Euthanasie – dood door spierverslappers

Euthanasie, wat is dat eigenlijk? Wat gebeurt er met je als er euthanasie wordt gepleegd? In feite overlijd je dan omdat je hart ook een spier is. In Nederland wordt veel gesproken over euthanasie. Iedereen heeft er wel een mening over. Veel mensen weten echter niet hoe euthanasie er in de praktijk uitziet. Het is bijvoorbeeld een misverstand dat iemand heel veel morfine zou krijgen bij euthanasie en daar aan zou overlijden. Een spierverslapper maakt namelijk een einde aan het leven van de persoon in kwestie en niet morfine. Hoe gaat euthanasie in zijn werk?

Groot verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie
Euthanasie - sterven binnen een paar minuten of binnen het uur
Euthanasie - er is niet altijd een mooie sfeer omheen te maken
Uitvoerige procedure voordat euthanasie kan worden uitgevoerd
De zes zorgvuldigheidseisen bij euthanasie
De euthanasieverklaring
Een arts vinden die de euthanasie wil uitvoeren en het dan vervolgens ook doet
Behandelverbod om eerder te sterven
Moeilijk bij euthanasie: over een week of een aantal weken is iemand er niet meer

Groot verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie

Mensen maken vaak geen verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie. Toch zijn die verschillen best heel groot.

Bij palliatieve sedatie wordt de persoon in kwestie in een soort coma gehouden door veel slaapmiddel (eventueel met morfine om de pijn te verzachten). Bovendien duurt dit proces een aantal dagen en is de kans altijd aanwezig dat iemand overlijdt.
Bij euthanasie daarentegen sterft de persoon in kwestie vrijwel direct als de spierverslapper is ingespoten of ingenomen. Het hart is namelijk ook een spier en omdat dit bij euthanasie een spierverslapper wordt gebruikt die heel heftig is, houdt het hart er vrij snel daarna mee op.

Euthanasie - sterven binnen een paar minuten of binnen het uur

Mensen kunnen, vooral als het middel direct in de bloedbaan wordt gebracht door inspuiting daarmee binnen enkele minuten sterven. Bij het drinken of slikken van het middel duurt het langer voordat de dood intreedt. Het middel moet namelijk eerst de bloedbaan bereiken en kan dan pas zijn werk doen. In dat laatste geval vinden mensen het soms prettig om samen met elkaar dit laatste uur te beleven. Zij nemen gezamenlijk een glaasje wijn (waarom het middel niet gewoon innemen met een glaasje wijn als je stervende bent? Het neemt de zenuwen weg en zorgt voor een ietwat ongedwongen sfeer). Er kan muziek gedraaid worden,mensen kunnen nog met elkaar praten.

Euthanasie - er is niet altijd een mooie sfeer omheen te maken

Overigens is de situatie in heel veel gevallen niet meer zo romantisch als hier wordt geschetst. Als iemand echt dood en doodziek is, bijvoorbeeld omdat het lichaam helemaal is aangetast door de kanker dan is er niet zoveel intiems meer te beleven aan dit laatste momenten. Het scenario is dan vaak ook vrij klinisch. Als iemand dood wil, omdat de situatie in haar of zijn ogen niet langer menselijk is, komt er een arts, die de patiënt vraagt of hij of zij nog steeds achter het besluit staat. Als dit het geval is wordt de spierverslapper ingespoten en niet lang daarna zal de dood zijn intrede doen. Dit gaat vaak niet gepaard met nare toestanden. Het hart houdt er vrij snel mee op en dat heeft dus bijna geen rare zaken tot gevolg zoals benauwdheid of het idee dat iemand naar lucht ligt te happen. Iemand die er al zo slecht aan toe is, krijgt vaak nog morfine en dat maakt ook dat het bewustzijn wat minder is. Ook een zo aangetast lichaam heeft niet zoveel kracht en energie meer om nog allerlei geweldige samenzijn acties te ondernemen. Anders kan dat zijn voor mensen met chronische ziekten zoals MS. Zij kunnen in principe helder van geest afscheid nemen en ook zelf het tijdstip bepalen.

