Kunst van het lesgeven

Enkelen komen er een keer voor te staan, voor een klas met leerlingen of collega's die u wat moet gaan leren of zelfs een gehele opleiding moet verzorgen. Helaas zijn er leraren die braaf hun lesje afdraaien op de wijze zodat ze altijd gedaan hebben. Verbreek die sleur eens en pak het eens op een andere manier aan, en nog belangrijker, kruip eens in de huid van uw leerling. Toegegeven, lesgeven is niet voor iedereen weggelegd. Het is voor sommigen al zenuwslopend bij het idee al om voor een grote groep mensen te gaan staan praten en dan ook nog ervoor zorgen dat je de kennis over weet te brengen. Kennis is één maar het goed overbrengen is twee. Het is zeker een kunst!

In dit artikel wil ik vooral kort en bondig aangeven waar je op moet letten om goed les te kunnen geven. Uiteraard kun je niet alles tegelijk toepassen en kost het tijd om bepaalde items voor te bereiden. Daarnaast zijn niet alle door mij aangegeven tips en hints altijd even praktisch of haalbaar. Dit zal per lesomgeving en situatie verschillend zijn.

De tien geboden van het lesgeven

Zorg dat u boven de stof staat

Zorg dus eerst dat uw voldoende kennis in huis heeft. Het is niets vervelender om onvoldoende onvoorbereid voor de klas te gaan staan en daardoor op uw tenen te moeten lopen. Een keer iets niet weten is natuurlijk geen ramp. Probeer je er niet uit te praten want vaak praat je jezelf vast of je komt onzeker over.

Pauzeer regelmatig

U kunt uw leerlingen niet lang bij de les houden. De aandacht neemt vaak al af na 20 á 30 minuten. Een korte pauze van 5 minuten doet wonderen. Laat uw leerlingen even de benen strekken en een kopje koffie pakken. Na zo'n 2 á 2,5 uur les moet je echt langer pauzeren, zeker een kwartier.

Maak de les interactief

Alleen maar een les presenteren is 'dodelijk' voor de leerling. Presenteren is in feite eenzijdige communicatie. Stel regelmatig vragen zodat u uw les interactief maakt. De aandacht verslapt dan minder snel.

Wissel de vormen waarin u werkt af

Geef eens een opdracht zodat ze daar zelf mee aan het werk kunnen. Dit kunt u ook doen met theorie die ze nog niet hebben gehad maar die u ze wel kan laten uitzoeken. Laat ze bijv. op internet of via hun lesboeken e.e.a. uitzoeken.

Niet alleen Powerpoint!

Heel veel lessen worden in Powerpoint gemaakt en letterlijk afgedraaid als een diapresentatie. Het komt erg statisch over. Bovendien is het heel lastig om met Powerpoint een les te laten groeien. Het oude vertrouwde schoolbord is nog steeds een uitstekende mediavorm. De les kunt u prachtig laten groeien. En met een paar vegen kunt u uw les in een handomdraai aanpassen.

Maak de les in hapklare brokken

Schotel uw leerlingen in Powerpoint - als u deze vorm toch graag wilt gebruiken - geen grote teksten voor. Het lezen van grote teksten leidt de aandacht af naar het lezen en niet naar u. U staat iets uit te leggen wat er op de dia staat. Niemand hoort u, ze zijn allemaal aan het lezen. Maak de dia's zo op dat u alleen kernwoorden gebruikt en desnoods hele kleine zinnen. De uitleg, het verhaal er omheen, komt dan verder van u af.

Visualiseer!

Probeer hetgeen wat u uitlegt te visualiseren zodat de theorie meer gaat spreken.
Laat plaatjes zien. Mensen zijn i.h.a. dol op plaatjes zodat de les wat levendiger wordt. Ook een mooie op de stof aansluitende film kan veel waarde hebben.

Maak gebruik van uw ervaring

Handig wanneer U gebruik kunt maken van uw ervaring, zeker wanneer u nieuwe collega's in uw vakgebied opleidt en u zelf al enige tijd daarin werkzaam bent. Het maakt de les eveneens levendiger.

Gebruik eens wat humor

Niets is leuker dan af en toe een grapje maken. De les verder is toch vaak al bittere ernst zodat een goeie grap die ook nog eens aansluit op de les de sfeer al heel anders maakt. Of vertel eens een anekdote tussendoor.

Samenvatting en controlevragen

Geef in de les regelmatig een korte samenvatting. U kunt zo een onderwerpje mooi afronden en afsluiten. Stel regelmatig controlevragen zodat u erachter kunt komen of uw leerlingen de leerstof begrepen hebben. Let erop dat ook de minder sterke leerlingen mee moeten kunnen komen met de rest van de klas. Speel de vraag daarom ook regelmatig door. Probeer ook zoveel mogelijk open vragen te stellen. Open vragen zijn vragen waarop het antwoord nooit ja of nee is. Deze vragen beginnen altijd met woorden als: hoeveel, welke, wie, wat, waar, hoe en waarom.