Godsdienstpedagogiek: leerstijlen & begeleiding bij jongeren

In gesprekken en begeleiding van jongeren gaat het in eerste plaats om goed te kunnen luisteren. Vervolgens is het belangrijk dat tijdens gesprekken met jongeren een leerproces op gang komt. Dit kan op verschillende manieren tot stand komen. In het algemeen zijn jongeren niet spraakzaam en niet gemotiveerd of bereid om lastige gesprekken te voeren. Er valt dus eerst een hoop weerstand uit de weg te ruimen. Wat die weerstand is verschilt natuurlijk per jongere. Om die weerstand weg te nemen zijn er methodieken nodig om zinvolle gesprekken op te gang te brengen. Die methodieken zijn vooral gericht op het leerproces van jongeren. Verschillende leermethodes zijn ontwikkeld om aan te sluiten op het leervermogen van de jongere. Daarbij is het onmisbaar om hulpmiddelen te gebruiken.

A.K. Ploeger: inleiding in de godsdienstpedagogiek

In de godsdienstpedagogiek houdt men zich bezig met het overbrengen en inzichtelijk maken van leerprocessen in het godsdienstonderwijs, levensbeschouwing en godsdienstige culturen. Godsdienstpedagoog A.K. Ploeger beschrijft in zijn boek verschillende leerprocessen waar jongeren en volwassenen mee te maken hebben in een levensbeschouwelijke traditie. Het geeft inzicht hoe jongeren een proces doormaken in de identiteitsontwikkeling. Het boek is geschikt voor studenten, docenten en andere professionals die te maken hebben met levensbeschouwing en pedagogische vragen binnen een godsdienstige cultuur.

Leren door ervaring

Leren is deelgenoot worden van de ervaring van anderen en ook de anderen deelgenoot laten worden van de eigen ervaring. Groepswerk oftewel sociaal leren is daar een goed voorbeeld van. In zo´n moment kan een vraagstuk in groepsverband opgelost worden zodat een positief eindproduct tot stand komt. Deze vorm van leren vraagt wel veel zelfdiscipline van leerlingen en studenten.

Leren door correleren

Correleren is het begrip dat men verbanden leert zoeken. Leren verbinden van eigen levenservaringen met bijvoorbeeld de geloofstraditie. Hierbij gaat het om het vertellen van verhalen en daar betekenis aan kunnen geven. Vertellen en getuigen waar het affectieve aspect een grote rol in speelt. Bijvoorbeeld een Psalm waarin verdriet in het leven wordt ervaren. Een ander soort verhaal is een persoonlijke getuigenis waarbij iemand vertelt over een bijzondere ervaring in zijn of haar leven. Deze vorm van leren is een laagdrempelige manier van leren omdat, iemand (h)erkenning krijgt in iemands ervaring en ontdekt hoe de ander bijvoorbeeld een levensvraag heeft opgelost.

Leren door informeren

Het bijbrengen van de waarden van het geloof in de vorm van aanreiken, leren inzien. Dit kan door instructie. Het overbrengen van belangrijke leefregels die bijvoorbeeld een veiliger en gezonder leven tot doel hebben. Een ander voorbeeld is het behandelen van een passage uit het Bijbelboek Spreuken en hoe we die op ons eigen leven kunnen toepassen. Hierbij is het wel belangrijk om aan te sluiten op het niveau van de ander. Het komt voor dat in deze vorm in de eerste plaats de groepen te groot zijn of dat de persoon die de informatie overbrengt te autoritair is. Te veel, te lang en eenzijdig informatie verstrekken kan snel gaan vervelen.

Leren door inspireren

Leren is ook een proces van kennismaken met de ander. Afstand van elkaar geeft geen voedingsbodem voor nieuwe ontdekkingen. Je laten aanspreken, je hart openstellen naar buiten en daardoor enthousiast worden. Een gebeurtenis leren kennen en een gevoel daarbij krijgen. De persoon die in deze vorm de boodschap brengt moet enthousiast zijn over hetgeen hij vertelt. Hier kunnen we ook de term ´identificatiefiguur´ gebruiken. Jongeren ´lezen´ als het ware het geloof af van de houding van volwassen mensen.

Leren door problematiseren

Leren door problematiseren kan door onderlinge gesprekken, luisteren naar elkaar, problemen binnen het geloof oplossen, nieuwe situaties belichten, uitleggen; vooral niets opleggen of opdringen maar de jongeren zelf aan het denken zetten.

Leren door een leerhouding te leren

Niet het geloof leren, maar leren geloven. Hierbij kun je denken aan de leerlingen van Jezus die werden onderwezen in de leer. Jezus onderwees op eenvoudige wijze Zijn leerlingen en het volk door middel van gelijkenissen.

Hulpmiddelen

Voor alle leerprocessen is het altijd goed om hulpmiddelen te gebruiken. Hierbij kun je denken aan; TV, Beamer, Whiteboard, Powerpoint, voorwerpen etc. Soms wordt ook wel gebruik gemaakt van het kijken naar of het zelf maken van een schilderij. Vooral voor jongeren met een minder cognitief niveau zijn hulpmiddelen belangrijk. Wanneer iets visueel wordt gemaakt komt de boodschap beter over.