Uitvoerige procedure voordat euthanasie kan worden uitgevoerd

Voordat het tijdstip van de daadwerkelijke euthanasie overigens bepaald wordt, gaat daar een hele procedure aan vooraf. Er zijn door de overheid namelijk 6 voorwaarden gesteld die euthanasie mogelijk maakt zonder dat een arts daarvoor veroordeeld wordt. Euthanasie en hulp bij zelfdoding blijven op grond van het Wetboek van Strafrecht namelijk in principe verboden en strafbaar. Wie een van beide toch doet kan rekenen op celstraffen tussen de 3 en 12 jaar. De strafbaarheid vervalt als de arts die de euthanasie heeft uitgevoerd voldeed aan de zorgvuldigheidseisen. Ook is gesteld dat alleen een arts de euthanasie mag uitvoeren. Een familielid of een verpleegkundige mag dit dus niet. Verder moet de dokter uitvoerig aangeven dat het om een onnatuurlijke dood ging aan de gemeentelijke lijkschouwer. Net als een geboorte moet het sterven van een persoon worden aangegeven op het gemeentekantoor. Dit is voor iemand die een “onnatuurlijke dood” is gestorven een heel anders procedure dan die van een natuurlijke dood. Zo moet er ondermeer een verklaring van de arts worden afgegeven. Of de arts heeft voldaan aan de zorgvuldigheidseisen wordt beoordeeld door een toetsingscommissie.

De zes zorgvuldigheidseisen bij euthanasie

[OLIST]Er moet sprake zijn van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt
De arts moet ervan overtuigd zijn dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden
De patiënt moet goed voorgelicht zijn
Er was geen andere redelijke oplossing, zoals een medische behandeling
Er moet een andere arts worden geraadpleegd, die de patiënt ook daadwerkelijk bezoekt en met hem of haar praat over het besluit en de reden waarom iemand niet langer wil leven. Dit is een zogenaamde SCEN-arts.
De euthanasie moet medisch zorgvuldig worden uitgevoerd[/OLIST]

De euthanasieverklaring

Een euthanasieverklaring is geldig als iemand die heeft getekend toen hij of zij 16 jaar of ouder was. De verklaring is onbeperkt geldig en verjaart dus niet. Als de patiënt niet meer in staat is zelf een weloverwogen verzoek te doen, omdat de ziekte bijvoorbeeld al zover is of er zoveel medicatie wordt gegeven dat de persoon in kwestie niet veel meer kan doen, erkent de wet de schriftelijke wilsverklaring die iemand heeft opgemaakt toen hij of zij nog wel wilsbekwaam was.

Een arts vinden die de euthanasie wil uitvoeren en het dan vervolgens ook doet

Iemand kan aan alle voorwaarden voldoen, maar als de persoon in kwestie geen arts kan vinden die de euthanasie wil uitvoeren wordt het al moeilijker. Veel artsen vinden het namelijk nog steeds tegen hun principes indruisen dat zij het leven nemen, in plaats van het te beschermen. Ook kan een verklaring worden afgewezen. Als de SCEN-arts meent dat er geen sprake is van ondraaglijk lijden, kan het verzoek gewoon worden afgewezen. Dat is vaak het geval bij mensen die vooral geestelijk lijden. Mensen die in het laatste stadium van kanker zijn kunnen vaak nog wel rekenen op de sympathie en de medewerking tot euthanasie, maar ernstig depressieve mensen of mensen met een andere geestelijke aandoening hoeven daar vaak niet op in te zetten. In alle gevallen is het dan belangrijk om op zoek te gaan naar een arts die wel bereid is om naar de zaak te kijken. Ook is het goed om een schriftelijke verklaring te hebben waarin staat onder welke omstandigheden iemand euthanasie wil. Als alles op papier staat is dat in ieder geval vastgelegd. Een goede relatie met een (huis)arts is verder van werkelijk cruciaal belang. Wel moet de SCEN-arts dan nog zijn of haar fiat geven.

