Waarom we minder vlees moeten eten

Waarom we minder vlees moeten eten? Nou, het is geen geheim dat het eten van vlees erg belastend is voor het milieu. Gelukkig eten we in het westen al minder vlees, vooral in landen die ertoe doen. Maar terwijl met name Duitsers en Amerikanen minder rund- en varkensvlees verbruiken, krijgen Chinezen en Indiërs met stijgende inkomens steeds meer trek in vlees. De excessief toegenomen vleesconsumptie in die landen belast de aarde meer en meer.

Vleesschandalen zetten mensen aan het denken

Paardenvlees in de lasagne, varkensvlees in lamshoarma, dioxine in levensmiddelen: de schandalen van de afgelopen jaren hebben veel mensen in de geïndustrialiseerde landen aan het denken gezet. Langzaam, heel langzaam vermindert hun vleeshonger. Europeanen en Amerikanen eten minder runderen, schapen en varkens. Amerikanen aten in plaats van 85 kilo vlees zo’n tien jaar geleden, nog slechts 75 per jaar in 2013. Ook in Europa stagneerde de vleesconsumptie. Maar in andere regio's van de wereld daarentegen heeft men des te meer zin in steaks en kippenbouten. En dat leidt per saldo toch tot een zwaardere mondiale belasting. Althans dat concluderen onderzoekers van de OESO en de FAO.

Biologisch vlees te prijzig voor de consument

Biologisch vlees blijft elitair. Zelfs in het westen kunnen maar weinig mensen het zich veroorloven. Het marktaandeel ligt in de meeste geïndustrialiseerde landen op minder dan twee procent. In totaal zal de consumptie van rund-, kalfs- en varkensvlees in de VS en Europa blijven dalen. Een uitzondering vormt een lichte stijging bij pluimvee.

Vlees eten neemt toe in opkomende economiëen

Maar vleesproducenten hebben nieuwe, hongerige kopers gevonden: de stijgers onder de opkomende markten. Daar is de welvaart nog niet zo ver gestegen dat mensen zich massaal van het vlees afwenden. Integendeel, 80 procent van de groei van de vleesconsumptie zal de eerstkomende jaren betrekking hebben op sterk groeiende Aziatische landen, vooral bij de snel groeiende middenklasse van India en China. Die heeft meer geld dan vroeger en leeft steeds meer in de steden. Kennelijk gaat dat gepaard met een stijgende vleesconsumptie.

Fastfoodketens rijzen als paddenstoelen uit de grond

Van die sterke groei profiteert de kleine winkel op de hoek in Delhi of Mumbai slechts weinig, laat staan de duurzame vleesindustrie. Globaal opererende fastfoodketens die over veel kapitaal beschikken, hebben de opkomende landen tot hun prooi verklaard. Alleen al Yum, het concern waartoe Kentucky Fried Chicken en Pizza Hut behoren, heeft de intentie om 1450 restaurants te openen in opkomende markten, waaronder honderden in India.

Toenemende vleesconsumptie schaadt het milieu

Maar men kan zich afvragen of de aarde überhaupt al die nieuwe, hongerige en beter verdienende consumenten van vlees kan voorzien? Als zich de huidige ontwikkeling voortzet, dan moet de vleesindustrie straks volgens de FAO straks in plaats van 300 miljoen ton, 470 miljoen ton produceren. En dat betekent nóg meer megabedrijven met tienduizenden kippen en varkens en veel minder land voor kleine boeren. Door steeds meer uitdijend bodemgebruik voor de teelt van veevoeders, zijn de gevolgen fataal. Kostbare regenwouden gaan verloren, bodem en water worden verontreinigd met pesticiden, de prijzen van basisvoedsel stijgen door de schaarste aan landbouwgrond.

Marktconcentratie, uitbreiding van de geïndustrialiseerde slacht, miserabele lonen. Aan al dat soort misstanden kan alleen de consument met bewuste aankoopgedrag tégen goedkoop vlees, iets veranderen.

Lees verder

• Gezond eten, wat is dat?
• Schimmels maken slank
• Het belang van voedingsvezels voor de spijsvertering