

Wat kun je als hulpverlener doen met de dramadriehoek

Overleg met collega’s en reflecteer op jezelf. Let goed op je eigen rol en die van anderen. Goed observeren wat er gebeurt en later naspreken met betrokkenen. Vaak is de hele problematiek zo ingesleten in het gedrag en levenspatroon dat er jaren voor nodig zijn voor ‘herstel’. Elke persoon die betrokken is dreigt in de valkuil te vallen.

Wat kun je als ouders of verzorgers doen

Zoek bij uit de hand lopende conflicten op tijd hulp. Bij verslavingsproblematiek is het sowieso verstandig om professionele hulp in te schakelen. Het is eigenlijk niet meer dan logisch dat men hulp inschakelt. Het is een onderschat problematisch proces dat binnen de kortste keren bijna onherstelbaar is geworden. De eerste en de beste stap die men moet doen is het conflict een halt toe roepen. Iedereen lijdt er immers onder. Het kan misschien confronterend zijn maar dan kan het herstel beginnen. Mocht er niet of nauwelijks herstel plaatsvinden dan weten in ieder geval alle betrokkenen hoe men erin staat. Voor de ene geldt dus dat hij of zij niets wil en de andere het conflict wel wil oplossen. Dan kan het zijn dat er vroeg of laat toch wel weer een mogelijkheid komt voor toenadering. Maar nogmaals, wees er op tijd bij. Niets of niemand in de wereld is er ooit bij gebaat geweest om een conflict voort te laten leven.

Voorkomen van een conflict is beter dan genezen

Het lijkt een open deur intrappen maar voorkomen is beter dan genezen. Er zijn momenten die je aan kunt grijpen om zaken bij de naam te noemen. Het is een algemene regel dat wanneer een conflict een jaar duurt, het minimaal twee jaar duurt voordat het helemaal bijgelegd kan zijn. Met verslavingsproblematiek is dat ook zo. Is de persoon vier jaar verslaafd dan duurt het acht jaar voordat de problematiek hersteld kan zijn. Dit is natuurlijk geen vast gegeven omdat elke situatie anders is. Maar het geeft aan dat er minimaal het dubbele aan tijd nodig is om een probleemsituatie in goede banen te leiden.

Conflict op conflict
Het gaat bij een verslaving niet alleen om het fysieke herstel maar juist ook vooral om het geestelijke en mentale aspect. Dat is niet zomaar even genezen. Bij verslavingsproblematiek ontstaat vaak conflict op conflict. In de fase van voorkomen kan het toepassen van de dramadriehoek een belangrijke rol spelen. Maar ga als betrokkenen hier niet zelf mee aan de slag maar schakel hulp in die ervaring hebben met de betreffende problematiek.

Eigen verantwoordelijkheid voor herstel in de dramadriehoek

Het is heel belangrijk om je niet mee te laten slepen door je eigen emoties of die van betrokkenen. Vaak kan men goed toneelspelen en proberen om steun te vinden van de hulpverlener. Laat vooral merken dat je er voor elk afzonderlijk wilt zijn maar vooral niet de rol van scheidsrechter gaat vervullen. Maak voortdurend duidelijk dat een ieder zijn eigen verantwoordelijkheid heeft om zijn of haar probleem aan te pakken. Het effect van het werken met de dramadriehoek werkt alleen als iedereen hiervan bewust is en op de hoogte is.

Lees verder

• Gesprekstechniek: Gesprekstechniek (special)