Behandelverbod om eerder te sterven

Naast een euthanasieverklaring kunnen mensen ook een behandelverbod opstellen. Euthanasie is niet helemaal te regelen, want mensen zijn altijd afhankelijk van wat de arts en de SCEN-arts daarvan vindt. Met een behandelverbod ligt het anders. Dit is een verklaring waarin de persoon in kwestie verbidt om onder bepaalde omstandigheden medisch behandeld te worden. Dit is een recht en geen verzoek en dat moet ingewikkeld worden. Mensen kunnen daarin bijvoorbeeld vastleggen dat zij als zij in een coma belandden en dit na zes weken nog het geval is dat zij dan niet meer kunstmatig gevoed willen worden en ook geen vocht meer toegediend willen krijgen. Ook kan iemand aangeven dat hij of zij niet meer gereanimeerd wil worden.

Moeilijk bij euthanasie: over een week of een aantal weken is iemand er niet meer

De moeilijkheid met euthanasie voor de persoon zelf en de omstanders is wel vaak dat er een moment wordt gekozen waarop iemand sterft. Normaal gesproken gebeurt dat natuurlijk niet en is de dood er opeens. Nu is het toeleven naar dat moment. Weten dat de persoon in kwestie er over een aantal dagen of weken niet meer is, is moeilijk om mee te leven. Want wat doe je in die tussentijd? Hoe wacht je het moment af? Hoe is de persoon in kwestie er zelf onder? Bovendien is euthanasie voor nabestaanden toch wel vaak een dubbel gevoel. Iemand die echt niet meer verder wil, kiest er bewust voor om te sterven. Als je van iemand houdt gun je dat de persoon in kwestie. Maar het is ook afscheid nemen van een dierbare en dat is nu eenmaal voor iedereen moeilijk. Het is en blijft dus ook voor nabestaanden vaak een dubbele situatie, maar is voor de persoon die de euthanasie vaak de enige uitweg in een pijnlijk, ziek of niet leefbaar bestaan.

Mensen die een euthanasieverklaring willen opstellen kunnen dat zelf doen, maar dat is vrij ingewikkeld. De NVVE kan daarbij helpen. Ook is de vereniging vrijwilligers aanwijzen die voor mensen die zelf geen gevolmachtigde hebben of kunnen vinden als het om hun belangen gaat. Die gevolmachtigde ziet erop toe dat het behandelverbod of de euthanasieverklaring wordt gerespecteerd. De NVVE, de Nederlandse Verenging voor een Vrijwillig Levenseinde is te vinden op: Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levens

© 2009 - 2025 Singalees, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

NVVE
Esta

Reacties

A. van Doormaal, 11-01-2017
Voor mij is euthanasie actueel en besproken. Mijn keuze werd om de ziekte, het afscheid en de geplande euthanasie ruchtbaarheid te geven. Men let hier op elkaar en vertel je niks, dan bedenkt men wel wat. Ik wil niet wegglijden, maar met enkelen een snel afscheid als de kanker het leven volledig verzuurt. Kijk uit voor die openheid! Ik had de week gepland, maar werd door groot toeval opeens door complicatie behandeld en de euthanasie was niet langer in beeld. De arts zag opeens ruimte voor aanzienlijke levensverlenging. Wat je dan zou kunnen doen is wederom 50 personen te melden dat de euthanasie niet doorgaat.

Iemand schreef een mail, waarin hij stelt: "ik dacht dat je snel zou doodgaan en heb niet meer gereageerd". Er volgde meer dommigheid: het kwam erop neer dat de afzender nu dus mijn doorleven, met alle hulpgrepen en onder erbarmelijk lijden, dat wel, kritiseerde! Er waren er 2 bij, die kwaad waren dat ik nog leef, want ik ben en blijf palliatief. Het is onthutsend dat goede vrienden opeens eisen dat je euthanasie, ineens of op de bovenvermelde wijze, uitvoert. Hoe erg kan de praktijk rond euthanasie uitpakken? Bij mij werd het een nachtmerrie, elk bemoeit zich met je dood en je oncoloog wil doorgaan. Ik vertrouw mijn oncoloog en koos voor door leven. De personen in kwestie, zijn medisch niet slim, weten niets van hormonen, kankercriteria en de onvoorziene mogelijkheden, waar mijn oncoloog zich voor inzet op geweldige wijze! De personen, die mijn euthanasie wensen, stellen dat kanker onoplosbaar is en je dus die dood moet verkiezen.

