Jomanda, genezeres of kwakzalver?

Jomanda werd geboren op 5 mei 1948. Haar echte naam is Joke Damman. Haar volledige naam is Johanna Wilhelmina Petronella Damman. Ze begon haar carrière als ballerina en assistente van een goochelaar, maar ze werd pas beroemd toen ze zich als medium en paranormale genezer ging presenteren. In de loop der jaren vergaarde Damman roem onder volgelingen, en ze werd zeer rijk met haar activiteiten, maar later werd zij verschillende keren op bedrog beticht. Haar ster daalde en Jomanda raakte als 'spiritueel genezer' haar status kwijt. Voordat Jomanda (Joke Damman) geboren werd, overleed haar vader aan leukemie. Haar moeder was toen drie maanden in verwachting. Jomanda heeft haar vader dus nooit gekend. Joke werd opgevoed door haar moeder en haar oma. Ze wilde graag ballerina worden. Het balletdansen ging haar goed af maar een succesvolle carrière als danseres bleef uit. Ze ging balletles geven om geld te verdienen en had een tijdje een eigen balletschool. Joke Damman heeft vele baantjes gehad, waaronder PTT- lokettiste, demonstratrice van kleutervoeding, reisleidster, danseres en assistente van een goochelaar.

Assistente van goochelaar en magiër John Elferink

In de jaren zeventig werkte Jomanda nog steeds als balletlerares maar ze kreeg ook een baantje als assistente van goochelaar John Elferink. De goochelaar vond het te gewoontjes om met kaarten en balletjes en dergelijke goocheltrucjes uit te halen, dus begon hij zichzelf als magiër te presenteren. Hij hield van mystiek en gaf een magische show. Er werd een mysterieuze sfeer geënsceneerd om het publiek te vermaken. Elferink begon onder de naam 'Magiër Mantra' mensen te hypnotiseren. Jomanda, toen nog steeds gewoon Joke, was vier jaar lang zijn assistente. John Elferink en Joke waren verbaasd hoe gemakkelijk het publiek te manipuleren bleek. Elferink verklaarde later “‘Alle hypnose is ook zelfhypnose. Je kunt, in een omgeving die daartoe uitnodigt vrij gemakkelijk allerlei suggesties in mensen planten. En dat deed ik.” (Bron: www.depers.nl)

Genezing

Het publiek ging zo op in het geloof dat het echt was en dat er bovennatuurlijke krachten aan het werk waren dat Elferink na afloop van de shows door veel mensen benaderd werden om magische hulp en genezing. Elferink begon mensen te genezen zonder dat hij dat van plan was. Mensen genazen zichzelf van kleine kwaaltjes door te geloven dat hij het kon. Joke Damman vond dit zo interessant dat ze besloot om ook aan dat soort genezingen te gaan doen. Joke Damman (later Jomanda) begon zichzelf vervolgens als een spiritueel genezeres te presenteren en ontdekte dat ze veel succes had met het magnetiseren. Ze bleef nog wel balletlessen geven maar combineerde het nu met een praktijk voor paranormale genezing. Behoorlijk wat mensen geloofden wat ze beweerde en het was zo succesvol dat Joke na enige tijd zelf ook begon te geloven dat zij bovennatuurlijke gaven bezat. Elferink is altijd eerlijk geweest over zijn eigen rol als Magiër Mantra. Hij geeft een mooie show vol magie en trucs maar pretendeert niet, zoals Jomanda, contact te hebben met wezens uit een spirituele wereld. Joke Damman begon echter te geloven dat ze helderziend is, dat ze dingen kan aanvoelen en kan voorzeggen, en ze gelooft dat niet alleen haar overleden vader haar helpt, maar ook krachten uit een goddelijke wereld.

Jomanda, hoe komt ze aan haar naam?

De naam Jomanda is een samen voegsel van haar voornaam Joke en haar achternaam Damman. Haar moeder heeft de bijnaam Jomanda voor haar verzonnen.

Jomanda, haar carrière

Jomanda kreeg steeds meer succes als spiritueel genezer en spiritist. In 1991 werd ze uitgenodigd om op te treden in een tv programma ‘Tineke en de paranormale wereld’ wat gepresenteerd werd door Tineke de Nooij. In het programma beweerde ze dat zij geleid wordt door een bovennatuurlijke inspiratiebron. Hiermee kreeg zij landelijke bekendheid. Van 1992 tot 1999 begon ze massa healings in Tiel te organiseren en ze verdiende miljoenen guldens per jaar. Haar ster bleef enige tijd rijzende.

