Hoe monogaam zijn mensen?

Het percentage mensen die een gouden of zilveren huwelijksfeest kunnen vieren is de laatste decennia fors afgenomen. Een heel leven doorbrengen met dezelfde partner blijkt voor velen niet zo eenvoudig. Ongeveer éénderde van alle huwelijken strandt voortijdig. Volgens de statistieken heeft één op de drie scheidingen met overspel te maken. Hoe monogaam zijn mensen? Hoe is dit in het dierenrijk?

Wat betekent het woord "monogaam"?

In de online encyclopedie worden voor het woord "monogaam" een drietal betekenissen gegeven:

• Individu met één partner
• Met één persoon samenlevend
• Trouw

Basis voor een monogame relatie is, dat partners een verbintenis uit liefde aangaan met één persoon. Vroeger was dit een echtelijke verbintenis, maar tegenwoordig kan dit ook een geregistreerd partnerschap of samen wonen zijn, zonder officiële verbintenis. Belangrijk in een monogame relatie is, dat je trouw bent aan die ene partner.

Monogamie bij dieren

In het dierenrijk komt monogamie veel minder voor dan bij mensen. Om de soort in stand te houden vechten mannetjesdieren tijdens de bronstijd om het beste vrouwtje. Toch komt monogamie bij verschillende diersoorten voor:

• De prairie woelmuis
• De Kaphamerhaai
• De Zwarte gier
• De Pinguin
• De Wolf
• De Adelaar
• De Zwaan

Wat zorgt ervoor dat de ene diersoort monogaam is en de andere niet? Na onderzoek is gebleken dat dit te maken heeft met het hormoon ADH (Antidiuretisch hormoon) dat bij monogame diersoorten in hogere mate wordt aangemaakt. Door muizen, die van nature niet monogaam waren, te manipuleren met dit ADH hormoon, bleken zij na toediening trouw te blijven aan hun partner. Toch blijkt maar 3% van alle diersoorten monogaam te zijn.

Monogamie bij mensen

Waar je bij dieren een duidelijk onderscheid ziet in monogamie of polygamie, is dit bij de mens iets moeilijker aan te duiden. Wij willen allemaal graag geloven dat wij van nature monogaam zijn. Maar is dit wel zo? Op dit moment eindigt één op de drie huwelijken voortijdig. Hiervan heeft één op de drie met overspel te maken. Toch betekent dit niet dat iemand niet monogaam is. Een leven lang met één persoon doorbrengen is voor velen een onmogelijke opgave. Toch streven de meeste mensen naar een monogame relatie. Het kan echter zo zijn dat de relatie niet voor het leven is en dat een mens meerdere monogame relaties heeft tijdens zijn leven. Je spreekt dan van seriële monogamie.

Er bestaat een groot verschil in opvattingen over monogamie en polygamie. In de westerse cultuur wordt polygamie niet zonder meer aanvaard. Dit heeft met opvoeding, cultuur en geloofsovertuiging te maken. In Arabische en Afrikaanse culturen mogen mannen vaak meerdere vrouwen hebben. Dit had in eerste instantie te maken met het voortbestaan van het volk. Het krijgen van kinderen bij meerdere vrouwen had een positieve invloed op het voortbestaan van volkeren. Een andere reden voor het hebben van meerdere vrouwen, was, dat de sexuele behoeften van mannen en vrouwen niet op elkaar afgestemd waren. Door er meerdere vrouwen op na te houden, hoefden vrouwen zich niet schuldig te voelen, dat zij niet volledig aan de sexuele behoeften van hun partner konden voldoen.

In de vorige generatie kwamen scheidingen veel minder voor dan tegenwoordig. Dit heeft met heel veel factoren te maken, Vroeger was er een vaste rolverdeling tussen mannen en vrouwen. De man zorgde voor het geld, de vrouw voor de kinderen. Dit maakte, dat vrouwen hun hele huwelijk financieel afhankelijk waren van hun partner. Er bestond in die tijd geen mobiele telefoon, geen internet, geen social media. De contacten die vrouwen met andere mannen konden onderhouden beperkten zich tot hun directe omgeving. Tegenwoordig kunnen vrouwen via allerlei kanalen in contact komen met andere mannen. Vrouwen waren, soms tegen wil en dank, hun hele leven monogaam met dezelfde partner.

Toch kun je, zeker in de westerse cultuur, spreken van natuurlijke monogamie bij mensen. De meeste mensen streven naar een partner waar zij lief en leed mee kunnen delen. De intentie is, dat dit voor het leven is, maar dat lukt in veel gevallen niet. Toch gaan de meeste mensen opnieuw op zoek naar een monogame relatie. Wordt er toch gekozen voor een polygame relatie, dan is dat in de westerse cultuur meestal een keuze van beide partners samen. Toch is het aantal mannen die behoefte hebben aan polygamie hoger dan bij vrouwen. Dit heeft te maken met een grotere sexuele behoefte die de meeste mannen hebben.