Wij, beschaafde en goed ontwikkelde Nederlandse toeschouwers bij dood en leven, kunnen zelfs zover gaan. Ik heb de kwestie weer volledig beperkt tot mijn huisarts en mijzelf, want sommigen gooien uit enorme domheid zout in de openliggende wonde. Anderen stellen: stap er lekker uit, want dit kan niks meer worden met jou. Als ik hen ontmoet is de sfeer deze: jij leeft dus nog, je had allang dood moeten zijn, ik ga niet wachten tot jij eindelijk eens de pijp uitgaat. Mogelijk ben ik er nog 2 jaren en die pik ik dolgraag mee, maar sommigen bepalen alvast voor je dat euthanasie, de manier doet er niet toe, dient plaats te vinden! Hoe diep kan men zinken in normerend gedrag, in dwang, in doorlopend domme dingen zeggen, in toezending van rotzooi en Cannabisolie. En erger nog dat dit alles: weglopen als je woord kanker valt, onee, daar heb ik niets mee te maken! Ziekte levert sociale krimp op en hevig normatief responderen. Ik schrik en doe er het zwijgen toe, wel een illusie armer.

Wij blunderen rond het centrale thema van de zelf gekozen dood en kwetsen daarbij de zieke, die al voor zeldzaam zware keuzes staat en daarover onzekerheid kan voelen. Mijn afspraak is onmiddellijke euthanasie, maar een reversibele en wat langer durende dood, heeft nu mijn voorkeur gekregen. Ik zou graag uit het doodgaan beleid terug willen kunnen, vooral doordat bij behandeling de dood kan worden afgeweerd. Ik zou doodgaan juni 2016, maar ben > 6 maanden in leven en voeg daar nog een aantal jaren toe! De door mij aanbevolen en na te streven openheid over alles is voorbij: ik hou mijn mond. Volwassen en zichzelf respecterende mensen zeggen onverteerbare dingen. Enkele jaren of maanden voor mijn overlijden, zie ik deze kant van "vrienden" en heb fors bijgeleerd, ik denk nu: had ik dit maar eerder ingezien!

Mijn advies aan jongeren is: kijk uit met je openheid en regel alles als je emotioneel en fysiek nog de regie over je overlijden kan opstarten en blijvend laten bewaken, mede door jouw eigen vertrouwelingen en omschrijf je wensen, die je ook met je behandelaars overeenkomt. Voorkom "eindelevenproblematiek" zoals die mij overkomt. Op straat zei een buurvrouw: leef jij nog? Mijn antwoord was: "je hebt geen bril nodig". Vraagt men hoe het gaat, dan is mijn antwoord: best goed voor mijn leeftijd en jij, alles goed? Het is geen gespreksonderwerp meer en dat bevalt me uitstekend!Reactie infoteur, 10-02-2017
Heftig als mensen zo op je reageren. Doodgaan is nog altijd een keuze van iemand zelf en niet van de omgeving. En wie de ander als last gaat zien, is geen knip voor de neus waard. Trek uw eigen plan en geniet van de tijd en de mooie dingen om u heen.

