De Homo Reclamicus is een gevaar voor de mensheid

Mensen worden overal geconfronteerd met reclame. Reclame werkt, anders zou het niet bestaan. In reclame wordt veelvuldig gebruik gemaakt van hokjesdenken: de verleidelijke minnares, de ijverige huisvrouw, de succesvolle zakenman, het gelukkige gezin... Mensen vergelijken zich met een ideaalbeeld. Reclame spreekt vaak diepere gevoelens, wensen en verlangens aan, vaak zelfs zonder dat de kijkers daar bewust van zijn. Mensen kunnen hier heel onzeker door worden.

Wat is de homo reclamicus?

De reclamemens is spontaan, doet altijd mee en zegt vol overtuiging "ja". Reclamemensen zijn altijd vrolijk, zijn gelukkig en optimistisch. Het belangrijkste aan de reclamemens is dat hij graag veel consumeert. Hij wil iets. De reclamemens voldoet aan veel specifieke, onrealistische eisen, en toch vergelijken alle consumenten zich met deze Homo Reclamicus.

De reclame-wereld

Een model is een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Reclame creëert ook een vereenvoudigde versie van de werkelijkheid. Deze vereenvoudigde versie heeft als doel om mooier te zijn dan de werkelijkheid, zodat consumenten graag de handelingen in de reclames opvolgen. Dan komen we direct op het zwakke punt van de mens: vergelijking met anderen.

Reclametrend: normale mensen

Tegenwoordig willen reclamemakers graag 'echte' mensen gebruiken, hele gewone mensen. Ze zoeken dan het hele land af, op zoek naar de normale mens. Dit mens moet overigens wel een product aan de man smeren en moet dat product dus heel graag willen hebben of heel graag willen gebruiken.

Zodra je eisen stelt aan 'de mens' is dit mens al niet meer normaal. Wat de reclamemakers echt zoeken, zijn mensen die overkomen als normaal, mensen waarmee de doelgroep zich graag vergelijkt. En mensen vergelijken zich graag met weerspiegelingen van zichzelf die net iets gelukkiger, vrolijker, optimistischer en perfecter zijn.

Reclame denkt in hokjes

Reclame weerspiegelt verschillende types mensen. De meest voorkomende staan hieronder op een rijtje.

De verleidelijke minnares

Je kunt pas een goeie minnares zijn als je heel slank bent: geen grammetje vet teveel. Ook heb je op zijn minst een volle cup B en dit kleed je aan met sexy lingerie en hoge hakken. Je hebt lang haar tot ver over je schouders. Je ogen moeten goed opgemaakt zijn, lippenstift mag niet ontbreken en puistjes zijn een absolute mood-killer. Alle jongere vrouwen dienen er zo uit te zien, anders zijn ze het volgens de reclamewereld mannen gewoon niet waard.

De gelukkige en geslaagde zakenman

De man met een goede baan, een slank en gespierd postuur, een vlot kapsel met een ochtendbaardje, een liefhebbende slanke vrouw met lang haar en een kind. Een goede conditie, verdiend graag geld en geeft het vooral ook heel graag weer uit.

De specialist

De specialist is duidelijk heel betrokken om jouw leven beter te maken. Hij heeft de oplossing gevonden voor al jouw problemen. Hij wil overkomen als een heel slim en betrouwbaar persoon. De specialist is meestal mannelijk, heeft een bril op en een laboratoriumjas aan. Op de achtergrond is een nietszeggende grafiek geprojecteerd. Die grafiek heeft verder totaal geen functie maar staat wel intelligent.

De ijverige huisvrouw

Deze vrouw staat iedere ochtend op om de hele dag te kunnen poetsen. Ze maakt zich erg druk over de kwaliteit van het wasmiddel: het moet de kleding wel zacht en mooi houden. Er zitten nooit vlekken in witte lakens of t-shirts, tenzij er gedemonstreerd moet worden hoe goed het wasmiddel werkt. Aangezien zij precies weet welk wasmiddel van kwaliteit is, is deze vlek, hoe hardnekkig ook, altijd binnen no-time verdwenen. Alles in huis is brandschoon, de bedden zijn netjes opgemaakt en de vaat blijft nooit langer dan een uur staan.

De koesterende moeder

Deze moeder heeft meestal twee hele lieve, opgevoede kinderen. Ze maakt zich enorm druk over de leerprestaties en de gezondheid van haar kinderen. Ze zal geïnteresseerd zijn in de meest dure fruitmixdrankjes om er zeker van te zijn dat haar kinderen voldoende vitaminen binnen krijgen. Als een middeltje suggereert dat kinderen er opeens superslim van worden, staat het standaard in de keukenkast.

Geschikt of ongeschikt?

Niemand past helemaal in een hokje. Je kunt een goede huisvrouw zijn zonder iedere morgen opgewekt en vrolijk te beginnen aan de afwas. Je kunt ook een relatie krijgen als je ribben niet uit je vel scheuren en een appel is net zo gezond als fruitdrankjes "met extra weerstand en concentratievermogen".

