Het maatwerkdiploma van Paul Rosenmöller ook in Nederland?

Bij het maatwerkdiploma kunnen leerlingen van de middelbare school examen doen op hun eigen niveau. In Nederland kan dit nog niet maar in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten is dit heel normaal. Paul Rosenmöller is een warm voorstander van het maatwerkdiploma, hij pleit ervoor de wet op dit punt aan te passen. Voor 2020/2021 wil de VO-raad dat alle scholen onderwijs op maat bieden, waarbij leerlingen in een aantal vakken eindexamen op hoger niveau kunnen doen en zoveel mogelijk leerlingen een maatwerkdiploma behalen.

Het maatwerkdiploma van Paul Rosenmöller

Bij een maatwerkdiploma kunnen leerlingen van de middelbare school op verschillende niveaus een examen afleggen voor hun diploma. In Nederland gebeurt dit niet maar in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten is het normaal dat leerlingen op hun eigen niveau examen kunnen doen. In Nederland kunnen scholieren anno 2020 maar op één niveau hun diploma halen, dat is wettelijk zo vastgelegd. Door een maatwerkdiploma in te voeren zou de school beter in kunnen spelen op de talenten van leerlingen.

Maatwerkdiploma en ontschotting

Paul Rosenmöller, voorzitter van de Raad voor het Voortgezet Onderwijs, is een groot voorstander van het maatwerkdiploma en wil dit het liefst op korte termijn invoeren.
“Het is toch niet meer van deze tijd dat je een diploma krijgt op het niveau van het vak waar je slecht in bent,” aldus Rosenmöller. Hij introduceert daarbij het begrip "ontschotting": het verwijderen van de schotten tussen vwo, havo en vmbo.

Voor het maatwerkdiploma is in Nederland een wetswijziging nodig

Vakken op verschillende niveaus volgen en daarin examen doen is anno 2020 niet mogelijk, maar in het voorgestelde systeem van Rosenmöller kan een kind zijn beste vakken op vwo-niveau doen en de vakken waar hij minder goed in is op havo- of vmbo-niveau. Eén diploma dus voor vakken op vmbo-, havo- en vwo-niveau. Rosenmöller wil maatwerk in het voortgezet onderwijs nog verder doorvoeren. Talentvolle leerlingen moeten de mogelijkheid krijgen om een versneld onderwijsprogramma te volgen: “Leerlingen moeten zich niet aan de structuur van de school aanpassen, maar de structuur van de school moet zich aan de leerling aanpassen.”

Positieve gevolgen voor leerlingen middelbare school

• leerlingen zullen minder vaak blijven zitten
• de nadruk ligt op waar een leerling goed in is
• slimme gymnasiasten kunnen in vijf jaar een diploma halen

Sneller je diploma halen

Als leerlingen minder vaak blijven zitten kunnen ze snel hun diploma halen. Voor de scholen betekent dit minder druk omdat een school wordt afgerekend op het aantal zittenblijvers. Voor de leerling betekent dit dat hij niet wordt afgerekend op zijn zwakke kanten en dat hij volop de kans krijgt om zijn talenten te ontwikkelen.

Mogelijke negatieve gevolgen voor leerlingen middelbare school

• leerlingen kunnen zich minder inzetten voor hun slechte vakken
• gevolgen aansluiting van het voortgezet onderwijs op het vervolgonderwijs
• iedere leerling moet een eigen rooster krijgen
• kans op een maatschappelijke tweedeling

Mogelijke maatschappelijke tweedeling

Nu is het nog zo dat hogescholen en universiteiten de diploma’s van alle scholen van het voortgezet onderwijs accepteren, de diploma´s zijn immers gelijk. Als dat straks niet meer het geval zou zijn, zou een deel van het hoger onderwijs ervoor kunnen kiezen om alleen de beste leerlingen toe te laten die over de volle breedte hoog scoren. Hierdoor kunnen er net zoals in Groot-Brittannië elitaire universiteiten ontstaan. De studenten van de "mindere" universiteiten zouden dan minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt en ook minder makkelijk een topfunctie in het bedrijfsleven kunnen krijgen. Hierdoor kan een maatschappelijke tweedeling ontstaan.

Vragen bij maatwerkdiploma

• hoe beoordeelt een werkgever/vervolgopleiding mensen?
• wanneer haal je een diploma?
• hoe zit het met de aansluiting op het vervolgonderwijs?

De Vereniging van Universiteiten vindt dat het voornaamste probleem met het voorstel van Rosenmöller is dat vwo-vakken voor een deel academische vorming bevatten. Die academische vorming bereidt leerlingen voor op het universitair onderwijs, havo-leerlingen krijgen die academische vorming niet.

Invoering maatwerkdiploma

Voor 2020/2021 wil de VO-raad dat alle scholen onderwijs op maat bieden en het mogelijk is om in een paar vakken eindexamen op hoger niveau te doen. Leerlingen krijgen na het behalen van het examen geen apart diploma maar een aantekening op het vmbo- of havo-diploma. Eveneens moet het maatwerkdiploma beschreven staan in het schoolplan van alle scholen met een maatwerkdiploma. Het uiteindelijke doel is dat zoveel mogelijk leerlingen van zoveel mogelijk scholen een maatwerkdiploma krijgen.

Toegankelijkheid vervolgonderwijs goed regelen

Uit het verschenen eindrapport van 2020 in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap blijkt dat het vervolgonderwijs over het algemeen positief staat tegenover de invoering van diploma´s op verschillende niveaus. Afgezien van de verwachte toenemende organisatorische rompslomp is het mbo positiever gestemd dan de hbo- en wo-opleidingen. Zowel hbo als vwo geven aan bang te zijn voor de motivatie van studenten en het niveau van de opleiding als de student een vak op een lager niveau heeft afgerond. Omdat het vervolgonderwijs toegankelijk moet blijven voor alle leerlingen is het noodzakelijk om hiervoor goede voorwaarden op te stellen die opgenomen moeten worden in het Eindexamenbesluit.

Voor de roostermakers van de scholen betekent de invoering van het maatwerkdiploma een regelrechte ramp, zij moeten immers voor iedere leerling een eigen rooster maken.