Water instralen

Van 1992 tot 2001 straalde Jomanda flessen water in via de radio. Het was een live programma waarin mensen konden bellen voor hulp van Jomanda. Radio Noordzee stopte echter met het programma nadat bekend werd dat het geen live programma bleek te zijn, maar in scene gezet. De zogenaamde live bellers bleken van te voren op tape te zijn opgenomen. Jomanda ging hierna bij de tv werken, bij de zender Yorin. Haar programma had toen zulke slechte kijkcijfers dat het na een week alweer werd stopgezet. In mei 2001 volgde opnieuw een soortgelijke tegenvaller. Kijkers van de zender Yorin konden naar een 0900 nummer bellen (tegen betaling). De kijkers kregen dan opdracht om een fles water bij de tv te zetten en Jomanda zou deze dan via de tv live instralen. Terwijl de kijkers betaalden voor het 0900 nummer bleek het programma ook al eerder te zijn opgenomen en niet live te zijn. Er kwamen ook bellers in de uitzending, maar dat bleken mensen te zijn die niet echt vanuit hun huis belden maar ze zaten gewoon in de studio. Yorin stopte daarom direct met het programma.

Jomanda genezeres of kwakzalver?

Ze verscheen in Tiel een hemelsblauwe jurk op het podium en aanhangers van Jomanda werden hysterisch als zij de zaal betrad. Ze straalde kraanwater in en visitekaartjes en ze had blijkbaar een bijna goddelijke status voor veel mensen. Het geld stroomde binnen. Ook enkele bekende Nederlanders bleken gevoelig voor haar beweringen. In augustus 2001 keerde echter het tij van haar succes, mede doordat actrice en tv persoonlijkheid Sylvia Millecam overleed aan kanker. Jomanda had steeds beweerd dat Millecam geen borstkanker had. Al eerder had Jomanda een zogenaamd recept tegen kanker op haar website gezet, het bestond uit levertraan met honing en salieblaadjes. Ook had ze beweerd dat AIDS patiënten beter bepaalde medicijnen niet meer konden slikken. In 2004 deed de inspectie voor volksgezondheid aangifte tegen Jomanda, de zaak werd in 2006 in eerste instantie geseponeerd.

In opdracht van Maria

Een half jaar lang zweeg Jomanda om naar eigen zeggen in opdracht van Maria, boete te doen voor het doodzieke Nederland. Ondertussen trad ze regelmatig op met Emile Ratelband.

Rechtszaak tegen Jomanda

De Vereniging tegen de Kwakzalverij diende (samen met de Stichting Skepsis) en een oud-gezondheidszorginspecteur, een 'beklag' in tegen het feit dat Jomanda niet vervolgd was voor haar rol bij het overlijden van Sylvia Millecam. In april 2008 werd daarop besloten dat Jomanda wel strafrechtelijk vervolgd moest worden. Op 30 oktober 2008 begon het proces tegen Jomanda. Haar werd het volgende ten laste gelegd: "mishandeling de dood ten gevolge hebbend subsidiair het onthouden van medische zorg aan iemand die dat nodig had." Ook op 11 mei 2009 werd Jomanda in de rechtszaal verwacht maar zij was opnieuw afwezig. Deze keer omdat zij dacht dat zij voorvoelde dat er iets ergs met de rechtbank zou gebeuren of in de omgeving daarvan. Deze voorspelling kwam niet uit. Op 12 mei 2009 legde de voormalige assistent van Jomanda, Ronald ter Heegde, in het programma Nova de verklaring af dat Jomanda mensen inschakelde om unieke informatie over Sylvia Millecam te verzamelen, die Jomanda later aan Sylvia Millecam presenteerde alsof ze deze informatie doorgekregen had als medium. In 2009 werd Jomanda door de rechtbank in Amsterdam vrijgesproken van medeverantwoordelijkheid aan de dood van Sylvia Millecam. De rechtbank was echter wel zeer kritisch over haar handelswijze maar vond dat zij niet geheel verantwoordelijk kon worden gehouden voor de dood van de actrice.

Jomanda 2011

Voor 2011 voorspelde Jomanda dat Noord-Holland zou worden weggevaagd door een Tsunami. Dit had moeten plaatsvinden in augustus 2011. Ze raadde iedereen die in Noord-Holland woont aan om te maken dat ze wegkwamen. Gelukkig is ook deze voorspelling niet uitgekomen.

Is Jomanda een kwakzalver?

Bij de Vereniging tegen de Kwakzalverij staat Jomanda in de Top 20 van Nederlandse kwakzalvers. De vereniging vindt haar dus wel een kwakzalver.

Lees verder

• Snelcursus Handlezen