Voorbeelden in de praktijk

Reclame is onplezierig voor depressieve mensen. Reclame schept een ideaalbeeld en aangezien de meeste mensen hier niet aan voldoen schept dit onzekerheid. Door onzekerheid lukt het reclame om koopgedrag te beïnvloeden. Dit is positief voor de economie, maar negatief voor de psychische situaties van de consumenten. Hieronder volgen de meeste problemen waar mensen mede door reclame mee zitten.

Oud moet jong zijn en blijven

In reclames worden moeders altijd afgebeeld als jong, vlot en actueel. De huid heeft geen rimpels en het hoofdhaar vertoont nog geen grijze varianten. Jonge mensen zijn de toekomst van de maatschappij. Jonge mensen zitten nog vol energie, zien er nog goed uit, willen nog echt veel van hun leven maken en zijn nog vruchtbaar. Mensen moeten dus zorgen dat ze jong zijn, want dan behoren ze tot een betere klasse dan de rest van de bevolking. Je bent over de datum als je laat blijken dat je ouder wordt.

Eeuwig alleen door een buikje

Top slanke vrouwen hebben altijd een goed lopende relatie. Ze voldoen aan het schoonheidsideaal. Er wordt ingespeeld op het feit dat uiterlijk je visitekaartje is. Als je mensen voor het eerst ontmoet zie je het uiterlijk het eerst, daar kan niemand omheen. Het is echter geen feit dat je er uit moet zien volgens het schoonheidsideaal om een relatie te kunnen krijgen. Het schoonheidsideaal bepaald wel wat mensen als "mooi" of "aantrekkelijk" beschouwen en als je hieraan voldoet vergroot het dus de kans om mooi gevonden te worden. Zo kan de markt dus weer producten verkopen die mensen helpen om aan dit schoonheidsideaal te voldoen. In de marketingwereld wordt het schoonheidsideaal dus graag als de enige optie beschouwd. Tegenwoordig is er echter steeds meer verzet tegen dit schoonheidsideaal. Op forums wordt het steeds duidelijker dat een overdosis make-up niet als gewenst wordt beschouwd. Het commentaar op het uiterlijk van modellen is erg groot omdat de meeste modellen ongezond dun zijn. Vooral jongere meisjes lopen door dit schoonheidsideaal gevaar voor anorexia.

Niet gelukkig door het ontbreken van het ideale gezin

In reclame wordt er vaak een huisje-boompje-beestje-situatie uitgebeeld. Deze familie is perfect gelukkig. De familie bestaat uit een gelukkig getrouwde vader en moeder met twee kinderen, een mooi huis en vaak een huisdier. Het is echter steeds vaker zo dat ouders van kinderen gescheiden zijn. Ook komt het voor dat een getrouwd stel geen kinderen kan krijgen of dat het getrouwde stel niet bestaat uit twee mensen van een verschillend geslacht. Vooral voor stellen die geen kinderen kunnen krijgen, maar wel kinderen willen krijgen, is deze confrontatie door middel van reclame erg vervelend.

Reclame maakt materialistisch

In reclames worden de allernieuwste gadgets aangeboden. Deze gadgets hebben zoveel functies dat je ze waarschijnlijk nooit nodig zal hebben, maar je bent pas weer up-to-date als je het in je bezit hebt. De gadget is cool, veelzijdig, zogenaamd vernieuwend en je kunt ermee multitasken. Ondanks dat uit onderzoek is gebleken dat multitasken slecht is voor de kwaliteit van het geleverde resultaat, staat het toch symbool voor pure efficiëntie. Je bent afhankelijk van je gadgets als je een geslaagde zakenman wilt worden. Je valt buiten groepsgesprekken als je geen smartphone bezit, je valt buiten de boot als je een boek van papier mee op reis neemt in plaats van een Ipad. Als je erbij wilt horen, heb je simpelweg dure gadgets nodig.

Verbeelding of belediging van de werkelijkheid?

Is deze verbeelding van de werkelijkheid een belediging van de werkelijkheid? Is de werkelijkheid niet perfect genoeg, moeten we persé alles kloppend maken? Mogen dames geen gezond BMI hebben, zijn puistjes, schaam- en beenhaar foutjes van de natuur? Heeft zweten geen functie voor je lichaam? Heeft het hebben van een Ipad wel zoveel toegevoegde waarde ten opzichte van een laptop of pc? Is een smartphone wel zoveel beter voor je sociale contacten? Kan je met een koelkast model mobieltje niet meer bellen? Die illusie wordt soms wel gewekt. Zijn nieuwe modellen wel altijd beter dan de oude versie? Als je goed in de productspecificaties kijkt zie je vaak dat de accu minder lang meegaat (omdat het mogelijk is om veel meer programma's tegelijk te draaien op het apparaat). Is het wel zo handig dat je telefoon langer aan de oplader hangt dan in je broekzak zit? Nog even en we gaan weer terug naar de telefoon met snoer!

Laat je niet gek maken.