De functie van het vrije weekend

We hebben ooit alle dagen gewerkt, hebben daarna eeuwen zes dagen per week gewerkt en inmiddels is voor het grootste gedeelte van de westerse bevolking een vijfdaagse werkweek. Het vrije weekend heeft de afgelopen tientallen jaren wel iedere keer weer een veranderende rol ondergaan. Lang niet iedereen past de rol toe die het vrije weekend ooit in basis heeft toegedeeld gekregen.

De vijfdaagse werkweek

In Nederland is een fulltime baan tussen de 32 en 40 uur. Gemiddeld zitten we op 36 tot 38 uur. Echter, de praktijk wijst uit dat als we in Nederland eens echt naar het gemiddelde kijken, we niet boven de 30 uur per week uitkomen en dat is in de westerse maatschappij een absoluut minimum. Overigens geeft de EU een norm af van 48 uur welke maximaal op werkbasis gemaakt mag worden.
We hebben het hier over mensen in loondienst, voor zelfstandig ondernemers loopt het vaker op naar 55 tot 60 uur per week.

Historie

De christelijke wereld is eigenlijk verantwoordelijk voor de zesdaagse werkweek. Met het invoeren van de kalender moest er een “rustdag” zijn en dat moest de zondag worden. Alle andere dagen werd er gewoon gewerkt. Dit is vele eeuwen op eenzelfde wijze in stand gehouden en pas tijdens de industrialisatie kwamen de eerste “oproepen” over een vijfdaagse werkweek. De uren die in de fabriek gemaakt werden, overstegen werkelijk alles. Zelfs voor een deel op zondag werken en ruim 70 uur kon zomaar gemaakt worden door menig fabrieksarbeider.
Het duurde echter tot halverwege de 20ste eeuw, voordat definitief de zaterdag een vrije dag werd. Overigens was in deze het bedrijfsleven eerder met de vrije zaterdag dan de ambtenarij. Dit werd enkele jaren later ingevoerd.

Wel het weekend werken

Spreekt voor zich dat er wel degelijk op zaterdag en ook op zondag gewerkt wordt. Maar dat behoort niet tot de normale werkweek en dus moeten er in de reguliere beroepen toeslagen betaald worden als men mensen op deze dagen wil laten werken. Dit geldt niet voor de beroepen waar je sowieso in weekenden en soms ook tijdens de nachtelijke uren moet werken. Vaak worden hier structurele toeslagen uitbetaald.

Gevolgen

Er waren meer banen dan mensen en dat leverde op zich ook weer problemen bij bedrijven op. Deels werd dit opgevangen door de automatisering die in deze periode een vlucht nam en voor bepaald werk werden mensen uit de zuidelijke landen van Europa gehaald, de eerste gastarbeiders dus.

Een ander gevolgd was dat er meer tijd en geld was om te besteden, dus de consumentenmarkt nam grotere vormen aan. Bovendien waren de economische vooruitzichten erg goed en werd er plots aanzienlijk meer gespendeerd.

Invulling vrije dagen

Zondag
Waar de rustdag volgens het christelijke geloof oorspronkelijk (en voor christelijke mensen geldt dit nog steeds) op zondag was, neemt dat de laatste tientallen jaren aanzienlijk af voor mensen die niet zo’n sterk geloof hebben of humanisten. Het geloof wordt verder teruggedrongen en de rustdag komt in een andere vorm terug, namelijk een dag dat alles kan en mag, maar niets hoeft. In veel gevallen niet voorzien van enig gebed. Hoewel ander culturen weer andere religieuze gewoontes meebrengen.

Zaterdag

De zaterdag moet ook de verhouding, van de werkweek versus tijd om te ontspannen, in stand houden. Alleen is het met de zaterdag voor veel mensen zo, dat deze volgepropt wordt met inkopen, sportclubs, activiteiten met de kinderen en niet te vergeten de tuin. Wat wil zeggen dat deze op een andere manier dan het reguliere werk toch weer volgestopt wordt en dan resulteert alleen de zondag in “tot rust komen”.
Althans, als het goed is. Zelfs dat wil er bij menigeen nog wel eens bij in schieten. Een rol in het vrijwilligerslegioen bij sport of hobbyclub, transporteur van kinderen naar en van wedstrijden of toch nog snel de supermarkt in voor boodschappen, omdat het op zaterdag al zo druk is. Kortom, de verhouding is bij menigeen weg en dat kan weer gevolgen hebben voor de toekomst.

Conclusie

Natuurlijk merkt je lichaam er niet veel van als je jong bent. Een gezond en sterk lichaam vangt veel op. Wat niet wegneemt dat als je dit structureel zo invult en bijvoorbeeld per saldo te weinig slaap krijgt, je feitelijk al scheef gaat.

Het gaat er dus om hoe lang je te veel van je lichaam én geest blijft vergen, tot het moment dat je structureel slaap/rust te kort komt, je concentratieproblemen krijgt of dat je doorlopend moe bent. Als je een drukke werkweek hebt, is de balans van werk en rust belangrijk en kan je je activiteiten in het weekend ook ietwat beperken. Het gaat in het leven overal om de balans, dus ook als het over je welzijn gaat.