Ben Dokter, 19-03-2014
Ben Dokter 19-3-2014
Ik zelf wil ook graag een einde maken aan mijn leven van 74 jarige leven, en begrijp ook zeer goed dat dit voor mijn vrouw en
kinderen heel moeilijk zal zijn. Mar gelukkig staan ze achter mijn beslissing. Mijn klachten zijn van hart problemen, de krans slag aders en omleidingen zijn dicht geslipt en niet meer te behandelen. Mijn leven gaat over een berg pillen met ook een berg bijwerkingen, die zijn: duizeligheid, misselijk:,pijn op de borst: druk op de borst: moeheid: tintelingen vingers en voeten. U begrijpt dat ik nog een stukje kan lopen onder begelijding in de tuin zitten niet slapen alleen af en toe een beetje op de bank
Dit is dus zon beetje de rest van mijn leven want de artsen kunnen mij niet meer helpen, als alleen met pillen erbij en dat is geen optie meer, Mijn besluit is geworden levens beëindiging. En onze hoop is dat het mogelijk is om dat uit te voeren.Reactie infoteur, 04-04-2014
Ik hoop dat u op deze humane manier mag sterven op het moment dat u dat graag wil. Ik wens u sterkte.

Sylvia van Ginkel, 10-06-2013
Mijn schoonzus heeft gekozen voor euthanasie, het is heel moeilijk te bevatten omdat we de dag voordat het gebeurde ze iedereen nog wilde zien. We zijn 's middags voordat het zou gaan gebeuren nog bij haar geweest, maar ze was niet de vrouw die we de kenden, ze zag en hoorde ons niet meer, de rot ziekte Kanker had zijn werk al gedaan. Degene die achterblijven hebben het er heel erg moeilijk mee.Reactie infoteur, 25-06-2013
Het is ook heel moeilijk om iemand te zien overlijden door die rotziekte. De euthanasie heeft haar wel rust gegeven en ze heeft niet meer tot het bittere einde hoeven te lijden.

Dimitri, 01-04-2011
Ik heb 4 weken geleden mijn moeder moeten zien sterven in het ziekenhuis
ze lijde aan c o p d gold fase 4
ze wou niet sterven ze had wel mondeling afspraken gemaakt met de huisarts om als het helemaal niet meer gaat om thuis te sterven
ik ben in de middag nog bij haar op bezoek geweest ze was behoorlijk benouwd maar de behandelende arts had nog hoop dat het weer stabiel werd
mijn beide zussen waren ook aanwezig ik ben na die tijd naar huis gegaan waarna ik 3uur later telefoon kreeg dat het met mijn moeder achteruit ging
toen ik aankwam was de behandeling aprupt gestopt door een plaatsvervangende arts
en was de morfine en zware slaap medicatie al gestart via infuus
na een slopende nacht van vechten dat ze deed was het eind resultaat dat ze 10 eenheden morfine en 10 eenheden slaapmedicatie kreeg toegediend met een grote spuit met een of ander spul haar hart heeft het uiteindelijk begeven
mijn vermoeden is dat mijn 2 zussen de toestemming hebben gegeven want wat ik gehoord heb wilde mijn moeder het niet
de waarheid zal wel een raadsel blijven voor mij en mijn vader die het ook nog niet kan begrijpen hoe zou ik daar achter kunnen komen
met vriendelijke groet D BesselinkReactie infoteur, 01-04-2011
Het is heel naar om te zien dat iemand sterft als ze dat zelf niet wil. Mijn eigen ervaring is toch echt dat iemand daar wel toestemming voor moet geven en dat dit niet door iemand anders gedaan kan worden. Pijnbestrijding is natuurlijk een ander verhaal, dat zullen de artsen altijd wel geven als iemand het benauwd heeft of pijn heeft.
Wat u het beste kunt doen is een gesprek aanvragen met de arts die haar behandeld heeft. Zij moeten u dan de waarheid vertellen waarom dit traject is ingezet. Als u het daar niet mee eens bent, kunt u altijd nog een klacht indienen bij het ziekenhuis waar ze lag. Ik hoop dat u wel rust vindt in de wetenschap dat uw moeder is overleden. Het is altijd moeilijk om te accepteren dat iemand er niet meer is, maar zeker als je het niet ziet aankomen. Oveirgens zou het zo kunnen zijn dat er voor uw moeder geen oplossing meer mogelijk was en dat dit de enige manier was om haar nog in een redelijk pijnvrije of zonder benauwdheid te krijgen. Maar dat kunt u toch het best bij aan de arts vragen.