Stop met verspilling van voedsel, bespaar daarmee veel geld

Wij consumenten gooien wekelijks met z’n allen voor een groot bedrag aan voedsel weg, wat niet alleen moreel onjuist is, maar ook onze financiële positie aantast. En dan hebben we het nog niet over het milieu. Als we ons gezond verstand beter laten werken valt hier dus op meerdere fronten winst te behalen. Je voorkomt al veel verspilling door nooit met lege maag naar de supermarkt te gaan, zodat we ons niet kunnen laten verleiden. Omdat bij eetlust onze ogen natuurlijk groter zijn dan de maag.

Portemonnee

In de jaren-50 was natuurlijk lang niet alles beter, maar in een modaal gezin werd uitzonderlijk weinig voedsel weggegooid, omdat nu eenmaal elk dubbeltje moest worden omgedraaid om met het netto weekloon van 50 gulden uit te komen. Maar heden ten dage kopen en bereiden we met z’n allen schrikbarend meer voedsel dan we verorberen. Uit cijfers die Milieu Centraal recent publiceerde gooien we in 2013 zo’n kleine 20 % voedingsmiddelen op de vuilnishoop. Driekwart daarvan is echter nog prima te gebruiken. Dat is ook uit financieel opzicht pure verspilling. Volgens het Nibud geeft een gemiddeld gezin van twee volwassenen en twee kinderen ongeveer € 15,- per dag aan voeding uit. Als we daarop zo’n € 2,50 kunnen besparen hebben we het over een kleine 1000 euro per jaar per gezin dat beter besteed kan worden. In Nederland gaat daardoor in totaal zo’n 2,6 miljard euro goed voedsel naar de afvalverwerking. Wat is daarvan precies de reden en hoe kan dat beter? De hoofdoorzaken van die voedselverspilling zijn te grote hoeveelheden bereiden, verstreken houdbaarheidsdatum en te veel voedsel inslaan.

Minder op voorraad houden

Een gemiddeld gezin heeft over het algemeen van alles in de voorraadkast en in de koelkast staan. Hoe voller die voorraadplaatsen zijn, des te minder overzicht en controle je hebt op hetgeen je in huis hebt. In een overvolle koelkast zie je gemakkelijk producten over het hoofd die aan bederf onderhevig zijn en ergens achterin in een potje of pakje staan weg te kwijnen. In een voorraadkast met allerlei pakken bakmeel, pannenkoekmeel, voorverpakte koekjes, nootjes, toastjes en beschuit, heb je ook geen flauw idee meer wat er allemaal in staat, laat staan hoelang ze daar al staan te verouderen. Maar inmiddels leven we allang in een tijd dat de supermarkten tot 20.00 uur open zijn en dikwijls ook nog op zondag. Wat is dan in vredesnaam nog de reden dat we nog steeds allerlei producten op voorraad willen houden. En bij onverwachte eters zijn de porties bij de afhaalchinees dusdanig groot dat je er gemakkelijk met twee personen verzadigd van raakt. Geen enkel argument dus om nog voorraden aan te houden, afgezien van een blikje tonijnsalade voor het geval je ’s avonds laat nog zin in iets hartigs krijgt.

Dagelijks minder kopen

Het is een bekend verhaal, dat je nooit moet gaan winkelen als je maag leeg is, omdat je dan allerlei overbodige etenswaren aanschaft die je niet nodig hebt en die je waarschijnlijk toch al in de koelkast hebt staan. Maar sowieso laten we ons in de winkel regelmatig meer door ons gevoel dan door ons verstand leiden. Een goeie oplossing om onszelf te beschermen is natuurlijk van te voren een boodschappenlijstje maken van de producten die we echt nodig hebben en ons daaraan gedisciplineerd te houden.

Minder tegelijk bereiden

Als je een gezin hebt is het blijkbaar een heel lastige opgave om reële hoeveelheden te koken, want hebben we onszelf er al eens op kunnen betrappen dat we iets te weinig hadden klaargemaakt. Het tegendeel is waarschijnlijker, namelijk dat we elke dag opnieuw te grote porties groente, pasta en aardappelen bereiden. Alsof het zo erg is dat we eens een keertje ietsje te weinig hebben ingeschat. Natuurlijk begrijpen we de zorg als je eetvisite hebt, maar het grootste deel van de week heb je die niet. Het zou nog niet zo erg zijn, als we de maaltijdresten alsnog de volgende dag zouden nuttigen, maar vaak blijft het wat dat betreft alleen bij een goed voornemen. Komt het restje vaak een etmaal in de koelkast terecht, waarna het alsnog wordt weggegooid.

Houdbaarheidsdatum

Als we oude kookboeken opslaan vinden we daarin diverse recepten, die zijn bedoeld om te voorkomen dat we voedsel met een verstreken houdbaarheidsdatum moeten weggooien. Wentelteefjes, broodpap, broodschotel waren gerechten die uitsluitend waren bedoeld om oud uitgedroogd brood alsnog de maag binnen te loodsen. We waren toen niet zo overgevoelig voor de terreur van de uiterste consumptiedatum. De luxe konden we ons niet permitteren. Vandaag de dag staat op elk product een uiterste datum die dikwijls meer invloed op ons heeft dan ons gezonde verstand. Want als die datum verstreken is er vaak nog niets aan de hand. Zuivelfabrikant Friesland-Campina schrijft januari-2013 in het NH-Dagblad dat melk en zeker yoghurt enkele dagen na het verstrijken van de uiterste houdbaarheidsdatum zijn te nuttigen. Natuurlijk ligt het bij warme dagen anders dan bij koele dagen, maar de houdbaarheidsdatum is ook op zuivelproducten niet mee dan een advies. Dus zelf ruiken en proeven en je gevoel volgen. Volgens Milieu Centraal moet je bij vlees en vis wel heel alert zijn, maar daarentegen kun je rijst, geconserveerde groente, pasta, frisdrank soms nog jaren later gebruiken.

We kennen wettelijk twee soorten uiterste datums, namelijk: Te gebruiken tot (TGT) en Tenminste houdbaar tot (THT).

• De THT-datum staat op minder bederfelijk voedsel, dat meestal niet gekoeld hoeft te worden, maar ook op kaas, vlees eieren en melk. Bij deze houdbaarheidsdatum THT (ten minste houdbaar tot) dienen we ons eigen gevoel en verstand te gebruiken. Bijvoorbeeld bier in een flesje kan makkelijk maanden later nog gebruikt worden, zolang het bier nog maar mooi helder in het glas vloeit.
• De tweede houdbaarheidsdatum, de TGT-datum staat op zeer bederfelijke producten en die datum dien je volgens het bureau Milieu Centraal als consument in acht te nemen. Het gaat om vis, vlees, verse vruchtensappen en voorgesneden groenten.

Verpakkingsmateriaal

Bijkomend probleem: Met het nodeloos weggooien van voedsel, gooien we natuurlijk automatisch ook nodeloos veel plastic weg, aangezien ons voedsel vandaag de dag nu eenmaal in een waanzinnige hoeveelheid plastic e.d. is verpakt. Geen zinnig mens begrijpt waarom je een onsje kaas moet verpakken in een plastic doos die zo sterk is dat je er bijna een hamer bij moet gebruiken. Nu zal die kaas niet zo snel bederven, maar ook andere producten zijn bij de supermarkt dikwijls te royaal voorzien van moeilijk afbreekbaar verpakkingsmateriaal