Het oedipuscomplex, een heel normale fase

Peuterjongetjes gaan zich sterk hechten aan de moeder terwijl ze hun vader afwijzen. Het is een ontwikkelingsfase die meestal begint rond het derde jaar en tegen het vijfde is verdwenen. Freud noemde dit het Oedipuscomplex, naar de tragische held Oedipus die in een Griekse mythe zijn vader vermoordt en zijn moeder trouwt. Overigens wist Oedipus niets van de verwantschap. Ook meisjes kunnen een soortgelijke fase doormaken waarin ze zich afkeren van de moeder en de vader vereren, dit wordt wel het Elektracomplex genoemd.

Inhoud

• Oedipuscomplex: van drie tot zes jaar
• Het belang van het Oedipuscomplex
• Hoe gaat de Oedipusfase over?
• Freud en het Oedipuscomplex

Oedipuscomplex: van drie tot zes jaar

Volgens Freud hoorde het Oedipuscomplex bij de normale ontwikkeling van kinderen. Jongens gaan zich rond het derde jaar sterk aangetrokken voelen tot hun moeder. Tegelijkertijd kunnen ze hun vader voor korte tijd afwijzen en soms zelfs volledig buitensluiten of gaan denken (en soms ook zeggen) dat ze hem haten. Het hoogtepunt ligt rond het vierde jaar waarna het weer langzamer minder wordt en rond het zesde jaar is het volledig verdwenen.

Meisjes zouden eenzelfde fase doormaken waarbij ze vooral een band lijken op te willen bouwen met de vader. Kinderen zullen proberen om een bevoorrechte positie te krijgen bij één van de ouders. De meeste kinderen groeien rond het zesde jaar uit deze fase. Wanneer ouders een harmonieuze relatie hebben en dat ook duidelijk kunnen maken aan het kind dan gaat de fase geleidelijk over, dit geldt voor zowel jongens als meisjes.

Het belang van het Oedipuscomplex

Freud vond dit een belangrijke fase in de ontwikkeling van kinderen. Kinderen leerden in deze fase om lief te hebben en relaties op te bouwen en deze in stand te houden. Deze theorie is nooit helemaal ondersteund door wetenschappelijk onderzoek en wordt op dit moment ook niet volledig geaccepteerd. Freud dacht ook dat iedereen deze fase doormaakt ongeacht de samenleving waarin het kind opgroeit. Ook dit is omstreden, veel wetenschappers geloven nu dat er verschillende niet-westerse samenlevingen zijn waarin kinderen deze fase niet doormaken.

Hoe gaat de Oedipusfase over?

Meestal vanzelf, het is één van de fasen die kinderen doorlopen om later in staat te zijn gezonde en succesvolle relaties op te bouwen. Het is belangrijk dat ouders in deze fase het kind laten zien dat ze een hechte band hebben en dat er in het huishouden geen favorieten zijn. Ook wanneer ouders moeten besluiten om te scheiden kan deze fase voor een kind goed worden afgesloten. Als ouders tijdens een scheiding naar het kind toe een eenheid vormen verdwijnt het complex ook vrijwel geruisloos. Hoe moeilijk deze periode ook is voor iedereen, kinderen betrekken in de ruzies rond een scheiding kan ze alleen schaden.

Freud en het Oedipuscomplex

Freud beschreef het Oedipuscomplex en is de grondlegger van de psychoanalyse. Zijn ideeën over de ontwikkeling van kinderen zijn nooit onomstreden geweest maar hebben wel grote invloed gehad. Omdat Freud vond dat een persoonlijkheid vooral werd gevormd tijdens de kindertijd werd het oedipuscomplex een belangrijke ontwikkelingsfase. De ideeën, behandelingsmethoden en theorieën van Freud worden nog steeds gebruikt maar door velen ook gezien als achterhaald. Het Oedipuscomplex wordt in 1899 geïntroduceerd in het boek ‘Die Traumdeutung ‘.